De Tijdspiegel. Jaargang 30

[p. 140]

Brievenbus.

I.
Den heere Noorman.

Maastricht, 12 December 1872.

WelEdele Heer!

In het Decembernummer van De Tijdspiegel las ik in een stuk: Staatkunde en Geschiedenis, geteekend door UEd., het volgende: ‘Zal in deze kwestie niet meer betrouwbaar zijn het officieuse orgaan van den Pauselijken Stoel, de Civilta Catholica, die onlangs schreef: “De Katholieke Kerk heeft het recht de zwaarste ligchamelijke straffen op te leggen aan de Christenen, die handelen tegen de Katholieke wetten, met name ook scheurmakers en ketters, Grieken en Protestanten, want de Kerk is niet alleen een geestelijk maar ook een wereldlijk rijk.” Hetzelfde blad beweert, dat het geen misbruik van macht is, wanneer geestelijken zich inlaten met wereldlijke zaken om datgene te vernietigen wat de wereldlijke wetten in tegenspraak met de kerkelijke hebben voorgeschreven. Daarom heft de Paus ook Constituties op’ (bladz. 476).

Ik behoor, Mijnheer, tot hetgeen men thans noemt de ultramontane rigting. Doch nimmer heb ik geweten, dat door mannen van die rigting zulke beginselen worden voorgestaan, als hier door U aan haar, in naam der onder ons hoog gewaardeerde Civilta Catholica worden toegeschreven. Indien het mij wezenlijk mogt blijken, dat zoodanige leer door zulk orgaan wordt voorgestaan en verbreid, zal ik geen oogenblik aarzelen in dat opzigt die rigting te bestrijden. Uit dien hoofde is het voor mij van het hoogst gewigt met zekerheid te weten, dat inderdaad zóó iets door de Civilta Catholica werd gezegd. Want hoe groot ook mijne achting voor dat tijdschrift is, echter heb ik mij nooit verplicht geacht te onderteekenen alles wat door hetzelve wordt beweerd.

Ik heb mij dan gewend tot iemand, in deze provincie, die een gestadig lezer der Civilta is, ja! die hier vrij algemeen voor den Hollandschen correspondent van het tijdschrift wordt gehouden. Ik heb hem gevraagd of inderdaad de Civilta zoo iets zoude hebben gezegd. Bij het lezen van de hierboven aangehaalde zinsneden had kennelijk eene diepe verontwaardiging zich van hem meester gemaakt. Neen! zeide hij, zoo iets staat nergens in de Civilta te lezen. Die zoo iets zegt lastert en poogt ons hatelijk te maken met ons gevoelens aan te wrijven, die wij niet hebben.

Ik deed hem opmerken dat De Tijdspiegel wel niet de plaats had aangegeven waar zoo iets in de Civilta te lezen stond, maar dat hij toch eene letterlijke aanhaling had gedaan, dewijl hij tusschen aanhalingsteekens citeerde. 't Is mogelijk, was zijn antwoord, dat De Tijdspiegel letterlijk heeft aangehaald; maar ten stelligste ontken ik, dat hij die aanhaling uit De Civilta zelve heeft genomen. Ik herinner mij dat onlangs in een Duitsch blad, ten gerieve van Bismarck en om tegen de ultramontanen de volkswoede op te wekken, zulke valsche beschuldiging tegen De Civilta is ingebracht. Wellicht heeft de heer Noorman geen bedrog vermoed en geciteerd uit dat blad, niet uit De Civilta zelve.

Juist had hij op zijn tafel het laatste nummer der Civilta (n^o. 536, 7 December.) Daaruit las hij mij het volgende voor: ‘De Kerk erkent elk wettig gouvernement

[p. 141]

en houdt daar vrede mede, maar keurt zijne onregtvaardige handelwijze niet goed. Onder zulke gouvernementen leeft zij, gelijk zij leefde onder Nero en Diocletiaan; met lijdzaamheid verdraagt zij het onregt haar aangedaan; bij die gelegenheid zendt zij hare martelaren ten hemel; maar zij stelt geene hinderlagen; zij spant niet zamen, zij bezigt geen geweld, om hare regten te herkrijgen (non congiura, non cospira, non usa violenza per remetterzo ne suoi diretti, p. 514). Ziedaar, zeide hij mij, met den vinger wijzende op die plaats, de ware leer der Civilta. Is het geen ondragelijke laster ons ultramontanen op ééne lijn te willen stellen met de mannen der Internationale, die in het geheim tegen de wettige gouvernementen zamenspannen om, zoodra de kans klaar is, alles te vuur en te zwaard te verwoesten?

Zoo sprak genoemde Heer. Om echter volkomen zekerheid te hebben dat de Civilta niet heeft gezegd wat De Tijdspiegel haar ten laste legt, ben ik zoo vrij mij tot UEd. te wenden met het verzoek mij die plaats te willen aanwijzen.

Verders verzoek ik UEd. dezen brief in het eerstvolgend nummer van De Tijdspiegel, in de Brievenbus te willen opnemen^(*), opdat zijne lezers weten, dat ten minste niet alle ultramontanen de zienswijze deelen, die dit maandschrift toeschrijft aan een officieus orgaan van den Pauselijken Stoel.

Hoogachtend blijf ik

Adres:

Vrijthof, N^o. 1849 Maastricht.

UwE. dv. Dienaar,

f.j. teelen.

(*) Hierover stond de beschikking niet bij den Hr. Noorman, maar gaarne hebben wij, op zijn verzoek, dezen brief opgenomen.
Red.