De Tijdspiegel. Jaargang 38

Uit den vreemde, meegedeeld door Mevr. Van Westrheene.
Oom Jan.

I.

Mijn Oom Jan was vroolijk opgestaan dien morgen. Hij trok zijne lange vetlederen laarzen en zijne blauw fluweelen broek aan en ging in zijne hemdsmouwen naar de keuken.

Het was nog donker, doch hij begon aanstonds, staande, een stuk konden eierpannekoek op te eten, dat op zijne boterham lag.

Zijne twee honden, Job en Toby, leelijke, magere beesten met ellenlange ooren, keken erbij toe en rekten hunne kale halzen uit.

Daarna nam mijn Oom zijn jachtgeweer op, bekeek het met echte jagers-

[p. 525]

liefde, liet een krachtig ‘hm’ hooren en ging fluitende de deur uit. Hij wreef zich vergenoegd de handen, toen hij de boerinnen haar mannen hoorde toeroepen:

‘Sta toch op! Het is vier uren; Mijnheer Jan gaat reeds op de jacht.’

Dat deed zijn hart goed.

Weldra was hij op den straatweg, die als een lang, grijs lint voor hem kronkelde, dat zich eindelijk in de duisternis verloor. Oom Jan liep stevig door; zijne twee honden liepen met hangende koppen achter hem aan.

‘Hum,’ ontsnapte eensklaps aan Oom Jan, toen hij eene vrouwengedaante langs de beek zag sluipen; ‘daar komt me een van mijne gemeentekinderen van een rendez-vous terug. - Heb nu nog lust, om te trouwen!’

Mijn Oom Jan is burgemeester van Tanel, een leelijk en vermaard dorpje, met gulden wijn, gastvrije menschen en fijne hazen.

‘Te duivel! Het is Mimi! Nu herken ik haar. Wie zou dat gedacht hebben!? God bewaar me!’

Hij bleef een oogenblik staan en keek naar de lucht. Er werd eene breede, goudgele streep achter de bergen van Rochefort zichtbaar. In de vlakte begon men de olijfboomen en de lange heggen van hagedoorn, die de Rhône en den vijver van Trojan omzoomen, door den ochtendnevel heen te onderscheiden. Uit het dal kwamen allengs geluiden van karrewielen en vloekende boerenknechts op. Er hing een grijze mist boven de rotsen. Oom Jan was bijna te laat: de haas wil in zijn leger geschoten worden.

Hij trad niettemin op Mimi toe, op gevaar af, dat de zon hem vóór zou wezen.

‘Hé, Mimi, is er iemand ziek thuis, dat gij zoo uit de stad komt? Dan hadt gij mij mijne witte merrie te leen moeten komen vragen.’

‘Gij zijt wel vriendelijk, Burgemeester. Alles is wel thuis; dank u.’

Zij was een weinig verlegen naderbij gekomen en sloeg uit beleefdheid den kap van haar mantel naar achteren.

‘Zoo; is alles wèl; des te beter... Hum!’

Hij keek Mimi nog altijd aan; hij durfde niets meer te vragen, hoewel hij er dollen lust in had. Mimi keek hem insgelijks aan, doch sloeg terstond hare oogen weder neer. Zij had eene erge kleur gekregen.

Zij was een mooi meisje, dat Mimietje, heel mooi, met groote, donkere oogen, een guitig neusje en een grooten, lachenden mond. En wat had zij eene kloeke gestalte! Zij zou geene hulp hebben behoeven in te roepen, indien zij een zak koren op een karretje had te tillen. En als zij 's Zondags zoo vroom uit de kerk kwam, met hare neergeslagen oogen en haar zedig mondje, was het stichtelijk, om haar te zien.

Oom Jan kon zich toch niet bedwingen.

‘Waar komt gij dan vandaan?’ vroeg hij.

Mimi scheen verlegen.

‘Hum,’ herhaalde Oom Jan. ‘Ge zijt vrij, om te gaan, waar ge wilt, niet waar? en vraagt misschien nog, waar ik mij mee bemoei!’

En hij liep haar voorbij, bitter boos in zijn hart.

‘Burgemeester!’ riep Mimi, ‘luister; ik zal het u zeggen... Anders mocht gij denken...’

Oom Jan keerde terstond verheugd om.

‘De dochter van Jan Cernin ligt ziek in Truel, zooals gij weet, en omdat

[p. 526]

mijn vader ongenoegen met hen heeft, moet ik haar wel in het geheim gaan bezoeken en helpen. Zij is ongelukkig en ik heb altijd veel van haar gehouden.’

‘Daar doet gij heel goed aan; dat is best, hoor! Gij zijt eene brave meid; geef haar dit.’

Hij nam een gouden louis uit zijne beurs en gaf haar dien.

‘O, burgemeester!...’

‘Geen dank... Gij moet niet denken, dat ik u uit nieuwsgierigheid heb ondervraagd, of dat ik een bemoeial ben, maar... Ge zijt eene brave meid!’

Hij zou wel lust gehad hebben, om nog een poosje te blijven praten, maar de honden begonnen te blaffen; de dageraad brak aan. Hij vervolgde zijn weg met snelle schreden, doch hij keek niettemin telkens nog eens om.

‘Een goed meisje, die Mimi. Zij heeft een hart; zij is handig, en een vlug hoofd heeft zij! Zij zou wàt goed eene huishouding besturen. God bewaar me, zij behoeft voor geen enkel meisje, hetzij uit Pujan, of uit Lirac en Roquemaure zelfs, onder te doen.’

Zoo peinzende, liep Oom Jan door en werd hoe langer zoo opgewondener.

‘En al die meisjes mogen gezien worden!... Toen ik Mimi daar zoo alleen in het donker zag aankomen, was het, alsof ik een steek voelde. Hum!’

Hij schudde zijn hoofd en floot zijne honden; hij was, waar hij wezen wilde.

II.

Mijn Oom Jan was twee en veertig jaren oud in dien tijd. Sedert vijf en twintig jaren ging hij elken dag, dien God gaf, op de hazenjacht, den weg van Malmont op. In den jachttijd natuurlijk; hum! In den jachttijd!... Mijn hemel, ik zal niet zeggen, dat hij niet tegen de maad Mei, of als er sneeuw ligt en men jaagt, om zich te verwarmen.... En och, verboden wild smaakt zoo goed!... Ik moet zelfs bekennen, dat hij louter om het pleizier vergat, zijne jachtakte te vernieuwen. In alle andere opzichten was Oom Jan de eerlijkheid zelf.

Hij was een lang mensch, met breede schouders, ruige, groote handen en stevige kuiten; hij had iets van dat menschenschuwe over zich, dat men krijgt, als men te veel alleen is. Hij had bijna zijn geheele leven alleen rondgezworven, door alle weer en wind, langs gebaande en ongebaande wegen. Hij was nooit verder geweest dan zijn dorp en wanneer zijne ouders vreemde menschen ontvingen, placht hij, als kind, dood verlegen te zijn en zijne handen op zijn rug te houden.

Daarentegen was het, ondanks zijne vijfduizend gulden rente, zijn grootste pleizier, om somtijds zijn maal te houden met jagers van beroep en ook wel met volkje, dat men niet gaarne alleen in een bosch tegenkomt. Wat konden zijne oogen schitteren, als hij met vijf of zes van zijne metgezellen aan tafel zat achter een paar hazen en patrijzen en hij naar de jachtavonturen luisterde, welke zij, die ze hebben ondervonden, nooit moede worden te vertellen. Hoe kon hij in zijn schik zijn, na het eten, in zijn gemakkelijken leunstoel voor een helder knappend houtvuur! Dan stopte hij met de grootste zorgvuldigheid zijne pijp en lachte, zonder eigenlijk te weten waarom. Als de anderen hem dan zoo in zijn schik zagen, kwamen zij om hem heen zitten en zongen hunne liedjes, en dan kwam de oude dienstmaagd, Roze, en bracht de koffie.

[p. 527]

Als Roze de kamer uit was, zeide een van zijne gasten wel eens:

‘Zou het toch niet aardiger zijn, als gij, in plaats van dat eerwaardige gezicht, een lief, vroolijk vrouwtje hadt, dat u toelachte en dat u kinderen schonk, wie wij zouden leeren barrevoets in de bosschen te loopen, strikken te zetten en eksternesten uit te halen?’

‘Wel ja!’ spotte mijn Oom dan, ‘daar zal ik mij wel voor wachten! Neen, ik heb het goed zoo. Als ik eene vrouw had, zou ik om strikjes en kwikjes moeten denken, naar de stad moeten gaan en dan, kijk eens naar mijne handen; ik zou mijne vrouw breken, als ik haar wilde liefkoozen.’

En dan liet hij zijne twee kolossale, beenachtige, grove handen zien.

III.

‘Mimietje heeft mij mijn tijd doen verzuimen,’ mompelde Oom Jan.

‘Hier, Job, hier Toby...

En ik ben een gek op den koop toe. Ik heb mijn hoofd vol malligheid in het laatste half uur. Wat kan men zich gek aanstellen! Iedereen roept maar: “Gij moet trouwen; gij wordt oud!”

Wel ja, trouw eens, als je wilt!

De eenige, die mij er niet toe aanzet, heeft verleden jaar eene vrouw genomen....

Geen spoor van een konijn te zien!’

Mijn Oom liep met driftige stappen voort, wierp steentjes tusschen het struikgewas en hitste zijne honden aan.

De zon kwam op. Toen zette mijn Oom zich neder en staarde voor zich uit op de lange, grijze vlakte. Elken dag kon hij met vernieuwd genot dat ontwaken der natuur gadeslaan. Van zijne jongensjaren af zat hij iederen morgen op dezelfde plaats en keek met een genoegelijken glimlach naar de breede stroomen van licht, die de lucht kwamen verhelderen; naar de nevelen, die over de Rhône zweefden; naar het huiverende geritsel in het eikenloof, naar den dauw op het gebladerte en het ontwaken van het dorp, dat nog in den morgennevel lag gehuld.

Indien men tot mijn Oom had gezegd, dat hij een dichter was, zou hij er vreemd van hebben opgekeken, en toch was hij inderdaad dichter, een van die gelukkigen, die geene verzen behoeven te maken, om het te zijn.

Die zielverheffende liefde voor de natuur was evenwel nooit lang van duur. Zoodra zijne honden begonnen te blaffen, ontwaakte hij uit zijne bespiegelingen en werd weder gaarne de oude, dikke Oom Jan.

Dien morgen bleef hij langer dan gewoonlijk in zijne overpeinzingen verdiept. Nu eens fronste hij zijne wenkbrauwen en een oogenblik later begon hij luid te lachen; hij was zenuwachtig.

Eindelijk werd hij het zitten moede, liep diep het bosch in en haalde telkens zijne schouders op.

Nadat hij vier uren lang had rondgezworven, had hij nog niets anders gezien dan zijn veldwachter, die met de zuster van een gendarme stond te vrijen; geen enkelen patrijs, geene lijster zelfs.

Hij sloeg eindelijk den weg naar het dorp in, bij zichzelf den veldwachter verwenschende, die zusters van gendarmen pakte in plaats van wilddieven.

Eensklaps stuitte hij op een allerliefst tooneeltje. Eene jonge vrouw, die

[p. 528]

er aardig uitzag in haar net grijs kleedje, was bezig een jongen man in jagerskostuum te plagen. Zij stonden beiden met den rug tegen een boom geleund; zij schenen boos op elkander, en nu eens draaide de een zijn hoofd om, dan de ander, om te zien, wie den twist het eerst zou bijleggen, totdat zij eensklaps zich te gelijk omkeerden en elkander de armen om den hals sloegen.

‘Hum,’ mompelde mijn Oom; ‘daar had ik bijna de verzoening van een jong paartje gestoord; het zou jammer geweest zijn; de liefde is toch zoo iets aardigs voor jonge menschen. Ik heb, jammer genoeg, mijn tijd laten voorbijgaan. Neen, ik ben te oud geworden....’

Hij sloeg het pad naar den straatweg in, om die vizioenen van verliefden kwijt te raken, die hem zijne eenzaamheid deden betreuren. Doch op den straatweg, waar de zon allengs begon te branden, voelde hij zijne gedruktheid nog toenemen.

Daar kwam hij een karretje voorbij, waarin eenige kinderen op stroo lagen en vol dartelen overmoed op den boer, die erachter liep, met maïskorrels schoten. De vader, nog kinderachtiger dan zij, lachte van pret en zond hun hunne knikkers terug. Zijne oogen schitterden van pleizier. Hij dacht noch aan zijn zwaren arbeid, noch aan zijne armoede; hij was gelukkig, de brave man!

‘Hé, die kerel is toch even oud, als ik ben,’ mompelde Oom Jan..... ‘Waarachtig, als Mimi wilde, zouden wij in zes jaren tijds ook zulk een karretje met kinderen kunnen hebben.

Jawel, vijf kinderen, niets meer of minder!’

Toen mijn Oom na verloop van een paar uren tehuis kwam, wist hij, dat Mimi wilde, en hij zeide tot zijne oude huishoudster:

‘Roze, over eene maand ga ik trouwen.’

‘Genadige Goedheid! En met wie?’

‘Met Mimi.’

Het gelaat der oude vrouw helderde aanstonds op en zij keek mijn Oom strak aan.

‘Weet gij wel, dat gij nog zoo dom niet zijt, Mijnheer?’

Mijn Oom scheen zeer gevleid door die late ontdekking.

‘Ja, en over zes jaren moeten wij vijf kinderen hebben.’

‘Poeh!.... Dat moet gij weten....’

‘Dat zou ik hopen!’

Zoo is mijn Oom, die vijftien jaren lang nooit in de verzoeking was gekomen, om te trouwen, terwijl hij andere paren inzegende, na het zien van een verliefd paartje op de gedachte gekomen, om Mimi tot vrouw te nemen.