De Tijdspiegel. Jaargang 30

[p. 366]

Brievenbus.

III. Den heere Noorman.

Waarde Heer!

Indien uw brief, tot mij gerigt in het Februarij-nommer van De Tijdspiegel, slechts mij persoonlijk aanging, zoude ik aan onze discussie geen verder gevolg gegeven hebben, al is het ook dat sommige uitdrukkingen door UEd. gebezigd, b.v. dat ik als treurig erfdeel van de beginselen der Jezuieten heb overgenomen de sophisterij, het spelen met woorden, dat ik een man ben zonder gezond verstand, die hoorende niet hoort en ziende niet ziet enz., mij het volste regt tot een openbaar protest geven op de plaats zelve, waar dergelijke aardigheden mij naar het hoofd worden geslingerd. Maar dewijl gij in mijn persoon aan de gansche Ultramontaansche rigting den oorlog verklaart, mag ik niet zwijgen, daar dit als zwakheid of verlegenheid zou kunnen worden aangemerkt door sommige lezers van De Tijdspiegel.

Wat nu het eigenlijk onderwerp onzer discussie betreft, mij dunkt, Waarde Heer! dat gij hoegenaamd geene reden hebt om u op haren afloop te beroemen. Wat is de zaak? In het December-nummer van De Tijdspiegel, hadt gij tusschen aanhalingsteekens, als overgenomen uit La Civilta Cattolica, de volgende woorden aangehaald: ‘De Katholieke Kerk heeft het regt de zwaarste ligchamelijke straffen op te leggen aan de Christenen die handelen tegen de katholieke wetten, met name ook scheurmakers en ketters, Grieken en Protestanten, want de Kerk is niet alleen een geestelijk maar ook een wereldlijk rijk. Het is geen misbruik van magt wanneer geestelijken zich inlaten met wereldlijke zaken om datgene te vernietigen wat de wereldlijke wetten in tegenspraak met de kerkelijke hebben voorgeschreven. Daarom heft de Paus ook constituties op’. Ik heb beweerd dat al deze stellingen even zoo vele valsche beschuldigingen tegen de Katholieke Kerk zijn. Daartegen kwam ik op, omdat zij in verband met het gansche artikel en met alles wat gij meest elke maand in De Tijdspiegel schrijft, de strekking verraden om in ons vreedzaam Vaderland den godsdienstigen vrede te verstoren en dwangmaatregelen uit te lokken tegen de Katholieken.

Ik betwistte u dat deze woorden in La Civilta Cattolica gevonden werden èn omdat zij in strijd zijn met onze katholieke leer, èn omdat een zeer bevoegd lezer van het Italiaansche tijdschrift mij de verzekering van het tegenovergestelde had gegeven. Derhalve nam ik de vrijheid u te verzoeken nummer en bladzijde te willen aanwijzen, waar ‘La Civilta’ zoo iets zegt.

Hebt ge de plaats kunnen aanwijzen? Neen, maar uit uw antwoord blijkt dat gij La Civilta niet leest, dat gij uw citaat uit een Duitsch blad hebt overgenomen. Dit Duitsche blad, door U niet genoemd, in Duitschland door de Germania uitgedaagd, even als U door mij, heeft zijn citaat niet kunnen wettigen.

En gij, Mijnheer! schrijft dàt valsche citaat uit het Duitsch over, alsof niets daartegen ware ingebragt, alsof het geheel echt ware! En mede op grond van zulk valsch citaat durft gij de Nederlandsche Regering en Volksvertegen-

[p. 367]

woordigers aanzetten om ons, Katholieken, op het voorbeeld der Pruisische Regering erger dan de Internationalisten te behandelen! In uw oog, Mijnheer, zijn wij Ultramontanen zeer schuldig, zeer gevaarlijk voor de maatschappij; wij ontduiken de wetten, wij belagen den Staat. Dit alles zij zoo. Maar ten minste, Mijnheer, moogt gij aan ons het regt niet weigeren wat aan den ergsten misdadiger wordt gegund, van slechts op eene behoorlijk gestaafde beschuldiging en niet op valsche getuigenissen te worden veroordeeld en gestraft. Gij zult de farizeërs van het sanhedrin wel niet willen navolgen! Bij u, Mijnheer, schijnt het eene uitgemaakte zaak te wezen, dat de Ultramontanen hoogst pligtig zijn. Dat is bij u, zegt gij, geene protestantsche tegeningenomenheid, maar overtuiging. Doch als gij die overtuiging aan anderen wilt mededeelen, behoort gij ook uwe deugdelijke gronden mede te deelen. Waar zijn die? Ik zoek ze in uwe artikelen; en ik heb ze nergens gevonden. Het is gemakkelijk voor u te zeggen, dat er veel over geschreven is. Dat is waar. U zelf Mijnheer, heeft het elke maand zeer druk met de Ultramontanen. Maar dat is de vraag niet; zij is, of het vele dat door U en door anderen geschreven wordt, waar zij.

In uw December-nummer zijt gij begonnen te bewijzen met een citaat uit La Civilta; en nu is het bewezen dat gij uit een vreemd dagblad een tekst mededeelt, die gewraakt is geworden, zonder dat het blad de echtheid kan staven. In uwen openbaren brief aan mij doet gij, om de pligtigheid der Ultramontanen te bewijzen, een beroep op ‘de besluiten van het Vatikaansch concilie, bijv. de canones de Ecclesia.’ Dit bewijs is wederom niet steekhoudend, dewijl het Vatikaansch concilie die besluiten niet heeft genomen. Gij beroept u op de encyclica van '64 en den syllabus; maar gij wacht u wel eene bepaalde aanhaling te doen, die wij kunnen wederleggen. Maar als zoo vele bewijzen tegen ons voorhandig zijn, hoe komt het, Mijnheer, dat gij althans niet één, zeer bepaald punt kunt aanvoeren? - U geeft mij den raad om den syllabus en de encyclica van '64 nog eens natelezen. Mag ik u, Mijnheer, denzelfden raad geven? Indien U hem leest met de aandacht - en de naauwgezetheid - van den eminenten pruisischen regtsgeleerde Von Gerlach (redevoering van 20 Jan. '73) zal hij U welligt onder geheel andere gedaante voorkomen. Is dat te veel van u gevergd? Neen, dewijl gij U als verklaard' bestrijder der Katholieken opwerpt.

Ik moet u bekennen, Mijnheer, dat ik mij geene rekenschap van uwe handelwijze kan geven. In uwen brief zegt gij mij, dat gij met ons geen vrede, maar strijd verlangt in naam van den door ons veroordeelden modernen staat, en tevens zegt gij in dienzelfden brief dat gij ‘nadere discussie over deze zaak overbodig houdt.’ Hoe wilt gij strijden, zonder discussie? Moet dat strijden dan bestaan in het opwinden der publieke opinie door los daarheengeworpene aantijgingen, zonder discussie, zonder bewijs, zonder het antwoord van den beschuldigde te hooren? Ik heb betere gedachten van u, Mijnheer; dit antwoord moet u ontvallen zijn in een oogenblik van onaangename stemming waarin gij gebragt werdt door de noodzakelijkheid van te bekennen dat gij de echtheid van het citaat uit La Civilta niet kondet handhaven. Ik voor mij, ik wil wel degelijk discussie met u en uwe geestverwanten. Ik heb besloten u niet meer straffeloos in Nederland te laten agiteren tegen de Katholieken. Mogt De Tijdspiegel mij daarvoor de plaats niet gunnen, de gelegenheid daartoe staat mij elders ruimschoots open. Maar juist, Mijnheer, omdat ik discussie met u verlang, daarom lees ik De Tijdspiegel, waarvan gij medewerker zijt. Wat de heer Noorman leert en wil, ga ik niet vernemen uit katholieke bladen of tijdschriften; maar ik lees zijne geschriften zelf. Of denkt gij dat ik uit liefhebberij en belangstelling De Tijdspiegel en vooral uwe artikels lees? Dat zult gij toch wel niet aannemen. Uwe ongegronde aantijgingen en uwe woeste aanvallen op hetgeen mij ter wereld het meest dierbaar is, waarvoor ik leef en sterven wil, op de Katholieke Kerk, doen uwe artikelen

[p. 368]

voor mij dalen tot het lage peil van pamphlettaal. Ik lees u om u met grond te kunnen wederleggen.

Mijnheer, in uw brief hebt gij een rond, onverholen woord tot mij gesproken. Gij hadt regt op een soortgelijk antwoord. Ik meen in dezen brief mijne schuld betaald te hebben.

Hoogachtend,

Uw Dienstwillige,

F.J. Teelen.

Maastricht, 14 Februarij 1873.

Bovenstaande brief, door de Redactie den heere Noorman medegedeeld, lokte het volgende antwoord uit, waarmede deze discussie in de Tijdspiegel gesloten wordt.

IV. Den heere F.J. Teelen.

Waarde Heer!

De Redactie van De Tijdspiegel meende, dat gij een zeker recht hadt op de plaatsing van uw brief. 't Is mij wel. Mijn antwoord kan kort zijn. Wat is de zaak? Ik beweer, dat de verultramontaande Katholieke Kerk gevaarlijk is, omdat zij de souvereiniteit van den Staat, het recht van bestaan van onze moderne maatschappij niet wil of kan erkennen. Ik deed daarbij een citaat uit de Civilta Cattolica, maar uit de tweede hand. Gij beweert, dat die tweede hand - hier een Duitsch blad - onjuist aanhaalt. Ik geef u de mooglijkheid gaarne toe, wat de letter betreft, maar verwees u wat den inhoud aangaat naar een reeks van artikelen van genoemd Pauselijk orgaan en de officieele stukken, die in de laatste jaren van den Pauselijken Stoel zijn uitgegaan. Als gij lust hebt, kunt gij de Stellingen 19, 20, 24, 27 van den Syllabus nalezen, maar mij lust het niet daarover sophistische discussies te gaan houden. Indien uwe theorie het al niet leerde, zou uw praktijk in schier alle landen van Europa voor mijn bewijs kunnen volstaan. Zijt gij bang, dat ik het Nederlandsche volk de oogen zal openen en wilt ge daarom wat afleiding door betoogen over al of niet juistheid van een citaat, dat tot het wezen der zaak weinig afdoet? Gij zijt Ultramontaan; erkent gij zonder voorbehoud de wetten van den Staat? Dat is de quaestie.

Hoogachtend,

Uw dienstw.

Noorman.