De Tijdspiegel. Jaargang 11

[p. 266]

Letterkunde.

Letterkundige worsteling.

Bibliotheek van Buitenlandsche Klassieken. - Haarlem, A.C. Kruseman. 1853-1854.
Sterne, Tristram Shandy. - Walter Scott, Ivanhoe. - Goldsmith, Predikant van Wakefield. - Tasso, Jeruzalem verlost. - Claudius, Wandsbecker Bode. - Walter Scott, Mid Lothian, 2 dln. - Walter Scott, Het kasteel Kenilworth. - Göthe, Egmond.

Onverstaanbaar opschrift, zoo als op menig grafgesteente, en boven menig menschelijk leven, en boven menig hôtel -: worsteling in de litteratuur, waar alles op vrede en rust heenwijst, en louter letters, banden en commissie-goed zijn, of nieuwe boeken en vertalingen! Wie worstelt hier, vraagt men? - Wij hernemen, onbeschroomd: menig uitgever in den lande, die met zijne ondernemingen, als de kermisvaâr met zijne poppen of marionetten, op de markt treedt, en verwacht dat men even toekijke en een paar penningen toewerpe: - ‘dat is geene flatteuse vergelijking,’ zegt gij, maar daarom toch niet onwaar, zeggen wij. - Menig uitgever, die voor het trage en verflaauwde leven der Nederlandsche letterkunde, en tevens voor zijne eigene beurs, voorgeeft te zorgen, verdient niet eens een kermispenningje, en zelfs geen kermisprentje - al wordt het kermisdeuntje van -: ‘beste en goedkoope waar!’ herhaald, in de dagbladen, met reuzenletters, waar een klein kind bijna van schrikken zoude, opgevuld, de oude of nieuwe prullekraam wordt er niet beter door, en de welsprekende, hartroerende aanhalingen uit de tijdschriften, even als de Bijbelteksten, door sommige godgeleerden goddeloos uit het verband gerukt - bewijzen volstrekt niets voor de problematische eerlijkheid der recensenten, die om een lief exemplaartje gratis, en een kolommetje per maand meer gevuld, betamelijk gutta-percha-achtig worden, en nog al handelbaar blijven. - Als deze uitgevers: havelooze uitdragers, halve joden, dag- en nachtdieven in den letterkundigen desolaten boedel, met het publiek worstelen, en de kermisdeun -: ‘koop, koop wat!’ niet opgaat, behoeven ze niet beklaagd te worden, neen, veeleer nog maar aangemoedigd, om weldra uit desperatie den geheelen winkel - aan den winkel te geven, en in plaats van te boekverkoopen en te boeksjagcheren, te gaan commiezen, of een omnibus te

[p. 267]

rijden, of naar Amerika te verhuizen, en onderweg, naar orde en regel - te verbranden of te verdrinken. - Maar eene andere zaak is het, en een ander belang, wanneer degelijke, solide, wel overdachte, letterkundige ondernemingen, niet in allen deele aan het oogmerk van eenen wakkeren uitgever beantwoorden. - Ons is het onbekend in hoe verre de bibliotheek der buitenlandsche klassieken, onder de voogdij van den heer Kruseman geplaatst, eene gelukkige uitzondering op den regel maakt, en opregtelijk wenschen wij dat deze poging ten minste bekroond blijve, en niet halverwege gestaakt worde door de onverschilligheid van het publiek. - De keuze der vertaalde werken was voorzeker in de eerste plaats zeer en uiterst gepast, en volkomen overeenkomstig den goeden smaak, dien wij aan onze nederlandsche boekverslindende, en boekverterende tijdgenooten toekennen -: Sternes Tristram. - The vicar of Wakefield. - Walter Scotts meesterlijke tafereelen. - Ten Kates prachtige vertolking van Tasso. - Claudius, altijd schier onvertaalbaar, - hier zijn geene Dii minores, halve goden, maar echte Olympikers, godenzonen van de genie, die reeds in de letterkundige wereld gelegitimeerd zijn. - Eene herziene vertaling, wel zoo naauwkeurig als eene herziene grondwet, en doorgaande van hoofdstuk tot hoofdstuk, taal, stijl, spelling, alles au niveau van onzen tijd, in eene sierlijke, nette, keurige, eenvoudige garderobe - wat wil ons publiek toch meer? - Daarenboven goedkoop, zoo goedkoop een entrepreneur in de litteratuur durft te bouwen, niet wetende of men hem de letterkundige zomer- en winterhuisjes zal betalen - want ten dezen opzigte is het publiek niet gebonden - en zegt, met een verpletterenden, doodenden grijnslach: ‘man! druk maar op, wij koopen toch niet!’ - Boven dit laatste ‘daarenboven,’ de namen van den heer Lindo, reeds honoris causa doctor in de letteren, Ten Kate, van den Bergh; - alles van de zijde des uitgevers in het werk gesteld, om het publiek - dat zevenhoofdig monsterdier - te bevredigen, met Haarlemsche honigkoeken. - Neen, wij mogen niet gelooven, dat de heer Kruseman hier zal moeten worstelen, dat men zijne poging om het goede goedkoop, het ware verstaanbaar, en het schoone bevallig van zijne pers te ontvangen, zal verijdelen. - Mogten de deeltjes van deze ‘Bibliotheek,’ als met gevelde bajonet, het heirleger van nare, flaauwe, gedrochtelijke, binnen- en buitenlandsche letterkundige misgeboorten verdrijven! Mogten Walter Scott, Tasso en Claudius, in het letterkundig tornooi, de miserabele ridders van den domper, of de akelige, erbarmelijke moderomans, de mislukte bleeke, vooze kinderen eener teringachtige Fransche en Duitsche romanfamilie, uit den zadel ligten! - Als onze uitgevers niet alleenlijk voor de eigen beurs, maar nevens de eigen beurs, voor den goeden smaak, het groote beginsel der humaniteit, zorgen, als ze altijd, in infinitum uitgevende, den raad inwinnen van dappere en verstandige letterkundigen, zeker dan moeten we hen in de worsteling met het publiek ondersteunen. - Daarom willen wij door deze regelen in den Tijdspiegel de menschen van gevoel en smaak, waaronder wij alle lezers van dit tijdschrift onvoorwaardelijk rangschikken, en niemand buitensluiten, ook u niet die deze kolommen thans leest - beste maat, - wij willen hen aanmoedigen en uitnoodigen, om deze of dergelijke

[p. 268]

letterkundige (wanhopige?) uitgeverspogingen, te schragen, en den heer Kruseman een riem onder het hart te steken, waar hij zoo menig riem best papier moet koopen - laten bewerken, bedrukken, en innaaijen, en verzenden. Hoe gaarne ontvingen we eens een brief van den wakkeren uitgever, die ons en het publiek - (brrrr! wat een woord!) mededeelde, dat hij zijne Bibliotheek met vrucht en goed succes blijft voortzetten, en nevens de reeds bekende klassieken, anderen laat verschijnen, en alzoo in de worsteling nog niet overmand is. - Worde deze verwachting niet jammerlijk te leur gesteld!

Spiritus Asper en Lenis.