De Tijdspiegel. Jaargang 21

[p. 150]

Letterkunde.

Eene leemte aangevuld.

Nederlandsche klassieken, uitgegeven en met aanteekeningen voorzien door Dr. Eelco Verwijs, Arch. Bibliothecaris van Friesland. I. Vondels Leeuwendalers. - Leeuwarden. H. Suringar.

Het was een gelukkig denkbeeld van Dr. Eelco Verwijs, een uitgave met aanteekeningen van de voornaamste stukken onzer letterkunde aan te vangen. Wie, die met het onderwijs in eenige betrekking staat, heeft de behoefte niet gevoeld aan dergelijke geschriften? Welken lof men toch aan het ‘jonge Holland in spe’, gelijk Dr. Verwijs ze noemt, geven kan, het is onloochenbaar, dat de belangstelling in Fransche romans grooter is, dan de zucht om bekend te worden met de meesterstukken onzer eigene letterkunde. Doch laat ons billijk zijn: om onze oude schrijvers te genieten wordt te veel voorstudie vereischt, dan dat jongens van 16, 17 jaar niet door de moeite ietwat afgeschrikt worden. Het is een oude meening, die wel een oude dwaling mag heeten, dat er geen studie vereischt wordt om geschriften in oud-Hollandsch geschreven te genieten Zouden de knapen, die Homerus bewonderen, terwijl zij de vormen zijner taal ontleden en de grammatika moeten opslaan, om hem te begrijpen, zouden zulke knapen niet zeer zeldzame uitzonderingen zijn? Ik geloof, dat het niet te ontkennen is en eerlijk gezegd, dat het geen bewijs levert voor het verval van ons jong Hollandsch menschengeslacht. Zelfs wij, ouderen op leeftijd, genieten juist niet veel als wij bezig zijn een letterkundig produkt van vreemden oorsprong met behulp van grammatica en dictionnaire ons eigen te maken.

Het is een vreemd denkbeeld en dat toch langen tijd heeft geheerscht, dat onze klassieken der 17^de eeuw geene commentaren behoeven. In onzen tijd is men van die zonderlinge begrippen genezen en de verschillende uitgaven, door Schrant, van Lennep, van Vloten, enz. van Vondel en anderen gegeven, werken zamen om voor goed een einde te maken aan dat dwaze volksgeloof. Naar mate de overtuiging veld wint, dat het niet genoeg is Hollandsch te praten om Hollandsche auteurs van voor twee eeuwen te begrijpen, zal het getal van hen verminderen, die zich onbeschroomd een oordeel over de nationale letterkunde

[p. 151]

aanmatigen. Doch dit is eene winst: niets houdt grondigheid van kennis meer tegen, dan de opgeblazenheid der onkundige menigte. En van den anderen kant zal het getal van hen, die wegens hunne kennis recht tot oordeelen hebben, toenemen. Wat verloren wordt aan getal van meepraters, wordt gewonnen door een grooter getal van deskundigen.

Aan Dr. Eelco Verwijs komt de lof toe, in deze serie een reeks van uitnemende hulpmiddelen tot bevordering van dit doel te geven. Of al de opgegevene en hier beloofde stukken daartoe dienstig zijn? Het is moeijelijk die vraag onbepaald toestemmend te beantwoorden. Zoo gelooven we b.v. dat Bredero's geschriften nog niet in de eerste plaats in aanmerking behoeven te komen, waar aan zoo veel anderen behoefte is. De bloemlezing uit Hooft daarentegen is hoogst noodig. Doch - de gustibus non est disputandum en een ieder blijft vrij in de keuze des schrijvers, die men bij het onderwijs gebruiken wil.

G.E.