Tijdschrift van het Willems-Fonds. Jaargang 2

[p. 62]

Boekbeoordeeling.

Botanisch Jaarboek, uitgegeven door het kruidkundig genootschap Dodonaea, te Gent; 8^e jaargang, 1896. - Gent: Jul. Vuylsteke, uitgever, Koestraat, 15.

Wellicht is het voor veel inschrijvers op het Willems-Fonds iets nieuws te vernemen, dat er te Gent een kruidkundig genootschap bestaat, Dodonaea, met vertakkingen te Antwerpen, Turnhout en Lier. De leden dier maatschappij zijn ten getale van ongeveer 250, waarvan verscheidene het buitenland bewonen: Noord-Nederland, Duitschland, Zweden, Italië, Transvaal, Noord Amerika, Frankrijk, Noorwegen en Schotland, alwaar hare werkzaamheden, al zij het maar door enkele geleerden, toch gekend en gewaardeerd worden; zulks komt overigens de lijst der briefwisselende leden, waarop leeraars voorkomen der hoogescholen van Rijsel, Amsterdam, Kiel, Berlijn, Groningen, Leiden, Kopenhagen en Edimburg nog uitdrukkelijker bewijzen.

Dodonaea houdt zich onledig met alles wat plantenkunde betreft, zooals wetenschappelijke lezingen, voordrachten en besprekingen, recensiës over kruidkundige werken, inrichting van uitstapjes en plantententoonstellingen, verspreiden van botanische werken en wat dies meer Telken jare verschijnt een Jaarboek, ditmaal het achtste der reeks, dat wij hier eenigszins nader willen inzien.

Het bevat vooreerst een viertal verslagen over de werkzaamheden der afdeelingen Gent, Antwerpen, Turnhout en Lier, gedurende het bestuurjaar 1894-1895, alsmede de lijst der leden. Daarop volgen eenige wetenschappelijke bijdragen, - stellig voor leeken lezers min ler aantrekkelijk, doch voor vakkundigen en liefhebbers-plantenkundigen van het grootste belang.

In Bloemen en insecten op Helgoland geeft D^r Paul Knuth, professor te Kiel, een relaas over de opzoekingen welke hij in Juni-Juli 1895 deed en, na eenige bijzonderheden omtrent het uitzicht en de grondgesteldheid des eilands en over de verspreiding der planten aldaar, maakt hij eene uitgebreide lijst op van bloemen zooals pollen- en windbloemen, bloemen met blootliggenden-, halverborgen- en verborgen honig, bloemengezelschappen (gele, witte, roode, violette), bijen- en vlinderbloemen, welke bezocht worden, in meerdere of mindere

[p. 63]

mate, door Coleopteren (coccinelliden en malacodermaten), Dipteren (musciden en syrphiden), Hymenopteren (apiden en vespiden), Lepidopteren (noctuiden, rhopaloceren en sphingiden) en Orthopteren. Door verder onderzoek en vergelijking, komt hij in het laatste deel zijner studie tot deze gevolgtrekking: ‘Tusschen de insectenfauna van Helgoland en die der Friesche eilanden bestaat veel overeenkomst, ten gevolge van de analogie in de levensvoorwaarden; het spreekt echter van zelf dat de insectenfauna van Helgoland veel armer is dan die der genoemde eilanden.’

In Een epidemie van vergroeningen houdt Hugo de Vries, hoogleeraar te Amsterdam, zich vooral bezig met het opsporen der oorzaak van dergelijke verschijnsels, die wel eens door parasieten (galmijten, bladluizen, enz.) kunnen verwekt, doch volgens hem veeleer als epidemie moeten beschouwd worden. Zekere waarnemingen in zijn proeftuin, op Crepis biennis, Agrostemma Githago, Aster Tripolium en Dipsacus sylvestris, in 1893 en 1894 gedaan, lieten hem aan de besmettelijkheid der vergroening niet langer twijfelen: daarom is hij geneigd te gelooven, dat de smetstof door vliegende insecten kan aangebracht worden en overwinteren op tweejarige en everblijvende planten, om deze zelven in de eerste plaats te doen vergroenen en daarna andere te besmetten; hij meent echter niet dat vergroening erfelijk zij.

Ed. Verschaffelt, adsistent (thans hoogleeraar) aan de hoogeschool van Amsterdam, vermeldt in Correlatieve variatie bij planten de uitkomsten zijner onderzoekingen in het planten-physiologisch laboratorium dier stad en betoont dat Galton's wet, betrekkelijk de correlatie tusschen twee veranderlijke organen en in denzelfden zin, óók hare toepassing vindt bij symmetrisch en asymmetrisch variëerende eigenschappen. Zulks staaft hij door talrijke metingen bij Oenothera Lamarckiana en Gingko biloba en door het vergelijken zijner uitkomsten.

D^r A.J.J. Vande Velde heeft zijne onderzoekingen gericht op Het aschgedeelte der bladeren, door gallen aangetast. Reeds wist men dat plantenorganen, door woekerdiertjes aangetast, aanzienlijke wijzigingen ondergaan in hunnen anatomischen bouw en hunne scheikundige samenstelling. Na D^r Vande Velde's opzoekingen staat het thans ook vast, dat de tegen-

[p. 64]

woordigheid van woekerorganismen eenen belangrijken invloed op het aschgehalte der bladeren uitoefent, dit namelijk in talrijke gevallen, waarvan voorbeelden aangehaald worden, aanzienlijk vermindert, in enkele andere eenigszins vermeerdert.

D^r K. Van Bambeke, professor aan de hoogeschool te Gent, levert eene uitgebreide beschrijving van het vliezig dradennet (mycelium) eener zwam. Het exemplaar, vóór ongeveer 30 jaar op den muur eener kazemat te Gent ontdekt, meet 2,50 m. lengte op 60 cm. breedte en gelijkt op zijdepapier door zijne dunheid, witte kleur en stevigheid. In zijne verhandeling bespreekt de geleerde professor achtereenvolgens de microscopische kenmerken van bewust mycelium, de grondvormen in het dradennet, het ontstaan zijner ophoopingen en zijne chemische samenstelling. Hij vergelijkt het met andere myceliums en weidt uit over de morphologische en physiologische beteekenis van het mycelium in het algemeen. Vijf dubbelplaten, bevattend niet minder dan 71 teekeningen, lichten deze flinke studie toe.

Het Jaarboek bevat nog zeven boekbeschouwingen, over kruidkundige werken. Die recensiën beslaan ongeveer een veertigtal bladzijden en kunnen als kleine botanische verhandelingen gelden. Zeggen dat ze gesteld werden door D^r J. Mac Leod, hoogleeraar te Gent, ontslaat zeker wel van allen verderen lof en geeft terzelfder tijd den lezer de zekerheid, dat hij er door een man van kennis wordt voorgelicht.

Het achtste Jaarboek is minder omvangrijk dan zijne voorgangers, omdat het Genootschap Dodonaea thans niet alleen het Botanisch Jaarboek, maar daarenboven het Tijdschrift over Plantenziekten uitgeeft. Dit Jaarboek bekleedt niettemin eene eervolle plaats in de rij der uitgaven Dodonaea's. Het is anderzijds nog een welsprekend bewijs, dat onze taal uitstekend tot voertaal van wetenschappelijk onderricht kan gebezigd worden. Dergelijke woorden te moeten neerschrijven lijkt wel voor ons, Nederlanders, ietwat op 'n naïeveteit; doch in ons landje worden er heden ten dage onzer taal zóóveel misselijkheden aangewreven, dat het ‘niks’ kwaad kan, ook eens - al zij het maar terloops.- het tegenovergestelde te bevestigen en te bewijzen.

Medard Verkest.