De Tijdspiegel. Jaargang 50

[p. 455]

Nieuwe uitgaven en vertalingen.

Mijn laatste woord aan Dr. P.J. Blok en H.J.P.A. Kiersch, door X. - Roermond, Henri Van der Mark. 1893.

Eene nieuwe brochure van den heer Kiersch, dezer dagen onder den titel: Het goed recht van Oranje, bij Nijgh & Van Ditmar te Rotterdam verschenen, herinnert mij eraan, dat ik reeds eenige weken achtereen het anonieme geschriftje, welks titel ik boven deze regels plaatste, op mijne schrijftafel heb liggen, en zulks, niettegenstaande De Tijdspiegel op eene bespreking ervan wacht. De reden van mijn lang stilzwijgen is eenvoudig deze, dat ik niet recht wist, wat ervan te zeggen. De redactie heeft het mij natuurlijk ter aankondiging toegezonden in mijne hoedanigheid van geschiedkundig medewerker van dit maandschrift: en nu is m.i. het boekje van X. geen historische arbeid. Het is niets anders dan eene uiting van het ultramontanisme in zeer heftigen vorm. Ik ontken natuurlijk niet het goed recht van onze ultramontaansche medebroeders, om aan hunne uitingen lucht te geven, en als zoodanig heeft dus in mijne oogen dit boekje recht van bestaan. Maar X. meene niet, dat deze zijne uiting is een geschiedkundig geschrift. Alleen reeds de heftig polemische vorm ontneemt daaraan als zoodanig alle waarde.

De aanleiding tot het in het licht verschijnen dezer brochure is bekend. De redevoering, door den Groningschen Hoogleeraar Blok gehouden bij de onthulling van het standbeeld in het kerkje van Heumen ter herinnering aan den slag op de Mookerheide, had een pennestrijd ten gevolge, waaraan o.a. aan de eene zijde de heer (of heeren) X., aan den anderen kant de heeren Blok, Goedhart en Kiersch deel hebben genomen. Pour la clôture définitive, zooals mijn vroegere dansmeester zou zeggen, geeft (of geven) X. dit geschriftje nog ten beste. Als het hem (of hun) nu maar niet gaat als gezegden onderwijzer, die op de clôture définitive altijd nog een extraatje of twee liet volgen!

X. heeft zijne opinie niet onder stoelen of banken gestoken. En dat is in elk opzicht goed, althans voor een keer: goed ook voor den niet-ultramontaanschen Nederlander, die wel eens weten mag of die er wel eens aan mag worden herinnerd, hoe zekere partij zich uit over de mannen der eerste periode van den opstand tegen Spanje. Wie nog schriller klanken wil hooren, hij leze een boekje van den Roomsch-Katholiek P.M. Bots, dat nog niet lang geleden de drukkerij van het St.-Jacobs-Godshuis te Haarlem heeft verlaten en getiteld is: Van Erasmus naar Vondel, of de kern der vaderlandsche vrijheidshistorie, waarin, om slechts één staaltje te noemen, Willem van Oranje wordt genoemd een mensch, ‘aan edele beginselen vreemd’; waarin alles, wat het Hervormd Nederland in de 17^de eeuw voor grootsch heeft gewrocht, wordt neergehaald en verguisd. Men leze en - oordeele zelf.

H.

De Konings-idyllen van A. Tennyson, metrisch vertaald door J.H.F. Le Comte. - Rotterdam, Nijgh en Van Ditmar.

Reeds viermaal werd in dit tijdschrift met veel lof over Le Comte's vertalingen van Tennyson gesproken, naargelang de vier meest bekende uit den bundel der Idylls of the King, de schoone hulde van den grooten dichter

[p. 456]

aan den overleden voortreffelijken Engelschen vorst, in het licht verschenen, voorzien van de staalgravures naar de bekende teekeningen van Gustave Doré. Zoowel de juiste vertaling van den dikwijls moeilijk over te brengen tekst van Enid, Elaine, Viviane en Ginevra, als de keurige vorm van het met zorg en smaak aan de vreemde modellen aangepast Nederlandsch gewaad, werden daarbij naar verdienste geprezen. Thans ligt de volledige reeks der Konings-idyllen, door dezelfde vaardige hand voor den gewonen Nederlandschen lezer toegankelijk gemaakt, voor ons, doch onversierd met platen.

Om dit laatste zal de beoefenaar der letteren niet diep treuren. Uit het bloot materieel oogpunt van den uitgever mag er voordeel in eene geïllustreerde uitgave gelegen zijn, daar dan de vlag der platen niet zelden de lading dekt en de gedichten in huizen en op salontafels brengt, waar zij om hare letterkundige waarde alleen geen toegang zouden vinden. Wie echter de letterkunde om haarzelve vereert, hecht aan illustraties, die dikwijls met zijne eigen en vaak ook met des dichters opvatting niet geheel overeenkomen, weinig waarde; naar inhoud en beteekenis van het gedicht vraagt hij allereerst.

In dit opzicht wacht den lezer van dezen bundel zeker geen teleurstelling. Tennyson's werk is bekend genoeg en vereischt geen krans of uitwendige opluistering; ook het werk van dezen vertaler kan die uiterlijkheden ontberen. De letterkundige waarde dezer vertaling is zoo hoog, dat zij gerust de kennismaking van den beschaafden lezer kan doorstaan op den grondslag van hare eigen hoedanigheden alleen.

Wat van de vier vroeger hier besproken vertalingen getuigd is, kan ten volle van den ganschen cyclus herhaald worden. Zij geven de schoone verzen van den grooten Engelschen poëet in een zoogoed als onberispelijken Nederlandschen vorm terug. Bijna nergens is eenige stroefheid of gewrongenheid te bespeuren; men moet Tennyson kennen om ten volle te beseffen, welke groote moeilijkheden de vertaler overwonnen heeft om deze lofspraak te verdienen.

Jonas Lie. Maisa Jons. Uit het Noordsch door Una. - Sneek, J.F. van Druten.

Het boek behelst de geschiedenis van Maisa Jons, die in de stad harer inwoning de betrekking van naaister in sommige meer of minder aanzienlijke huisgezinnen vervulde. Als onbemiddelde weeze heeft zij bij onvermoeide maar schaars beloonde werkzaamheid met vele ontberingen te kampen. Eene langzaam aangewakkerde liefdesbetrekking met een student, die even arm is als zij, werpt nu en dan een schijnsel van geluk op haar moeielijken levensweg, dien zij onschendbaar en met diepe verontwaardiging het hoofd biedend aan de verleiding van den zoon eener aanzienlijke familie, bij wie zij werkte, bewandelde. Deze onaangename, in haar nadeel uitgelegde gebeurtenis veroorzaakt in haar levenslot eene geheele verandering, die uitloopt op een diep ongelukkig leven, dat zij echter met de haar eigen vastberadenheid blijft doorworstelen. De schrijver geeft ons in dit boek eene voorstelling van den strijd om het bestaan en laat in de gegeven levensgeschiedenis het aan den lezer zelf over gevolgtrekkingen, te maken en verband te zoeken tusschen de veranderde levensomstandigheden der heldin zijner voorstelling.

Veel wetenswaardigs mensch- en zielkundigs vinden we niet in dit boek, dat door afgebroken zinnen, die aangevuld moeten worden, de lezing niet overal aantrekkelijk maakt.

H.