meer dan een en eene; en wij nemen deswegens nog niet den steen op. We hebben eens eene handleiding bij het afnemen der biecht onder de oogen gehad, die zeker bij vergissing van de kerkelijke goedkeuring was voorzien, doch die later uit den handel verdween. Men moest algemeen weten, welke vragen aan vrouwen en meisjes daarin werden voorgeschreven! Later wordt Van der Pol de vriend en redder van Adelheide uit het kloosterleven, gelijk van den luitenant Van der Vucht uit de strikken der verleiding en der vertwijfeling aan God en menschen.
Beiden worden in hun verder zijn en doen goed voorgesteld, en Van der Hoeve geeft daarmede proeven van eene wereld- en menschenkennis die meer dan alledaagsch, die uitstekend mag heeten. - De scène tusschen Van der Pol en den luitenant is meesterlijk. De bruske houding van den laatste, diens verbeten ergernis, als hij in zijn positie den verdachten huichelaar ontmoet, is even goed opgevat als voorgesteld. Zoo moesten zulk een paar menschen tegenover elkander staan. Kon het bij de opheldering wat vreemd, wat minder leep schijnen, dat De Bont zelf het herkenbare briefje schreef, dat hier tot oplossing voerde: gelukkig dat de plannen der schurken veelal leemte en breuk hebben, die ze ondanks alle list doen uiteenvallen of uiteenspatten. Anders behoorde de wereld hun toe. Dit is iets wat bij de menées der Jezuïeten misschien het meest en helderst in het oog valt. Het spijt ons van de goeden en edelen ook onder hen, voor wie de Satan zich in de gedaante van een Engel des Lichts weet te hullen. Bungener zeide van hen te recht: - ‘Aimez-les, et vous remplirez des volumes de ce qu'ils ont fait de grand et de beau; haïssez-lez, et vous pourrez en remplir tout autant des tableaux de leur ambition, de leurs intrigues, de leurs enseignements relâchés ou ridicules.’
Eene ware figuur, in hare gesteldheid en toestand juist geteekende, is mevrouw Gerken, de meer lijdelijke en leidelijke, die dan ook door De Bont wordt ingepakt op eene wijze, die bij meer doorzienden en van krachtiger geest bezwaarlijk had kunnen slagen. Maar ook zij voelt en heeft haar kracht, gelijk het kan, als zulke karakters tot beter inzicht komen. Haar onderhoud met mevrouw Hek die wel ‘bij de hand’ en bij 't hek is, wordt weder goed voorgesteld, zóodat men beide dames als voor oogen krijgt.
Meer in het oog vallend en ook interessanter is zuster Margaretha, die best in staat is om De Bont te ontmaskeren en hem, door Van der Pol daarbij ondersteund, dan ook het mom treffelijk aflicht. Haar eenvoudige vroomheid, hare moederlijke bekommering, haar zedelijk gevoel, dat door vroegen val veeleer gescherpt dan verstompt werd, maken haar tot eene interessante figuur. Het is des Hemels wraak, niet de hare, die den boosdoener treft, die bij zulk een loop der dingen verbrijzeld moest worden, indien er aan zulke geïncarneerde boosdoeners iets te doen was. Hij verdwijnt uit het verhaal, gelijk er nu en dan enkelen verdwijnen uit de samenleving.