De Tijdspiegel. Jaargang 38

[p. 316]

Nieuwe uitgaven en vertalingen.

Intimis door A. Pierson, vijfde uitgave. - 's Gravenhage, Henri J. Stemberg.

Een boekje, van welks inhoud niets meer behoeft gezegd te worden; elk beschaafd Nederlander kent en waardeert het. Geen beter bewijs dan het verschijnen van eene vijfde uitgave, die er zeer net uitziet en waarvan de omslag voorzien is van de afbeelding van het prachtig stadhuis te Leuven, de plaats, waar de ‘pastorie in den vreemde’ stond, waaruit deze deels humoristische en gevoelvolle, deels stichtelijke en opwekkende schetsen haren weg vonden tot het beschaafd publiek.

Novellen van Gerard Keller. Volksuitgave. (Inhoud: Overkompleet; Eene zaak; He geschiedenis van een dubbeltje; Een legaat; Hoe ze gebruikt werden; Een bakersprookje). - 's Gravenhage, Henri J. Stemberg.

Eene korte, voorloopige aankondiging slechts van deze uitgave, die wij van harte welkom heeten. Keller heeft zich in onze hedendaagsche letterkunde eene eigen plaats veroverd, als de novellist van het dagelijksch leven, en meer bepaaldelijk nog van de Nederlandsche ambtenaarswereld. Hij is, zoowel naar de chronologische orde als naar die der verdiensten, de eerste op dat gebied, door zijne navolgers nog niet voorbijgestreefd. Een gelukkig denkbeeld was het, om zijne overal verspreide novellen te verzamelen en opnieuw uit te geven; zonder twijfel zal deze onderneming slagen. Zoodra de vijf deeltjes, waaruit de verzameling van Keller's novellen zal bestaan, in het licht zijn, hopen wij aan den populairen schrijver in dit tijdschrift de hulde te brengen van eene opzettelijke bespreking.

Herinneringen uit het intieme leven van Heinrich Heine, door zijne nicht Maria Embden Heine (Princes della Rocca). Uit het Italiaansch vertaald door H.J. Wansink. - 's Gravenhage, M.J. Parson.

De vele vereerders van Heine onder onze landgenooten zullen dit net uitgegeven boekje met genoegen ontvangen. Het behelst in vijf afdeelingen - de familie des dichters; de eerste jeugd des dichters; Heine's studiën; andere herinneringen; ziekte en dood des dichters - een aantal bijzonderheden en anekdoten, die wel niet veel nieuw licht op Heinrich Heine's karakter werpen en tot de beoordeeling van de letterkundige waarde van zijne werken weinig bijdragen, maar aangenaam te lezen zijn. Van een geliefd schrijver zijn de kleinste bijzonderheden en verhalen van waarde, en onder de anekdotes, die Heine's nicht onder anderen van de jeugd van haar oom verhaalt, bewijzen er velen meer voor de groote piëteit dan voor het oordeel, waarmede ze verzameld werden. In zeker opzicht vergoedt dit blijk van vereering de tekortkomingen, die de vrienden van den dichter aan anderen zijner naaste betrekkingen, met name aan ‘baron Gustaf Von Heine’, verwijten.

Wat ons betreft, wij meenen, dat biographieën van en anekdotische monographieën over Heine, gelijk deze, weinig zullen bijdragen, om dezen dichter

[p. 317]

naar waarde te doen beoordeelen. De beteekenis van Heine komt vooral uit tegenover de tot sleur en sentimentaliteit vervallen letterkunde in Duitschland, waar hij op eens als eene schitterende ster verrees en bij het gefonkel van zijn vernuft de verbaasde wereld toonde, hoe schamel en versleten het gewaad der vaderlandsche muzen was geworden. De nicht, die deze herinneringen samenstelde, deed dit niet uitkomen; zij gaf eenige louter persoonlijke bijzonderheden, waaronder er geen enkele voorkomt, die den roem, de veelheid van vrienden en bewonderaars en de felheid der vijanden van Heine verklaart.

De vertaling van deze Herinneringen laat veel te wenschen over; er zijn bladzijden in het boekje, waarvan de zin niet te vatten, de bedoeling niet te raden is. Men zou het oorspronkelijk Italiaansch bij de hand moeten hebben, om te begrijpen, wat de vertaler had behooren te schrijven.

Wat zijn boeken? door Jo. de Vries. - Leiden, A.W. Sijthoff.

Wat zijn boeken? of liever: Hoe komen boeken in de wereld? is eene voor de hand liggende vraag, die bijna iederen dag bij iedereen zou kunnen opkomen, en die men zich zoo zelden blijkt te doen. Van geen vak heeft het groote publiek minder begrip dan van typographie; menigmaal ontmoet men personen van kennis en beschaving, die zich schijnen te verbeelden, dat de overgang van geschreven schrift tot drukwerk plaats heeft door eene soort machinale kunstbewerking, waarmede men zich in 't geheel niet behoeft te bemoeien. Op het onderhoudend werkje van Delon, dat kort geleden te Parijs het licht zag en onder den titel L'histoire d'un livre de wording van het gedrukte boek op populaire en toch niet kinderachtige wijze beschreef, kon dus met recht de zoo misbruikte phrase worden toegepast, dat het in eene behoefte voorzag. De heer Jo. de Vries geeft van dit werkje eene Hollandsche bewerking, die, smaakvol uitgegeven en met duidelijke houtsneden opgehelderd, hier te lande even welkom zal zijn als de Fransche uitgave in haar vaderland. Het woord bewerking is hier niet als variant voor vertaling gebezigd; de Nederlandsche bewerker geeft meer en beter dan de Franschman. Het kort en zaakrijk overzicht van de geschiedenis der boekdrukkunst is geheel van zijne hand, en overal is de inhoud van het boekje zoo nauwkeurig met de toestanden hier te lande in verband gebracht, dat men 't veilig voor geheel oorspronkelijk werk zou kunnen uitgeven, indien niet enkele der overgenomen houtsneden, - want er komen ook oorspronkelijke in voor, die men niet in L'histoire d'un livre aantreft, - zooals de verraderlijke op bladzijde 82, waar de opgemaakte vorm van het eerste halfblad van Delon's werkje is afgebeeld, de Fransche herkomst aan den dag brachten.