De Tijdspiegel. Jaargang 10

[p. 442]

Vrolijkheid.

Poëzij door Mr. Prudens van Duyse. Leeuwarden, V. Meursinge. 1853.

Een dichter, die door zijn ijver en belangstelling in de Vlaamsche letterkunde zeker aanspraak mag maken op lof bij de bewoners van Zuiden en Noorden, treedt met een bundel op voor het Noordnederlandsche publiek. Het uiterlijk moet uitlokken, de prijs is niet hoog; de titel is geschikt om te trekken bij een volk als het onze, dat in spijt van alle klagten die over zijn ernst en stroefheid door vreemden worden aangeheven, een bijzondere voorliefde toont voor het vrolijke genre, en de mannen die daarin werken op katheder en in geschrifte met zijn luidruchtigste lof gewoon is te loonen. Onze dichters, die aan dezen smaak zoeken te voldoen zijn niet zoo groot in aantal, dat een bundel van een Vlaamsch vrolijk dichter niet met welgevallen zou kunnen worden begroet. Men begint door Conscience en van Beers zich aan die wat onoogelijke spelling en vreemde constructie te gewennen en het bundeltje dat met het woord ‘Vrolijkheid’ zich vertoont, heeft veel kans niet met een stroef gelaat te worden weggezonden. Er ware niet eens zoo bijzonder veel geest voor noodig om bij een groot deel opgang te maken. Intusschen wij hebben zeer weinig verwachting van dit bundeltje en stellen 't ons voor, dat menigeen, die door het uiterlijk zich liet verleiden, het boekje reeds met weerzin ter zijde heeft gelegd omdat hij er zoo weinig amusants in heeft kunnen vinden. Wel ontbreekt het niet aan berijmde legenden, vertellingen en anecdoten, die hier worden medegedeeld met het doel om den lachlust te wekken, maar zeker is het dat er oneindig meer gemakkelijkheid, losheid en puntigheid van uitdrukking den auteur eigen moest zijn, indien hij dat doel zou bereiken. Verzen als aan den prins der duisternis, de ezel, de os behooren tot dat eene genre, dat niet den naam van goed draagt, waaraan enkele dichters in onze almanakken voor Hollandsche blijgeestigen nog de hand houden, maar dat wij zeer gaarne aan een vroeger periode overlaten, die voor de berijmers van flaauwheden somtijds een lach en een uitroep van verbazing had.

Voor de Vlaamsche lezers zullen de stukken waarin hij tegen de Gallomanie ijvert, misschien iets aardigs hebben; voor den Noordnederlander zijn zij niet geestig genoeg voorgesteld om belang te wekken, gelijk deze dan ook daarom geen smaak vindt in legenden als St. Dominicus, en nog minder in een vers als Simson, die hier wordt voorgesteld in den zoogenaamden luimigen stijl, waarin enkele onzer vroegere rijmers de goden van de Olympus deden optreden. Met ergernis leggen wij daarom ook een vers als de God der goede liên weg, al ware de vorm ook meer overeenkomstig met dien des oorspronkelijken dichters, van wien ook een enkele andere navolging hier wordt medegedeeld, maar zoo dat men het eigenaardige van 't origineele naauwelijks herkennen zou. Wat den vorm betreft - wij vinden dien

[p. 443]

dikwijls allergebrekkigst, of wat zegt gij, lezer van eene vertaling van Horatius, die ook al bestemd schijnt om u vrolijk te maken.

Leven zuls du best met niet immer dieper
O Licyn, 't zeeruim te bezeilen, noch met
Al te dicht, stormbang, den oneffen oever

Immer te scheren.

Wie den schat uitkoos van de gulden middel-
Mate, kan zoo goed het vervallen dakjen
Vuil en smaadvol, als de beloerde hofpracht

Spaarzaam ontwijken, enz.

Indien de Vlaamsche letterkunde ook hare proeven van metrische poëzij moet hebben, dan wenschen wij dat er nog betere volgen. In een bundel in Noord-Nederland uitgegeven, bestond er volstrekt geen behoefte aan dergelijke waaghalzerij. Indien er niet zulk een deftige noot bij was gevoegd, zou 't schijnen dat deze vertaling was geschreven om de beoefenaars van metrische poëzij bespottelijk te maken.

Maar zooveel wij weten, heeft men zich in België hieraan nog weinig bezondigd en het stuk ligt daar als een al te ligtzinnig en strafwaardig vergrijp aan den ouden dichter, die het minst zulks had verdiend. Of het vervolgens de vrolijkheid zal bevorderen dat hier enkele proeven worden geleverd van ‘Nevelingverzen, die van Duyse noemt,’ eigenlijk ons nationaal metrum, bij ons verdrongen door het onberaden overnemen der fransche mate, die de sijlben telt, niet weegt’ betwijfelen wij zeer. Hoor!

Een boerken, die eenen eikstam, oud en knoestig, in 't bosch
Nedersloeg, brak morrend in diepe zuchten los:
‘Wie toch kan aanschouwen zonder onzalig gemoed,
Hoe een iegelijk onzer zweeten en zwoegen moet,
In wat ellendige state de arme mensch zich bevindt,
Ach, ware ik ook vermogend, ook een rijkmans kind.’

Wij zijn er verre van verwijderd iets te kort te doen aan de verdienste van den Vlaamschen schrijver; wij erkennen het dat er ook hier enkele stukjes in voorkomen die wij zoo niet vrolijk, ten minste lief en bevallig zouden noemen - bewijzen dat het den auteur niet zooveel moeite behoeft te kosten zijn naam onder de Vlaamsche dichters eer aan te doen, maar wij voelen ons verpligt op te merken, dat wij wat meerder besef van eigen kracht, wat meer kennis van en eerbied voor de eischen die den geestigen dichter worden gedaan, en wat meerder spaarzaamheid in het uitgeven den heer van Duyse ten duurste aanbevelen. Wij gelooven hem onder de geestige dichters eene plaats te mogen weigeren. Op ander terrein, meenen wij, kan hij iets leveren dat meer bevredigt.