De Tijdspiegel. Jaargang 11

[p. 10]

Bibliotheek voor buitenlandsche theologie,

Uitgegeven door de predikanten J.C. Zaalberg en A.W. van Campen, drie stukken. Deventer, J. de Lange. 1854.

Geene recensie van bibliotheken, waarde lezer! want daartoe zijn de kolommen van de Tijdspiegel niet ruim genoeg, maar een vriendelijke welkomgroet aan deze bloemlezing uit den vreemde - waardoor de Nederlandsche godgeleerde, uit de hoven en gaarden zijner naburen, - ook der zoogenaamde ‘nieuwe wereld,’ thans op veertien dagen afstands genaderd - bloemen en vruchten kan plukken, om die te planten in zijn hof, of voorzigtig in te enten op eigen stam. - Het is eene loffelijke poging, als wetenschappelijke mannen den theologischen gezigtseinder, die somtijds zeer mistig of bewolkt is, trachten uit te breiden en te verhelderen, en den landgenoot, veelal tusschen de muren van de studeerkamer ingekerkerd, iets verder en beter leeren te zien - maar de hoofdzaak is, om uit den overvloed, die den redacteur van het Oosten en Westen zoo mild toevloeit, eene verstandige keuze te doen, niet te veel of te weinig te geven, niet terug te houden dat waardig was gelezen te worden, en niet aan te bieden wat men gaarne ontbeerde. - De twee predikers, die beide in de godgeleerde republiek als sprekers (schrijvers) op de tribune gansch niet onbekend en onbemiddeld zijn, zullen het gewigtige en moeijelijke van die keuze kennen, en behoeven onze raadgevingen niet. - Wij mogen hen echter bescheiden, maar ernstig verzoeken, om voor dégelijke en verstaanbare mededeelingen te zorgen, en ook de beknoptheid niet uit het oog te verliezen. - 't Is wel veel gevergd, dat men, door beroepsbezigheden reeds gebonden, dien geheelen formidabelen stapel van buitenlandsche tijdschriften, dikwerf zoo pijnigend ‘klein’ gedrukt, of zoo verbazend in het breede uitgewerkt, - werkelijk doorleest, en dan beoordeelt, - om dan eerst tot de definitive keuze over te gaan - maar daartoe zijn de bekwame uitgevers en verzamelaars toch gehouden, en men kan hen met den besten wil van die taak niet ontslaan. - Nog eens, men kent de groote, loodzware bezwaren niet, om uit die vreemde bibliotheken eene kleiner bibliotheek te condenseren - anders zoude men elk, die dat werk aangrijpt, luide moeten beklagen; want onder de menschen, die almede zeer moeijelijk zijn tevreden te stellen, - behooren ook de godgeleerde menschen in ons vaderland, bovenal als ze eene zekere kleur dragen, en onder een zeker vaandel strijden en dienst namen. - Zoo zullen zekerlijk de patronen en begunstigers van de Morgenster, en die van den Nederlander, eenige der mededeelingen in de Bibliotheek voor buitenlandsche theologie, met veel meer, of met veel minder genoegen begroeten, al naarmate van het standpunt waarop zij staan, of zijn heen gelokt, en geseind, en geboegseerd, of zich dagelijks vaster ingraven. - Dit alles belette de twee

[p. 11]

billijke, en regtvaardige, en wakkere predikers, die het buitenland in het binnenland willen inlijven, niet, om de ambtgenooten, bovenal de trouwe, brave, goede, maar wat achter gebleven ‘buiten-dominés,’ met gezonden en stevigen kost te voorzien, opdat zij, die welligt al te ‘landelijk’ zouden kunnen worden, weten en lezen, wat er al zoo buiten hen, in de groote, rijkbevolkte, theologische wereld omgaat, wat er door beroemde personen, hoogleeraren in Duitschland, of Amerikaansche confraters, heden ten dage wordt: gesteld, hersteld, versteld, besteld - alles in het vak van professie en dagelijksch brood. - Dergelijke verzamelingen van keurstukken over de uitlegging, of leerstellige theologie kunnen in onzen tijd groot nut doen: - als de buurman tot ons komt met een licht, zijn licht, en ons verzoekt, en beleefdelijk uitnoodigt, de omringende voorwerpen bij dat licht nog eens te beschouwen, dan ware het onbeleefd om hem te verjagen, alleenlijk omdat hij met een ‘buitenlandsche’ gasvlam, was- of nachtkaars, voor ons staat, - daarom wenschen wij, dat de twee ministers van buitenlandsche, theologische zaken, met deze nuttige, noodige, en zeker ook oordeelkundig verzamelde bibliotheek, hun doel volledig mogen bereiken; dat menig ambtgenoot den stillen, warmen dank brenge aan de broeders te Deventer (den Haag) en te Opperdeos, voor de lichtstralen, die in het geleerde hoofd vallen. - Waarom zouden de wakkere referenten, vragen wij met bescheidenheid, ook niet een rubriek open houden, open zetten, voor de eigenlijke homiletica, (preekkunde), en er nu en dan eens treffelijke proeven van kansel-kracht en -licht bijvoegen, al ware het alleenlijk om de waarde medebroeders, buiten- en ook binnendominés, uit de stekelige doornenheggen der dogmatiek naar het bloemrijke veld der gewijde welsprekendheid heen te leiden, opdat ze dáár een verfrischt en hernieuwd godgeleerd leven vonden, dat voor de gemeente, - die met eigenlijke theologie, exegese, en kerkgeschiedenis niet zoo zeer gediend is, - welligt zeer vruchtbaar kon zijn? - Men is toch niet zoo vast gebonden aan de drie rubrieken: ‘kritiek, exegese, geschiedenis,’ - als sommigen gebonden zijn aan de Dordtsche leer-, stok- en straf-regels, de norma normans: - ten minste vertrouwen wij, dat de beide waardige predikers, te dezen opzigte, zoo vrijzinnig gevoelen en handelen, als mogelijk is in deze eeuw. - Maar, wij mogen niet al te onbescheiden vragen - derhalve om te eindigen -: deze Bibliotheek worde hoe langer hoe meer in de bibliotheken, niet slechts in de leesgezelschappen der broederen ambtgenooten opgenomen en ingelijfd, en vulle daar plank aan plank, totdat er eindelijk geen plaats meer is, - en er een nieuwe plank moet besteld. - Waarheid, licht, leven, en meteen liefde, kome dan van de plank, door het boek, in het hoofd, in de wereld, in de gemeente, - en de beide heeren verzamelaars behouden de voldoening van hunne zijde krachtig ten goede medegewerkt te hebben! - Wij wenschen, dat ze in dien specialen zin - dikwijls en nog lang - ‘op de planken’ - komen.

Spiritus Asper en Lenis.