De Tijdspiegel. Jaargang 10

Anti-tafelbeweging en anti-klopgeesten.

Où allons nous? me direz vous. Je ne sais, mais nous allons bon train.
Lettre sur les esprits frappeurs.

Dr. Lubach heeft zeer onlangs eene brochure uitgegeven over ‘De wonderen van den dag. - Bijdrage tot de kennis en bestrijding van eene verderfelijke rigting des tijds’ - (Haarlem bij Kruseman). In dit zeer nuttig en onderhoudend geschrift, dat allezins de verderfelijke dwaallichten van onze eeuw aantoont, is melding gemaakt van een brief, in betrekking staande tot dit maandschrift, - waarin zekere medearbeiders van hetzelve hunne ondervinding mededeelden wat de tafelbeweging betrof. - (zie Tijdsp. Junij, blz. 461 - 466.) - De heeren Logeman en Lubach hebben werkelijk aan de redactie zulk een brief gezonden, en deze heeft hem verder aan zijn adres bezorgd. - In dien brief, welke in den meest mogelijk humanen toon was gesteld, zijn zekere voorslagen gedaan om de verschillende proefnemingen te herhalen, op eene andere wijze, dan men ze eerst heeft ondernomen. - Als de lezer hier nader wenscht ingelicht, leze hij een en ander in het reeds vermelde vlugschrift,

[p. 396]

blz. 16, 17, 18. - De schrijver, die den Open Credietbrief voor den tafeldans heeft bekend gemaakt - (steller mede van deze bijdrage), vindt het zeer lief en vriendelijk, dat geleerde en onpartijdige mannen eenigen acht hebben geslagen op dezen Credietbrief. - Men begrijpt zeer goed dat de brief, zoo als die in de wereld kwam, bij hen geen crediet kon verkrijgen, en de heeren Logeman en Lubach er niet op willen betalen of voorschieten - waarschijnlijk zouden wij in een dergelijk geval juist evenzoo, als de twee vriendelijke heeren meergemeld, gedacht en geschreven hebben - en het is zeer natuurlijk en volstrekt niet te verwonderen, dat de geleerde heeren ons dadelijk in ‘die Region der Nebulae’ heenwijzen en herbergen, altijd hoogst beleefd, en overtuigd zijn dat hier bij ons een zeer onschuldig zelfbedrog plaats heeft. - Niet anders ware het ons gegaan, aan de plaats der heeren Logeman en Lubach - tegenover den Open Credietbrief. - Als wij daarenboven lezen, dat de brave vrienden (blz. 17) ‘niet in staat waren eene tafel in beweging te brengen, en de in hunne tegenwoordigheid door anderen genomene proeven veelal mislukten,’ - dan is het ruim zoo klaar als de dag, dat zij aan de tafelbeweging volstrekt geen het minste geloof kunnen of mogen slaan. - Derhalve zijn de beide heeren hier, buiten allen mogelijken twijfel, in hun regt, zoo goed iemand dit hier in dit ondermaansche zijn kan. - Ja, nog meer dan in hun regt -: zij waren genoodzaakt als mannen van wetenschap en verlichting, zedelijk genoodzaakt de tafelbeweging - te loochenen - en moesten de arme proefnemers, die helaas! de tafel evenwel zagen en gevoelden bewegen - meêwarig beklagen. - Wanneer dezen wederom zich verplaatsen in den toestand der beide vriendelijke heeren, met de onbeweegbare en ongehoorzame tafels voor zich, wordt het duidelijk dat zij tot geen ander besluit konden komen. - Derhalve kon het niet anders dan dat de heeren Logeman en Lubach vast en stellig moesten gelooven, zoo als zij dit bekend maken, dat de schrijver: ‘zich overijld heeft, en zekerlijk de tafelbeweging niet alzoo had moeten behandelen, in een zoo veel gelezen tijdschrift, zeer geschikt om eene, naar onze meening, volkomen verkeerde en verderfelijke beschouwingswijze daarvan te verspreiden en te voeden, door daaraan den glans van zijn' bekenden pseudonym te leenen.’ (zie het geschrift: De wonderen van den dag enz. blz. 18).

Aangezien nu de heeren in hun volle regt zijn, en geene overtuiging hebben verkregen van de tafelbeweging, en wel nimmer zullen verkrijgen - verzoekt de schrijver van den Open Credietbrief zeer nederig en ootmoedig, om hem toch om 's hemels wille geene ‘verkeerde of verderfelijke’ bedoeling - uit de beschouwing voortvloeijende - toe te dichten. - Waarde heeren Logeman en Lubach! - we hebben er niets kwaads mede bedoeld, waarlijk niet; en alleenlijk medegedeeld wat we hadden gezien en waargenomen - en om raad gevraagd - welligt - nu zult ge tevreden worden gesteld en straks nog veel meer - welligt omdat we de zaak, op dien avond, niet zuiver wetenschappelijk, maar sociaal, bloot huishoudelijk hadden behandeld. - We hebben, te midden der vreemde en ons onverklaarbare rotatien, alles wat scientifiek was ter zijde gelaten - en vonden veel afwisselend vermaak in de ver-

[p. 397]

schijnselen - maar tot heden toe kunnen we het verkeerde en verderfelijke van die beschouwing, door ons eenvoudig medegedeeld, niet inzien - en zouden er nu wel wat voor geven, dat de mannen der wetenschap de zaak maar zoo hoog en ernstig niet hadden opgenomen - doch (nu zullen de vrienden, hopen wij, nog beter gediend worden, en ons niet meer zoo hard vallen), ons arme, onschuldige menschen, reeds in de ‘Region der Nebulae’ geworpen - in overijling verkeerende, verspreidende en voedende zulke gevaarlijke theorien - ons die de wetenschap op dien noodlottigen avond, met onze kwâ praktijk hebben - beleedigd - want - nu komt de biecht -: zeer zeker, mathematisch en werktuigkundig zeker is het, dat met die omineuse, zeer verdachte ‘blokjes mahonyhout’ - (we zouden het mogelijk met eiken- of palmhout ook hebben kunnen beproeven) ‘5 Ned. duimen breed - 6 à 8 duim lang en 12 à 14 strepen dik,’ op den kant van de tafel geplaatst (zie blz. 18) - de tafelbeweging en elke tafelbeweging, ongetwijfeld zal mislukken of onmogelijk worden; want hoe onwetenschappelijk wij de zaak hebben aangegrepen - en de verderfelijke rigting van den tijdgeest hebben gevoed - dat is begrijpelijk, zelfs voor een kind: dat alsdan de blokjes, zoo ligt beweegbaar, dadelijk heen en weder zullen geschoven worden - en de tafel, zeer natuurlijk, volstrekt niet bewogen wordt en voor de kunst bedankt. - Indien deze proefneming met die looze en listige, met die jezuïetische ‘blokjes’ door ons genomen ware, zouden we zekerlijk geen de minste tafelbeweging hebben kunnen opmerken - en de heeren Logeman en Lubach zijn en blijven hier wederom, zoo als steeds, in hun volkomen regt. - Om kort te gaan - wij zijn vereerd en gestreeld geweest, dat men het der moeite waard heeft geacht, van onze eenvoudige, tegenwetenschappelijke, niets kwaads ‘voedende of verspreidende’ mededeeling in het Junijnommer, acte te nemen, en ons met raad, en wel zeer goeden raad, zie hier boven - te dienen - dat hadden wij eigenlijk niet verdiend, wij onverlaten, die zoo ‘verkeerd, verderfelijk,’ waren te werk gegaan - en nu, van achteren beschouwd (a posteriori), wel hadden mogen wenschen en bidden dat ons misdadig tafeltje even zoo stokstijf en bewegingloos ware gebleven, als alle verstandige tafels, die tegenover de twee welmeenende, humane heeren, meergemeld, niet wilden bewegen en onhandelbaar bleven. - Wij zullen, om in geene grootere ongelegenheden met de wetenschap, die wij zeer, zeer hoog achten, te komen, alle tafelbeweging voorzigtig laten rusten, en verzoeken alle wetenschappelijke mannen, ook de heeren Logeman en Lubach, om verschooning, dat we ons zoo ergerlijk ‘overijld’ hebben. - Maar dit bekennen wij, het allermerkwaardigst geschrift van den kundigen en wakkeren Dr. Lubach, over de ‘tafelbeweging en de klopgeesten,’ hebben wij en velen met ons, met inwendige toejuiching gelezen, en zullen het alzoo aanbevelen, en zijn reeds voor de grootste helft bekeerd, en zullen misschien geheel ongeloovig worden - nu vooral, - waar een ander vlugschrift - (nader te beschouwen) - ons leert en overtuigt - dat niet slechts - de tafels stil staan - maar zelfs de aarde - ja, de aarde!! met alle tafels er op - ook stil staat! - Nu heete het nogmaals: ‘nous allons bon train.’

Spiritus Asper en Lenis.