De Tijdspiegel. Jaargang 43

[p. 130]

Uit den vreemde, meegedeeld door Mevr. Van Westrheene.
De schuld van Anna Bede.
(Hongaarsche novelle.)

De rechters waren gezeten.

Buiten werd de mist, om het onooglijke rechtsgebouw heen, al dikker en dikker; hij scheen tegen de muren aan te dringen en kleefde tegen de vensterruiten, zoodat de vallende sneeuwvlokken onzichtbaar werden.

In de gerechtszaal was de lucht benauwend. Het rook er naar de pelzen der boeren en naar hun brandewijn. De looden ventilator draaide langzaam, als verlamd, in de bovenste vensterruit.

De rechters leunden mat tegen den rug hunner stoelen. Een liet er zijne oogen dichtvallen en zijne hand slap bij zich nederhangen, terwijl hij naar het pengekras van den griffier luisterde. Een ander gaapte en tikte met zijn potlood op de groene tafel. De President schoof zijn bril naar de punt van zijn neus en wischte zich het klamme voorhoofd af. Zijne grijze, koele oogen keken oplettend naar de deur, waar de lieden uitgingen, nadat zij hun vonnis hadden gehoord.

‘Is er nog iemand?’ vroeg hij met doffe, onvriendelijke stem aan den deurwaarder.

‘Nog een meisje,’ antwoordde de man.

‘Welnu, laat dat meisje binnen.’

De deur ging open en er trad een meisje in de zaal.

Er kwam een frissche luchtstroom met haar mede, die zachtkens de aangezichten streelde en de oogleden kittelde. Tegelijkertijd scheen een zonnestraal door den mist te dringen en te dansen tusschen de sneeuwvlokken, op de wanden en de meubels der gehoorzaal.

Wat was het een mooi meisje! Haar gebloemd, met bont afgezet jakje stond zóó wel aan hare sierlijke, goed geëvenredigde gestalte, dat het er als om gegoten scheen. Zij sloeg zacht hare donkere oogen neder en plooide haar hoog en edel voorhoofd. Zij zag er bekoorlijk uit; hare bewegingen waren een en al gratie; het ritselen en ruischen van haar kleed klonk den aanwezigen welgevallig in de ooren.

‘Wat hebt gij te zeggen, kind?’ vroeg de President onverschillig. Het meisje schikte den zwarten doek terecht, die haar hoofd bedekte, en antwoordde met een diepen zucht:

[p. 131]

‘Mijne zaak is treurig, zeer treurig.’

Hare liefelijke, droevige stem trof de harten, zooals goede muziek kan doen, die, ook nadat hare tonen zijn weggestorven, nog in de lucht schijnt te trillen en menschen en dingen door haar geheimzinnigen invloed verandert.

De aangezichten der rechters waren minder norsch; de beeltenis des Konings en die van den Judex Curiae schenen het meisje goedig toe te wenken en haar uit te noodigen, die zaak, die zoo treurig was, te verhalen.

‘Hier is het stuk,’ zeide zij; ‘het zal u alles beter zeggen, dan ik kan doen...’

Doch zij moest er eerst naar zoeken. Zij moest den bovensten haak van haar keursje los maken, om het eruit te halen.

De haak was los en viel op den grond.

Het meisje bukte zedig, om hem op te rapen, en liet zoo het papier vallen.

De President wendde zijn grijs en streng hoofd van haar af en strekte zijne breede hand naar het papier uit.

‘Een vonnis,’ mompelde hij, terwijl hij het stuk doorlas. ‘Anna Bede is op heden gedagvaard, om hare zes maanden gevangenisstraf te ondergaan.’

Het meisje boog treurig haar hoofd, zoo diep, dat de zwarte doek eraf gleed. Tegelijkertijd viel eene dikke vlecht van zwart haar, losrakende, over haar gelaat.

Och, die natuurlijke sluier was goed; want, hoe leliewit hare wangen tot nog toe geweest waren, zij waren nu donkerrood van schaamte.

‘Wij hebben dat papier acht dagen geleden ontvangen,’ stotterde zij, met gebroken stem. ‘De deurwaarder heeft het zelf gebracht en heeft ons uitgelegd, wat het beteekent. En mijne arme moeder heeft gezegd: “Ga, mijn kind; wet is wet; daar valt niet mede te spotten.” Ik ben dus gekomen, om de zes maanden gevangenisstraf te ondergaan.’

De President wischte herhaaldelijk zijn bril af; zijn koude en ontevreden blik dwaalde van zijne ambtgenooten naar het venster, naar den vloer, naar de kachel, waaruit twee vurige oogen hem aankeken, en hij mompelde onwillekeurig:

‘Wet is wet.’

Toen las en herlas hij opnieuw de dagvaarding, het krabbelschrift op het witte blad; maar het stond er toch, dat Anna Bede tot een half jaar gevangenisstraf veroordeeld was wegens het helen van gestolen goederen.

De looden ventilator begon als waanzinnig te draaien. Er kwam bepaald wind; hij schudde reeds aan de vensters en floot door de kieren, als om de menschen te laten rillen: - ‘Wet is wet.’

Het hoofd des rechters boog bevestigend voor die bovennatuurlijke stem; zijne breede hand vatte de schel, om den deurwaarder te ontbieden.

‘Geleid Anna Bede naar den directeur der gevangenis.’

De man nam de dagvaarding aan; het meisje keerde zich zwijgend om, doch hare kersroode lippen beefden stuipachtig, alsof zij moeite deed, om te spreken.

‘Hebt gij misschien nog iets te zeggen?’

‘Niets... niets. Alleen maar.... ik ben Lizette Bede; want weet u, Anne Bede dat was mijne zuster. Wij hebben haar acht dagen geleden begraven, de arme meid.’

‘Gij zijt dus zelve niet veroordeeld?’

‘Och goede God, waarom zou ik veroordeeld worden? Ik doe nooit eene vlieg kwaad.’

[p. 132]

‘Maar waarom komt gij dan hier, gekkin, die gij zijt?’

‘Wel, met uw verlof, omdat zij gestorven is, terwijl die zaak nog niet beslist was. Toen zij daar lag, in de kamer vol bloemen, is die dagvaarding voor die zes maanden gekomen; er stond in, dat zij ze moest ondergaan. O, wat heeft zij in spanning verkeerd, dat het komen zou. En zij heeft niet eens zoolang kunnen leven, om het te zien. Dat had zij niet gedacht.’

De tranen kwamen haar bij die herinnering in de oogen; zij kon nauwelijks voortgaan.

‘Toen zij daar onbeweeglijk lag, met gesloten oogen, voor altijd doof en sprakeloos, hebben mijne moeder en ik haar beloofd, al het kwaad te herstellen, dat zij voor haar verloofde heeft gedaan (want zij hield veel van dien Gabriël Kartoni; voor hem heeft zij gezondigd, zonder het te weten). Wij hebben dus gedacht....’

‘Wat, mijn kind?’

‘Dat zij volkomen rust moet hebben in haar graf. Dat niemand moet kunnen zeggen, dat zij hem iets schuldig was. Mijne moeder zal de boete betalen, en ik zal in hare plaats een half jaar in de gevangenis gaan.’

De rechters keken elkander glimlachende aan.

Hoe eenvoudig, hoe naïef!

Het gelaat van den President scheen niet meer zoo ijskoud, zoo plechtig, en het was juist niet zijn voorhoofd, dat hij met zijn zijden zakdoek afwischte; veeleer iets, dat daar beneden lag.

‘Het is goed, mijn kind,’ zeide hij zacht. ‘Maar, laat eens zien, nu herinner ik mij....’

Hij steunde zijn hoofd op zijne hand en scheen diep na te denken.

‘Juist, juist, er heeft eene groote vergissing plaats gegrepen in die zaak. Wij hebben u een verkeerd stuk gezonden.’

Het meisje sloeg hare groote, treurige oogen naar den grijsaard op en viel hem bijna driftig in de rede:

‘Ziet gij wel? Ziet gij wel?!’

Er lag zulk een smartelijk verwijt in hare stem, dat de oude President nog eens naar zijn zakdoek greep. De onbarmhartige man was diep bewogen.

Hij trad naar het meisje toe, legde zijne hand op haar hoofd en streek zacht over have donkere haren.

‘Daarboven,’ zeide hij zacht, ‘heeft de gerechtigheid een ander oordeel uitgesproken dan wij. Keer naar huis terug, mijn kind, groet uwe moeder van mij en zeg haar, dat uwe zuster Anna onschuldig was.’

‘Wij hadden het wel gedacht!’ lispelde zij, terwijl zij haar handje op hare borst drukte.