De Tijdspiegel. Jaargang 27

[p. 196]

Reizen.

De wereldbol. De jongste zee- en landreizen, volgens Dr. W. Harnisch, F. Heinzelmann en anderen. Aan Neêrlands volk verhaald door J.B. Rietstap. Groningen, P. Noordhoff. Arnhem, J. Voltelen. Gent, W. Rogghe. 2 Deelen.

Sedert ons vaderland in het spoorwegnet van Europa is opgenomen, sedert het reizen te water en te land goedkooper en gemakkelijker is geworden, sedert den gegoeden burger telkens de gelegenheid wordt aangeboden, om voor weinig geld een uitstapje naar Brussel, Keulen of Parijs te maken, - zijn ook onze landgenooten, anders zoo huisvast, aan 't trekken en zwerven geraakt. Wie weet er tegenwoordig niet meê te spreken van de Loreley en de Brocken, van de Louvre en het Museum-Wiertz, van de Wilhelms-Höhe of de Westminster-Abbey?

Het is een gelukkig verschijnsel, dat ook ons volk, des zomers althans, wat meer uitlandig begint te worden. Het bezoeken van andere landen, het tijdelijk verkeer onder andere volken, al is 't ook maar voor korten tijd, verfrischt den geest, verruimt den blik, geeft nieuwe denkbeelden, maakt los van vooroordeelen; het leert ons waardeeren wat wij hier boven het buitenland vooruit hebben, maar ook veel opmerken wat ons nog altijd ontbreekt. Nu de reislust ook den kalmen Nederlander heeft aangegrepen, zullen èn zij die meenen dat elders alles zooveel beter is dan hier, èn zij die in den waan verkeeren dat onze maatschappelijke toestanden ongeveer volmaakt zijn, wel langzamerhand van hunne dwalingen genezen.

Maar reizen is ook een kunst, die niet ieder verstaat. Met spoortreinen en stoombooten van de eene plaats naar de andere te verhuizen, landstreeken en steden op te nemen als was men uitgegaan om Baedeker te verifieeren, dat is nog geen reizen. Daar zijn er die wel veel zien, maar zonder verstand en oordeel, die even wijs terug komen als zij zijn heengegaan. Het verhaal hunner bevindingen bestaat in het opsommen van allerlei merkwaardigheden, gelardeerd met tallooze uitroepingsteekens achter de woorden: verrukkelijk! prachtig! onbeschrijfelijk! o zoo mooi! enz.

Om goed te reizen moet men vooraf op de hoogte zijn van land en volk. Toegerust met die noodige kennis, zijn wij eerst in staat om ons voordeel te doen met hetgeen wij in den vreemde aanschouwen. Arme reizigers, die zich door een gids laten voortslepen als een lastdier, of zich door een reisboek laten commandeeren wat zij zien zullen.

[p. 197]

Als ge genot van uw uitstapje wilt hebben, wezenlijk, blijvend genot, geef u dan ten minste de moeite om een zeker plan te maken, zij 't ook in ruwe omtrekken; weet dan althans wat gij wilt.

In onze dagen is 't oneindig gemakkelijker dan vroeger om zich vooraf vertrouwd te maken met de natuurlijke gesteldheid, het eigenaardig volkskarakter, de instellingen en toestanden van naburige staten. Reizigers van professie zoowel als toeristen hebben zich de moeite gegeven hunne opmerkingen en indrukken op te teekenen. Zij kunnen ons voorlichten, vóór wij onze koffers pakken. Dan zijn we niet geheel vreemdelingen meer buiten de grenzen van ons vaderland, we behoeven niet in den blinde rond te tasten, op goed geluk af onze schreden rechts of links te richten, ons als wanhopig te werpen in de armen van den eersten den besten leidsman die zich voordoet. Wij stellen ons een doel, dat we niet uit het oog verliezen, al moet de uitvoering ook naar omstandigheden gewijzigd worden. En wij keeren terug, rijker dan we waren heengegaan, hetzij dat ons schoonheidsgevoel veredeld of onze menschenkennis vermeerderd, of onze wetenschap uitgebreid is.

Rietstap heeft daarom wel gedaan met de jongste zee- en landreizen volgens Harnisch en Heinselmann voor Neêrlands volk te bewerken. Ze zijn boeiend en aanschouwelijk geschreven, en zoowel geschikt om den reislust te wekken, als om den reislustigen op den goeden weg te helpen. Het eerste deel brengt u naar de Scandinavische rijken en Rusland, tot zelfs naar IJsland en Siberië, het tweede geleidt u door Groot-Brittanje, Spanje, Portugal, Frankrijk, België, ja ook door Nederland. Zij die zich het genot om te reizen moeten ontzeggen, kunnen zich toch aan den huisselijken haard met deze verhalen verkwikken. Maar ik wensch den Wereldbol vooral in handen van het jeugdig geslacht, dat door zulk een boek de geographie oneindig gemakkelijker zal leeren. Een geographisch handboek of een landkaart krijgt eerst leven, met zulk een leesboek er bij.

R.