De Tijdspiegel. Jaargang 39

Nieuwe uitgaven en vertalingen.

Mevrouw Elise van Calcar had de beleefdheid, ons haar Emanuel Swedenborg, de Ziener toe te zenden. Het doel van dit werk is natuurlijk een pleidooi voor het spiritisme, waarvan mevr. Van Calcar tot schade van onze letterkunde een aanhangster is geworden; toch laat die overgang zich uit haar karakter geheel verklaren; zij is een vrouw, die leeft onder persoonlijke indrukken, welke, hoe eenzijdig ook in vele gevallen, ons menige fraaie, aandoenlijke bladzijde schonken; het spiritisme neemt haar zoo geheel in, dat zij daaraan al haar krachten wijdt en er voor de novellistiek weinig of niets meer van haar te wachten is. Van haar Op de grenzen van twee werelden. Onderzoek en ervaring op het gebied van het hoogere leven zijn reeds vijf jaargangen verschenen en ook het leven van Swedenborg zou daarin zijn opgenomen, indien het niet te uitgebreid was geworden.

Het leven van den Noordschen ziener is behandeld met al de voorliefde, de overdrijving, welke men in dit geval verwachten kon; een zekere overhaasting is zichtbaar, hier en daar ook aan de correctie; aan groote woorden ontbreekt het niet; het denkbeeld, dat een deel van het leven van Swedenborg thuis hoort onder de zenuwpathologie, wordt niet eens overwogen. Dat denkbeeld kon ook moeilijk oprijzen, waar de schrijfster in haar ijver zich laat verleiden tot een heftigheid, die alle discussie buitensluit; zoo leest men o.a.: ‘De Indiërs zouden hem (Swedenborg) tot de Yogîs gerekend hebben en beter begrepen en vereerd dan de stompzinnige Europeanen

[p. 304]

in hun gewaande boekenwijsheid.’ Wij spatieeren en het doet ons leed, dat een beschaafde vrouw zoover is gekomen, dat zij op zulk een wijze den staf breekt over de wetenschap. Er zijn ook daarvoor grenzen op deze wereld.

K.

Lord Brackenbury. Roman in twee deelen van Amelia B. Edwards, Schrijfster van Vijfduizend pond sterling; Een Wolf onder de schapen, enz. Uit het Engelsch. Amsterdam. P.N. van Kampen en Zn.

Een boek, waarin zooveel en zoo velerlei te lezen is, waardoor de draad van het verhaal telkens schijnt afgebroken te worden, zal den romanlezer, wien het alleen om den roman te doen is en die met zenuwachtige gejaagdheid naar de ontknooping uitziet, misschien niet bijzonder behagen.

En toch, dat veel en velerlei, dat we in dit boek aantreffen, - het moge dan wel wat overvloedig zijn - geeft er, naar ons oordeel, niet weinig waarde aan. Onder anderen zijn het de plastische plaatsbeschrijvingen, de indrukken van natuurtafereelen, weergegeven, als het ons voorkomt, uit eigen aanschouwing, die den voor die indrukken vatbaren lezer moeten boeien. Als de schrijfster ons in en door Genua en andere Italiaansche plaatsen voert, of eene schilderachtige beschrijving geeft van de markt te Verona, of ons de betooverende Lagunenstad met weelderige kleuren schetst, of ons eene groote en verwoestende uitbarsting van den Vesuvius te aanschouwen geeft, of.... - doch te veel, om op te noemen, - dan verplaatst zij er ons in de verbeelding en laat er ons veel genieten.

In een inleidend woord geeft zij te kennen, hoeveel moeite en zorg het haar gekost heeft, om ‘de geheimzinnige zaak van Lord Brackenbury’ te ontwarren en met inachtneming van alle discretie het door haar gegeven verhaal uit te werken.

Hoe boeiend de intrige ook zij, zij zal sommigen wel wat vermoeiend voorkomen. Als zij meenen der ontknooping nabij te zijn, worden zij verplaatst naar tooneelen, die heel wat anders te aanschouwen geven, dan zij verwachtten, en worden, volgens Miss Edwards' eigen uitdrukking, de wijzers van de klok des verhalers verzet, omdat zulke tooneel-wisselingen van tijd tot tijd onvermijdelijk zijn en 's menschen leven vol is van stoornissen, die den geregelden gang van zijn levensloop nu en dan stuiten.

Er komen in dezen roman vele personen voor, die ons wegens hunne verschillende goede on zelfs uitstekende hoedanigheden aantrekken on met wie edele zielen zeker sympathiseeren, terwijl we ons met afschuw afwenden van een Tawcett en een Clarke, die, levende in eene atmosfeer van chicane en valschheid, uit alles munt sloegen, om hunne zakken te vullen, en als bloedhonden het bloed van hunne cliënten uitzogen.

Wij hebben welgemeende lofspraak voor eene schrijfster, die met zulk eene bekwame hand de pen weet te voeren en die zooveel blijken geeft van buitengewone menschen- en karakterkennis te bezitten.

Wij hadden onder het lezen een paar aanmerkingen op de anders goede vertaling opgeteekend, maar wij willen de fouten alleen wijten aan het ontglippen bij de correctie.

H.