De Tijdspiegel. Jaargang 50

[p. 225]

Nog iets over ‘Jantje’.

Hoe hij ook zijn vader terugkreeg.

La[n]g na middernacht, na dien voor Jantje's moeder heuglijken Kerstavond, was zij bezig het bedje te spreiden voor haar teruggevonden kind. Jantje, gevoed en gelaafd, ontkleed en verfrischt, was opnieuw ingeslapen en zijne moeder wachtte, met hare handen op haar schoot gevouwen, zonder de geringste neiging tot slapen, de terugkomst van den schipper haar echtgenoot met den knecht.

Daar hoorde zij beweging op den oever; de loopplank kraakte onder mannenstappen, en de schipper kwam de kajuit binnen.

Een gelukkig toeval... helaas! méér was het in den laatsten tijd niet geworden, had den schipper in nuchteren staat gehouden. Hij was in gezelschap gekomen met een paar schippers, kameraden vanouds en die niet, evenals hij, bezig waren hunne menschenwaarde in jenever te verstikken. Zij hadden eerst gesproken over vroeger dagen en eindelijk over eene te zamen aan te vatten onderneming; de vrienden hadden hem een eindweegs langs den oever vergezeld, en zoo kwam de schipper aan boord met het genoeglijke bewustzijn, dat hij zich althans op het Kerstfeest aan zijne vrouw vertoonen kon.

‘Nog niet te bed?’ vroeg hij vriendelijk.

‘Neen. - Jan! Ons kind is weergevonden. Zie, daar ligt hij.’

Door ontroering overstelpt, kon zij niet meer zeggen; hoe korter hoe beter de mededeeling, dacht zij; zij had voor het oogenblik nog geene woorden voor haar geluk.

De schipper keek haar met zijne groote oogen verbaasd aan; oogen, die Jantje van zijn vader had geërfd; hij wist niet, wat te denken, en vreesde bijna, dat zijne vrouw haar verstand had verloren.

Zij trok hem naar het bedje en hij keek met haar neder op het slapende kind; doch het was hem niets.

‘Wel zoo, wel zoo! Is dat ons Jantje?’ vroeg hij koel, vast overtuigd, als hij was, dat het kind jaren geleden was verdronken.

[p. 226]

‘Ziet gij het niet?!’ vroeg zijne vrouw gejaagd; ‘Jan, hij is toch uw evenbeeld!’

Reden genoeg voor den vader, om het niet te zien; indien Jantje het evenbeeld zijner moeder geweest ware... ja, dan!...

‘Wel zoo, wel zoo!’ zeide hij nog eens; ‘is dat ons Jantje? Vrouw, waar hebt gij hem gevonden? Hoe komt... dat kind hier?’

De moeder deed haar verhaal; het ongeloof van haar man deelde zich niet aan haar mede. En hij... hij ontving geen diepen indruk van hetgeen zij hem verhaalde. Hij was moede, hij had slaap.

‘Wij praten er morgen nader over,’ zeide hij.

Jantje's moeder sliep weinig dien nacht en toen de schipper des morgens ontwaakte, zag hij zijne vrouw ijverig in de weer als altijd en zag hij het vreemde kind gedoken in een buis van hemzelven, dat Jantje's geheele lichaampje bedekte. Zijne moeder had de mouwen tot aan de schouders dubbel gevouwen, zoodat Jantje althans zijne handjes bewegen kon.

Jantje snapte niet; hij was sterk onder den indruk van zijn nieuwen toestand; doch hij ontving en beantwoordde de liefkoozingen, waarmede zijne moeder hare bedrijvigheid nu en dan afwisselde.

Jantje keek met zijne groote, vragende oogen naar den man in de bedstede.

‘Dat is vader,’ zeide vrouw Tonia.

Het was Jantje, alsof er geen einde aan de wonderen kwam. Paul had ook een vader, dacht hij, en dat was prettig voor Paul geweest. En Jantje wachtte in zijn hoekje op de bank op de dingen, die komen zouden.

Ter ‘eere’ van den Zondag bleef de schipper lang te bed en liet zijn gedachten den vrijen loop. Hij zag een gelukkigen trek op het gelaat zijner vrouw, eene blijde tevredenheid, die daarop in geene vier jaren had getroond, en hij dacht plotseling: ‘Ik laat haar den speelpop.’

Akeliger en levendiger dan ooit kwam hem de avond voor den geest, waarop Jantje door zijne schuld verdronken was; vol van eene wroeging, die hem dikwijls overviel, bedacht hij tevens, hoe hij nog altijd het leven zijner vrouw vergalde door zijn gemis aan zelfbeheersching.

‘Ik laat haar den speelpop,’ herhaalde hij bij zichzelven.

‘Zeg vader goeden morgen, Jan,’ zeide vrouw Tonia, toen haar man zijn ontbijt kwam gebruiken.

De schipper zag het hem toegestoken handje voorbij en gaf het kind een onverschilligen hoofdknik.

‘Ziet gij het niet?’ vroeg vrouw Tonia nogmaals, vol treurige verwondering.

‘Neen, maar het is goed, het is goed,’ was zijn antwoord.

De aanwezigheid van het kind gaf allengs iets gespannens tusschen den schipper en zijne vrouw. Hij wilde niet spreken over hetgeen haar nu het naast aan het hart lag, en zoo zwegen zij beiden.

De schipper ging aan wal, vrouw Tonia bleef met Jantje achter. Nu kwamen de tongen los: Jantje praatte over Piet, over de hagedis, over de konijnen en Fidel, ja, over alles, wat zijn klein-kinderleven had beroerd.

De Kerstdagen gingen voorbij; de schipper was meestal afwezig geweest

[p. 227]

en Jantje was al dien tijd aan zijn hoekje op de bank als gebonden; want - Jantje had geene kleederen. Wat hij had gedragen, toen hij op het schip was gekomen, was door zijne moeder weggeworpen, en tijdens de feestdagen kon vrouw Tonia hem niets koopen.

Doch die dagen waren voorbij; het schip hervatte zijne vaart, en bij de eerste stad, waar de schipper zijne zaken had, maakte ook vrouw Tonia zich gereed, om aan wal te gaan.

Met angstig hart zou zij Jantje aan zijn lot overlaten, en zij bad bijna den knecht, het kind niet uit het oog te verliezen.

‘Vertrouw mij den vent,’ was zijn antwoord, ‘en ga gerust.’ Nu werd Jantje uit zijn hoekje ontslagen en vond grooter ruimte, dan hij nog op het schip had genoten.

Dien namiddag liep Jantje in zijn nieuw miniatuur-schipperspakje rond, en nog altijd schenen moeders oogen aan zijn vader te vragen:

‘Ziet gij het nòg niet?’

De vader zweeg en duldde het kind, dat voor hem geene lieftalligheden had; Jantje ging hem schuw uit den weg en was het liefst met zijne moeder of met den knecht alleen.

‘Dat gij het niet ziet, baas!’ zeide de knecht tot den schipper; ‘de jongen lijkt op je als de eene druppel water op den anderen.’

‘Waar bemoeit gij u mee?’ was het korzelige antwoord.

Toen er eenige dagen verloopen waren, werd Jantje meer aan zijn nieuwen toestand gewoon; ook aan zijn zwijgenden vader, dien hij niet meer zocht te ontwijken, wijl de ondervinding hem leerde, dat hij niets van hem te vreezen had.

Het was, alsof Jantje jonger, kinderlijker werd in zijn leven zonder hindernis, gekoesterd en getroeteld door zijne moeder. Wanneer hij gedurende de maaltijden tegenover zijne ouders aan het smalle tafeltje zat, begon er reeds nu en dan eene kinderdartelheid in hem te ontwaken, die meestal weder verdween, zoodra hij naar zijn vader keek, als om te onderzoeken, of zij in goede aarde zou vallen; doch Jantje vond geene aanmoediging van dien kant.

Daar steeg op zekeren morgen, toen het zwijgen aan het ontbijt Jantje, die buitengewoon vol levenslust was, nog sterker drukte dan te voren, zijn moed tot óvermoed; een sterke drang, om dat zwijgen te verbreken, scheen in dat oogenblik, wonderlijk voorzeker, eene onbestemde herinnering in Jantje op te wekken aan eene hebbelijkheid, die hem als klein kind, eer hij nog het verstooten kind was geworden, eigen was geweest.

Eer Jantje bedacht, wat hij deed, doopte hij zijn lepel in den kop met cacao, sloeg den rug van den lepel, met het dikke bruine vocht beladen, tegen zijn neusje, tegen zijn voorhoofd en tegen zijne beide wangetjes, keek onder het bedrijven van zijne euveldaad met guitige oogen naar zijne moeder, met half guitige, half angstige oogen naar zijn vader, volkomen zooals hij het als ruim tweejarig kind had gedaan.

Eer nog zijne moeder hare berisping kon uitspreken, klonk de juichtoon van den vader:

‘HIJ IS HET! HIJ IS HET!

Jan! Kom hier! Over de tafel heen!’ en de vader breidde zijne armen uit, toen Jantje op het tafeltje stond, dat overboog onder zijn klein gewicht.

[p. 228]

Zijn vader ving hem op en klemde hem aan zijne borst en zocht niet naar schoone plekjes, om het gezichtje van zijn jongen te kussen.

Even weinig als onder de eerste liefkoozingen zijner moeder begreep Jantje, waaraan hij deze te danken had, doch sloeg zijne armpjes om vaders hals...

Vrouw Tonia snikte; zij kon haar nieuw geluk bijna niet dragen en toen Jantje moeders snikken hoorde en moeders tranen zag, maakte hij zich van vader los, drong zich tegen zijne moeder aan en zeide:

‘Ik zal het niet weer doen!’

In dat uur legde de schipper eene belofte af en bleef haar trouw: Jantje's vader mocht geen dronkaard zijn.

Toen Jantje later hoorde, dat zijn vader hem als verdronken had betreurd, zeide hij, wijs ophelderend:

‘Ik heb niet in het water gelegen, maar Fidel.’

Mevr. Van Westrheene.