De Tijdspiegel. Jaargang 30

[p. 124]

Nog eens ‘niet ter completeering alleen.’

Romantische Werken van Mr. J. van Lennep. Deel XXIII. De Vrouwe van Waardenburg. Met het portret van den auteur en eene levensschets door A.J. de Bull. 's Gravenhage, Leiden, Arnhem, Martinus Nijhoff, A.W. Sijthoff, D.A. Thieme. 1872.
Poëtische Werken van Mr. J. van Lennep. Deel XIII. Mengelpoëzy 5. 's Gravenhage, Leiden, Arnhem, M. Nijhoff, A.W. Sijthoff, D.A. Thieme. 1872.

In de 7^de Aflevering van den vorigen jaargang van de Tijdspiegel (bl. 48) wees ik op de voortgezette uitgaaf van van Lenneps Romantische Werken, door de bovengenoemde HH. Uitgevers, naar aanleiding van het in 't licht verschijnen van Deel XXI en XXII. Ik zette er ‘Niet tot completeering alleen’ boven, om opmerkzaam te maken op het belangrijke op zich zelf van het bijeen verzamelde; en ik doe dit op nieuw, om dezelfde reden, boven deze aankondiging van de later verschenen nieuwe deeltjes. Zij vullen niet alleen aan, wat aan de bezitters der zoogenaamde ‘blauwe bandjes’ in hunne editie nog ontbrak, maar brengt ook bijeen, wat hier en daar, bijv. in de verschillende jaargangen van de Holland, verspreid was en niet in eene volledige uitgaaf ontbreken mag. Mijne verwachting, dat die 21^ste en 22^ste bandjes, toen ter sprake gebracht, niet de laatsten zouden zijn, werd dus vervuld en zij, die zich met deze ‘completeering’ belastten, verdienen alle aanmoediging en lof. De vrienden en vereerders van onzen van Lennep kunnen niet anders dan zich verblijden, dat zij langzamerhand in het bezit komen van al zijne werken; en het uitzicht, dat de Bull in zijne ‘Levensschets’ opende, op voortbrengselen zijner vruchtbare pen, die nog in 't geheel niet in druk verschenen, moet hun aangenaam zijn. Wij hopen dan ook, dat de verdienstelijke uitgevers in de gelegenheid worden gesteld, aan het verlangen naar dat nog ongedrukte te voldoen, en met hunne ‘completeering’ voort zullen gaan, opgewekt en aangespoord door een goed debiet van deze hunne alleszins aanbevelenswaardige uitgaaf.

Wat nu de thans uitgekomen deeltjes (XXIII der Romantische en XIII der Poëtische Werken) betreft: De Vrouwe van Waardenburg is genoeg bekend en behoeft zeker geen aanprijzing meer.

Veel van het eigenaardige van van Lenneps schrijfwijze vindt men hier terug, en het eenvoudige en gemakkelijke van den dialoog moet het voor opvoering al zeer geschikt maken; hoewel het ten tooneele brengen van sommige scènes alleen in groote schouwburgen kan geschieden. In eene kermistent of in kleine komedie-zaaltjes zouden bijv. die belegering en inneming van het Huis te Waardenburg al een zeer pover figuur maken. Van Lennep schreef zeker zijn stuk met het oog op de hem zoo wel bekende Amsterdamsche komedie, op het Leidsche Plein, met hare rijke hulpmiddelen voor zulk eene vertooning.

[p. 125]

Het portret van den auteur, voor dit deeltje geplaatst, voldeed mij niet geheel. Hoe goed gelijkend en, wat het gelaat met hals, boord en das betreft, niet onverdienstelijk uitgevoerd het moge zijn, de graveur heeft, naar mijn oordeel, de harceering van het lijf te snel laten verloopen, zoodat het lagere gedeelte geheel wit bleef. Dit geeft den schijn, alsof de grijsaard een wit vest met donkere revers en eene witte jas aan heeft, wat wel bij nauwkeurige beschouwing verdwijnt, maar toch op het eerste gezicht een minder gunstigen indruk maakt. Ook den achtergrond vind ik niet mooi; de tinten vloeijen niet goed in elkander en zelfs met 's mans haren ineen, zoodat hij in dien achtergrond vast zit, in plaats van er voor te staan. Het heeft er iets van, alsof van Lenneps buste voor een slecht geteekend gewelfje of nisje is geplaatst..... Maar een gegeven paard mag men niet in den mond zien en mijne aanmerkingen gelden volstrekt niet de Heeren Nijhoff, Sijthoff en Thieme, die zich de onkosten getroostten, om den bezitters zijner werken de gelegenheid te geven, het beeld des schrijvers op lateren leeftijd zich voor den geest te roepen. Dit mag ook gezegd worden van de Bull's Levensschets. Al is het iets vreemds, tusschen de pennevruchten van den auteur - verondersteld, dat het werk niet met Deel XXIII compleet is - een opstel over den man zelven te vinden; - al mag men verwachten, dat het bij mogelijken herdruk vooraan geplaatst zou worden; - het opstel zelf is zeker voor de bezitters dezer uitgaaf zeer welkom en verdient hun dank. De schets is goed geteekend en geeft veel van den gevierden dichter en prozaschrijver, dat wetens- of herinneringswaardig is. Een eigenlijke levensgeschiedenis mocht, kon het niet zijn; de Bull geeft zelf de reden waarom niet, op; en dat hij zich bepaalde bij hetgeen hij ons schenkt, was voor zijn oogmerk voldoende. Men kan den vriend en vereerder het geheele stukje door duidelijk onderkennen, ook den niet onleerzamen discipel, vooral als hij over van Lenneps bemoeijingen met de Rederijkerskamer Achilles uitweidt, wat hem wel tot een lofredenaar maakt, maar hem volstrekt niet tot oneer verstrekt. De herinnering van den ontslapen dichter is nog te versch, te levendig, om op zijne gebreken te wijzen; dit strijdt tegen de piëteit en is ook van zijne aanhangers noch te vergen, noch te verwachten. Als zijn dood zoo ver achter het heden zal liggen als die van Bilderdijk thans, zal zijne nagedachtenis de dan levenden niet meer hinderen, om den geheelen mensch ons te schilderen. Intusschen zijn wij tevreden met het reeds bekende, en vergasten ons aan de lectuur van hetgeen, als van zijne hand, hetzij bij herhaling, hetzij voor het eerst, in 't licht gegeven wordt.

In dezen vijfden bundel Mengelpoëzy (Deel XIII) is hiertoe gelegenheid genoeg. Eene inhoudsopgaaf acht ik overbodig, omdat zij in het boekje zelf te vinden is; en eene beoordeeling zou veel meer ruimte beslaan, dan waarover ik voor eene aankondiging als deze, beschikken

[p. 126]

mag. Volgaarne laat ik ook de critische behandeling van van Lenneps dichterlijke werken aan meer bevoegden over; voor mij acht ik deze taak te zwaar.

In de hoop, dat deze uitgaaf meer en meer verspreid worde en de lectuur van de Werken van onzen van Lennep bij voortduring en in toenemende mate aan velen eene aangename en leerzame tijdkorting geve, beveel ik het werk der ijverige Uitgevers aan allen aan, die belang stellen in onze oorspronkelijke Nederlandsche letterkunde!

J. Hoek.