Tijdschrift van het Willems-Fonds. Jaargang 2

[p. 170]

Uit Noord-Nederland.

Bij de herstemmingen voor de Tweede Kamer, die in de districten Leeuwarden en Winschoten moesten plaats hebben door het bedanken van M^r Troelstra, behaalden de socialisten ditmaal geene overwinningen. In beide districten werden thans liberalen gekozen.

De Koningin-regentes heeft aan de voordracht van het nieuwe ministerie hare goedkeuring gehecht. De uitslag der verkiezingen heeft de aan wijzing gegeven tot samenstelling van het kabinet: vrijzinnig en niet eenzijdig, zoodat het verschillende noodige hervormingen aan de orde kan stellen, waarvoor het evenwel den steun der liberalen behoeft, die zich met het oog op de verschillende partijen in de nieuwe Kamer aaneen moeten sluiten, wil er iets in die richting tot stand komen.

De heer Pierson, die de financiën op zich neemt, was kabinetsformeerder. Hij is op en top voor een liberale hervormingspolitiek.

Borgesius heeft de portefeuille voor binnenlandsche zaken; Generaal-Majoor Eland treedt op als minister van oorlog. Waterstaat en Justitie zijn opgedragen aan de heeren Lely en Cort van der Linden. Van hem moet voor de hervorming van ons burgerlijk recht veel verwacht kunnen worden.

Voor de Koloniën is de heer Cremer benoemd, in wiens praktischen zin men een waarborg hoopt te bezitten tegen gewaagde proefnemingen, iets wat ten opzichte der koloniën zeer gewenscht is. De buiten-

[p. 171]

landsche zaken zullen behartigd worden door M^r de Beaufort en de marine-belangen door den oud-minister Jansen, tevens oud-collega van M^r Pierson tijdens het kabinet Van Tienhoven.

De vorming van het nieuwe ministerie maakt nog meer verkiezingen voor de Tweede Kamer noodzakelijk: te Enschedé voor M^r Pierson; te Zutfen voor Borgesius; te Loghem voor Lely en te Amsterdam voor Cremer en M^r de Beaufort; de gekozene voor de vacature Beaufort heeft slechts zitting voor het loopende jaar.

De herstemming die te Amsterdam in het 9^e district moest plaats hebben tengevolge van het bedanken van den heer Tak van Poortvliet, was voor een veertigtal grappenmakers de aanleiding om een candidaat te stellen, die op politiek gebied niet wel bij het hoofd is. Zij hebben hun slachtoffer, een tweeden keurmeester van het slachthuis, den avond voor de herstemming in de gelegenheid gesteld zijn politieke lezing te houden tot walging van een deel der aanwezigen en tot groot vermaak van velen, die af en toe het ‘Lang zal hij leven!’ aanhieven.

Van de gelegenheid om den candidaat vragen te stellen werd gebruik gemaakt door het verzoek om mededeelingen omtrent de verschijnselen van het monden klauwzeer, en op de vraag naar de politieke kleur van den candidaat, schreeuwde men uit de zaal ‘Oud Luthersch!’

De grappenmakers hebben door hun laffe daad een man die niet toerekenbaar is, aan de kaak gesteld en het nieuwe verkiezingsstelsel, waarbij het mogelijk werd, dat men candidaat werd gesteld door een veertigtal zoogenaamde vriendjes, in een bespottelijk daglicht gesteld.

Niettegenstaande de fiasco's ging de candidaat naar huis in het volle bewustzijn dat de avond hem politieke triomfen had bezorgd en niet zonder de verklaring

[p. 172]

dat hij wel een van de degelijkste mannen was, die er rondliepen en niet zoo kinderachtig als men soms wel denken kon.

_**_*

Bij de nadering van het kroningstijdstip peinzen de commissies tot aanbieding van huldeblijken, openbare vermakelijkheden of versieringen, op middelen om zich netjes en naar hun beste weten van hun taak te kwijten.

Te Rotterdam heeft de vereeniging Bouwkunst en Vriendschap prijsvragen uitgeschreven voor een kadeversiering, een pleinversiering, de versiering van de kruising van twee straten alsook van den toegang tot en een gedeelte van een straat.

De omzendbrief der commissie voor het stichten van een gedenkraam in de Nieuwe Kerk te Amsterdam is niet overal even gunstig ontvangen. Van katholieke zijde wierp men geloofsbezwaren op en van andere zijde werd het plan afgekeurd, omdat men 35000 guldens voor een versiering, die zoo weinig nut heeft, wel wat veel vond. Daarbij hebben velen zich boos gemaakt op de houding van den burgemeester, die zich in den afgeloopen winter bij gelegenheid der werkeloosheid in de bouwvakken altijd stellig verklaarde tegen het inzamelen van gelden bij particulieren, en wiens naam men thans aan het hoofd der circulaire ziet.

_**_*

In het raadhuis te 's Hertogenbosch is de laatste hand gelegd aan de wandschilderingen, waarmede het werd vereerd naar aanleiding der feestelijke herdenking van het 700jarig bestaan der stad.

De namen van de schenkers der wandschilderingen ziet men rechts in de vensternissen, links zijn de namen aangebracht der bestuursleden van het departement

[p. 173]

's Hertogenbosch der Maatschappij tot Nut van 't Algemeen in hunne hoedanigheid van beheerders van het legaat Van der Heyden, waaruit de schilderingen zijn bekostigd, waarmede destijds de rechterwanden werden versierd.

De vereeniging Het Spinozahuis is door de vrijgevigheid van den heer G. Rosenthal te Amsterdam in bezit gekomen van het huisje te Rijnsburg, waar de wijsgeer leefde en werkte. In het gebouwtje, dat voor de vereeniging een belangrijke aanwinst is, wil het bestuur zooveel mogelijk alles samenbrengen wat de herinnering aan den grooten man levendig kan houden. Om zijn plan te verwezenlijken, vraagt het bestuur bijdragen in eens of toetredingen als lid der vereeniging.

Door tusschenkomst van den vice-consul der Nederlanden te Roeskilde heeft de heer C.A. Trolle te Kopenhagen 's Rijks Ethnographisch Museum begiftigd met een aantal Groenlandsche voorwerpen.

_**_*

De Reclame-tentoonstelling is den l^en geopend en al beantwoordt zij zeer weinig aan den naam, toch is er op het gebied van reclame nogwel wat aardigs te vinden en buiten dat is zij toch nuttig door de gelegenheid die zij geeft, verschillende voorwerpen onzer nijverheid te zien vervaardigen.

Een der aantrekkelijkste plekjes is wel bij den pottenbakker van de Goudsche aardewerkfabriek. In een oogenblik heeft zijn geoefend oog en vlugge vingers van de weeke kleimassa het voorwerp gemaakt, dat hij zich wenscht.

De reclame der firma bestaat in het niet uiterlijk vertoonen van haren naam, zelfs niet in den catalogus; men moet dien vragen aan den ijverigen pottebakker.

Het Nieuws van den Dag wordt in lichtbeelden vertoond en de Amsterdamsche Courant, het geeltje uit

[p. 174]

den ‘Brakken grond’ maakt reclame door een in gele zijde gekleede jonge dame, uitgeefster van het dagblad en verkoopster van den catalogus.

De tentoonstelling van Noord-Brabantsche nijverheid te 's Hertogenbosch heeft verschillende industriëelen uit die provincie tot inzending van mooie artikelen verlokt. De toegangsprijs is in tegenstelling met dien van andere expositie's gering; de kermesse d'été, die onafscheidelijk schijnt van de tegenwoordige tentoonstellingen, is hier ook niet vergeten; ze is gelukkig, voor het kleine terrein althans, nogal ver afgelegen.

Een paar inzenders op de Geldersche tentoonstelling van nijverheid en handel hebben door den brand groote schade geleden, vooral de vervaardiger der Apostelenklok moet nogal betrokken zijn in het ongeval.

Bijzonder mooie zaken op gebied van oude Nijverheid en Kunst ziet men op de Dortsche tentoonstelling. Twee opkamertjes in het stadhuis van Oud-Dordt geven een aantal kerkelijke zaken van verschillende eeuwen te zien, voor het grootste deel bestemd voor den roomschen eeredienst. Een merkwaardig stuk is een kazuifel van paarse zijde, die Paus Adriaan VI als pastoor van Goedereede heeft gedragen.

Onder de inzendingen van Oud-Katholieken vindt men vele schoone kazuifels, en nl. van Mgr. Klönne te Amsterdam eene 15^de eeuwsche kazuifel van zeer schoon Genueesch goudbrocaat waarop de aanbidding der Koningen is voorgesteld. Het stuk was in Februari j.l. op de tentoonstelling van Voor de Kunst te Utrecht.

Onder de boeken heeft de heer Klönne een belangrijk werk, een getijdenboek met miniaturen, uit het begin der vijftiende eeuw. De boekenschat werd ook nog aangevuld door de Maatschappij van Nederlandsche letterkunde, de gemeenten Zutfen, Deventer en Bolsward. Bij de metalen voorwerpen, waaronder zeer

[p. 175]

belangrijke stukken, ziet men den gouden bisschopstaf van Aegidius de Mante, eersten bisschop van Deventer.

_**_*

Het tooneelnieuws is ditmaal zeer schaarsch. De heer Royaards blijft voor het vaderlandsch tooneel behouden; hij heeft tegen den 1^en October een verbintenis aangegaan bij het gezelschap der Vereenigde Tooneelisten te Rotterdam.

Naar men zegt bestaat er weder plan tot het stichten van een nieuw schouwburggebouw te 's Gravenhage. Financiën moeten er voldoende zijn; het terrein is reeds aangewezen.

Eene bijzonderheid is het, dat het Nederlandsch Tooneel dit jaar reeds op den l^sten van deze maand haar seizoen geopend heeft.

_**_*

De firma van Stockum en Zoon te 's Gravenhage heeft onder den titel Amsterdam in de zeventiende eeuw een uitgave ondernomen, waarvan de 1^ste en de 2^de aflevering reeds verschenen zijn. Professor P.J. Blok heeft een voorrede geschreven bij het werk, dat aanvankelijk zich zou bepalen tot de uitgave van een reeks oude Nederlandsche stadsgezichten met bijschriften van M^r de Roever, doch dat thans een omvang zal hebben van 25 tot 27 afleveringen.

De prenten, teekeningen en portretten, die het werk zullen opluisteren worden gereproduceerd naar de origineelen en de werken van Hollandsche meesters uit de 17^e eeuw, waardoor de uitgave een historisch en artistiek karakter aanneemt.

_**_*

Het professoraat van den heer Döderlein te Groningen was van korten duur; na een verblijf van tien

[p. 176]

weken in ons vaderland, heeft hij reeds een benoeming aangenomen naar het stadje Tübingen in Duitschland.

Professor Hector Treub, die zoo zeer verontwaardigd was over deze benoeming, schrijft aan het Handelsblad, dat op de aanbeveling der medische faculteit te Groningen wederom drie Duitschers zijn geplaatst en dat Prof. Döderlein dat alles reeds op het na Pinksteren gehouden congres van de Deutsche Gesellschaft für Gynaekologie heeft afgesproken.

Het spoedige vertrek van den heer Döderlein doet sommigen vragen of het, daar de hoogleerarenvreemdelingen ook hun voorwaarden stellen, niet beter zou zijn dat zij voor een tijdvak van minstens vijf jaar werden benoemd.

Veritas.

15 Augustus 1897.