De Tijdspiegel. Jaargang 10

De verplegingsgestichten in al hunne bijzonderheden onderzocht en beschreven;

Behelzende de nieuwste uitvindingen en doelmatigste verbeteringen in den aanleg, bouw, inrigting enz. van Hospitalen, Gasthuizen en verdere Liefdadigheids-instellingen, medegedeeld door Dr. L.F. Riegler, K.K. Oostenr, Regimentsarts. Met vele afbeeldingen. Amsterdam, Gebr. Diederichs. 1852.

Ik ben krank geweest, en gij hebt mij bezocht.
Matth. XXV.

Men noemt onzen tijd, soms met dubbelzinnige lofspraak, een' bij uitnemendheid industriëlen. Zoo ver dit dien kenmerkt als een nijveren, rijk in uitvindingen van allerlei soort, en de vele zorg en moeite niet belet om het ééne noodige in het oog te houden, ja, wat de praktijk betreft, dit te beter te behartigen, vinden wij daarin blaam noch grief. Dàn kennen wij daaraan in menig opzigt den voorrang toe boven dagen van slaperigheid, waarin het leven tot eene eentoonige litanie wordt gemaakt. Zij ook het oogmerk der industrie in de eerste plaats gewoonlijk eigen voordeel; zij vindt veel uit dat anderen ten goede komt, soms is dat oogmerk dadelijk op het nut en genoegen der lijdende menschheid gerigt, en verdient zij den naam van humane industrie. Van wat deze heeft uitgedacht en uitgevonden in de latere jaren wordt ons hier een beknopt overzigt aangeboden, vooral van hetgeen de Londensche tentoonstelling in dezen bruikbaars aanbood. Badtoestellen, ligging, keukens, waschinrigtingen tot gemak van lijders of tot verbetering van de inwendige dienst, worden als de wijze van bouw van zulke gestichten ter sprake gebragt, en onder het vele is, wat ook in sommige onzer vaderlandsche inrigtingen van dien aard wenschelijk en ook uitvoerbaar mag gerekend worden. - Was er, hebben wij ons bij de lezing gevraagd, geen tijdschrift op te rigten, een Europeesch en in het Fransch of Duitsch uit te geven, waarin men, wat voor de ziekendienst goeds uitgevonden werd, algemeen bekend maakte? Men kon dit ook geven bij wijze van toegift in een der bestaande medische

[p. 254]

periodieke werken. - Het geldt hier niet het brillant logeren, het met allerlei aisances omringen van hen, die vaak met wrevelen moedwil zich vergrepen tegen maatschappelijke en goddelijke wetten. Op dat punt doet eene weeke philanthropie hier en daar overgenoeg. Als ik het eens weder regt druk had, kon ik bijna drie maanden cellulaire gevangenis aanvragen.

Onze vaderen hebben onbekrompen vaak de milde hand geopend ter verzorging van den zwakke en kranke. Zij deden zulks natuurlijk naar de mate der gaven hun verleend, in tijden waarin men minder gemak kende, en dus ook den kranke dat minder bereiden kon. Voor verbetering zijn alle menschelijke zaken vatbaar, en daarvoor is werkelijk, wij weten zulks, ook in ons land, te Groningen, te Utrecht, te Amsterdam bij voorbeeld, veel geschied. Treurig, dat het door geneesheer na geneesheer voor ongezond verklaarde Buitengasthuis nog in wezen blijft! - Wie echter dat, maar vooral het Binnengasthuis, vóór eens menschen leeftijd kende en daarmede den tegenwoordigen staat vergelijkt, zal zien, dat men veel heeft gedaan, en dat die inrigting niet in uitwendige pracht, maar in soliditeit ruimschoots kan wedijveren met vele weidsche instellingen van dien aard in het buitenland, hoe hoog soms opgevijzeld. Men moet niet het onmogelijke willen.

Toch hebben wij in sommige opzigten niet gelijken tred gehouden met dat buitenland, dat wij eens ook op deze punten zoo verre vooruit waren. Er is nos van hetzelve te leeren en over te nemen. Wat en hoe? - Vernemen wij het van Riegler, maar zie men toe hoe men hoort! - Hier moet men te rade gaan met fondsen, localiteit, aard van land- en luchtstreek, en zich, zonder onberaden nieuwigheden in te voeren, ook niet te veel houden aan den ouden slenter. Waar op fatsoenlijke wijze voorslagen worden gedaan ter verbetering, wijze men die niet af met magtspreuken en op meesterachtigen toon, gelijk nu en dan geschiedde. - En daarbij kan het hierboven genoemde werk goede diensten bewijzen. De enkele lezing brengt welligt op gedachten en plan, waardoor 's volks gezondheid wordt bevorderd, den kranken herstel of althans geriefelijkheid verschaft. - Het geldt hier wel degelijk algemeen belang. Het kapitaal van eene natie, haar eigenlijk vermogen, zit waarlijk niet bij uitsluiting in geldkist of effectentrommel, niet eens in het tal van bebouwde bunders. - Men is niet zuinig, men kan veeleer onberaden verkwisten, althans verwaarloozen, wanneer men enkel ten opzigte van geld zuinig, zelfs angstvallig naauwlettend is. - Wij hebben gezien, dat eerste staatsmannen excellent cijferen en toch slécht rekenen konden. Sparta had geene schatten, Athene vloeide er van over, en toch was Sparta rijker, door zijne niet juist talrijker, maar krachtiger bevolking. - Er is nog veel te doen voor den zoogenoemd gemeenen man, in zijne gezonde dagen als in zijne ziekten. - Kon men [en waarom niet, als men er wijs en goed genoeg voor werd?] een groot deel der oorlogsbudgetten, die geld verspillen, maar nog meer zedelijk goeds bederven in tijden van krijg en vrede, die zoo veel krachtige armen eigenlijk in onbruik stellen, eens gebruiken tot betere einden! - Vooreerst nog pia vota; wij weten zulks.

Intusschen zijn geschriften als dit, aanvankelijke uitvoering van het bruik-

[p. 255]

bare daarin, aanwijzingen van - stappen op den beteren weg. - De hollandsche vertaler deed een goed werk inderdaad goed. - Men werpe hem en den schrijver niet tegen, dat hij zich hier en daar ook over kleinigheden liet vernemen. De slopkousendienst is niet zoo te eenenmale te verachten, en vooral in hospitalen en gasthuizen niet. Een paar onnaauwkeurigheden vonden wij blz. 52: Wanneer men, enz. Indien de olie-

Wij bevelen het boek gaarne ieder aan, bijzonder directiën van weldadigheidsinrigtingen, hospitalen, enz.

ch.