De Tijdspiegel. Jaargang 71

[p. 168]

Buitenlandsche zaken.
M.P.C. Valter.

IN aansluiting met hetgeen vorige maand over de groote Engelsch-Russische tegenstelling in Azië is opgemerkt, verdient gememoreerd te worden, dat ter zake van de in China gezochte economische veroveringen, voortdurend nieuwe wrijving tusschen de entente-mogendheden ontstaat.

De Belgische concessionarissen van den Lanchofu-Haichow spoorweg, die onder leiding van Fransche bankiers en onder bescherming van Russische diplomten werken, hebben eene belangrijke wijziging van deze lijn voorgesteld, waarbij haar eindpunt van Haichow naar de haven van Haimentung aan de Yangtsze, 50 mijl van Shangai, wordt verlegd. De Chineesche regeering is gewillig in deze verandering toe te stemmen. Van Engelsche zijde wordt echter krachtig daartegen geageerd, - niet zoozeer omdat de voorgestelde lijn over een deel parallel loopt aan de Britsche sectie van den Tientsin-Pukow-spoorweg en de exploitatie daarvan nadeelig kan beînvloeden, dan wel om reden zij haar terminus vindt nabij Shangai, de groote stapelplaats van den Britschen handel, welke daarvan een hoogst ernstige concurrentie zou ondervinden, als eenmaal de plannen zullen zijn uitgevoerd om den spoorweg van Lanchofu naar Russisch Turkestan door te trekken. De Peking correspondent van de Times spreekt van eene bedreiging van Engeland's positie in het Yangtsze district, welke te meer bedenking uitlokt sedert Frankrijk onlangs ook in Pukow concessies verkregen heeft.

Ten overvloede hebben de Franschen nu concessie aangevraagd voor den aanleg van een spoorweg van Yunnanfu naar Chengtu, waardoor de Fransche Yunnan spoorweg verbonden zou worden met de reeds geconcessioneerde tweede Belgisch-Fransch-Russische lijn Chengtu-Tatungfu, welke moet aansluiten aan den Russischen trans-Mongolischen spoorweg. Te voorzien is dat, als de nieuwe concessie aan Belgen of Franschen verleend wordt, Rusland de contrôle zal krijgen over een spoorwegnet van enorme economische en strategische beteekenis. De Times correspondent, die ontwijfelbaar zijne beschouwing aan ambtelijke oordeel toetste, zegt naar aanleiding hiervan:

Zonder het ietwat fantastisch standpunt in te nemen, dat Rusland onder dekking van Fransche en Belgische spoorweg-concessionarissen, voorbereidingen treft om zich van heel China meester te maken, moet het worden erkend, dat hunne ondernemingen inbreuk maken op de Britsche sfeer in de Yangtsze en van eene poging doen blijken om uitsluitende rechten in Yunnan en Szechuan te krijgen, ofschoon in de Engelsch - Fransche Overeenkomst is bepaald, dat beide nationaliteiten in deze streken gelijk zullen deelen.

[p. 169]

Niet onwaarschijnlijk zal de Duitsche industrie te vinden zijn, aan de Belgisch - Russische ondernemingen deel te nemen en de Duitsche diplomatie dan aan hare totstandkoming geen hinderpalen stellen. Zeer wel mogelijk wordt de naijver tusschen de entente-mogendheden in de Chineesche zaken een ontbindende factor van heteekenis in hun onnatuurlijk en voor den vrede van Europa gevaarlijk verband.

Het is nu ruim tien jaar geleden sedert de Engelsch-Fransche, in een reeks van Declaraties neergelegde Verstandhouding die langdurige periode van groote onrust in Europa inleidde, welke nog niet ten einde is. De handel is als een dier planten welke op bijna elken bodem kan groeien. Hij is al dien tijd sterk vooruitgegaan, niet juist het minst in het direet met oorlog bedreigde land. De politieke druk heeft den economischen expansie-drang allerminst overheerscht. Engeland's in- en uitvoer steeg van een groot totaal van (re-export van koloniale en vreemde producten inbegrepen) van 11670 millioen gulden in 1905 tot 17210 millioen in 1913 - d.i. met bijna 52%; Duitschland's buitenlandsche handel ging in dezelfde periode van 7900 tot 12465 millioen gulden, dus ong. 57% vooruit. Frankrijk maakt naast die vermeerdering van 4565 millioen gulden in acht jaren met een totaal omzet van ongeveer 6000 millioen gld. een bescheiden figuur. Toch ging ook in dit land de handel in het laatste jaar vooruit. Van 1912 tot 1913 was de stijging in Engeland 4½% Frankrijk 3½%, Duitschland 6½%. De kolossale vooruitgang van de handel van laattsgenoemd Rijk blijkt echter duidelijker als men weet dat tengevolge van de prachtige oogst de invoerhandel op het cijfer van 10690 millioen mark stationair was, doch de uitvoer van 8956 tot 10080 millioen mark, dus met ruim 12% steeg. Eenige jaren geleden heette het geld- en credietwezen in laatgenoemd land op een onsolieden grondslag te steunen. Voorspeld werd, dat de handel geruïneerd zou worden, als het vreemd kapitaal zich terugtrok. Vóór de Marokko-crisis van 1911 verwachtte men in Engeland en Frankrijk Duitschland economisch diep te zullen kunnen wonden nog eer het zich militair had te weer gesteld. Het buitenlandsch geld is sedert weggevloeid. Het land werkt nu praktisch alleen met eigen middelen, maar de financieele positie bleef in 1912 en 1913 gezond en handel en industrie hebben zich in de laatste twee jaar krachtiger ontwikkeld dan die van de tegenstanders. De Duitsche ijzer- en staalindustrie, voor eenige jaren nog verre bij die van Engeland ten achter, heeft deze in 1913, met een totaal productie van 19 miljoen ton, waarvan 5.820.000 ton uitvoer, reeds voorbijgestreefd. Ofschoon Duitschland, bedreigd als het werd, zijne uitgaven voor bewapening naar verhouding sterker uitbreidde dan Engeland en Frankrijk deden en meer geld moest leenen, ging de koers van zijn schuldbrieven in het afgeloopen jaar met slechts 2% achteruit, tegen eene daling van 3⅝ in Consols en 4% in Fransche rente. En terwijl in Frankrijk blijkens de spaarbankcijfers de welstand der bevolking achteruit gaat, en ook in Engeland daarover ernstig wordt geklaagd blijft Duitschland sparen...

In de ontwikkeling van handel en nijverheid ligt geen enkele aanwijzing, dat de Engelsche-Fransche toeleg om Duitschland economisch te kwetsen, tot dusverre veel succes heeft gehad.