De Tijdspiegel. Jaargang 10

[p. 212]

Aandoeningen en gedachten.
Poëzij der jeugd.

Door Johan Rudolph Steinmetz, Luitenant der Infanterie. Nijmegen D.J. Haspels. 1852.

‘Het ware voor mij te wenschen, dat een onzer letterkundigen zich gedreven gevoelde door zijne welwillendheid, iets van deze gedichten te zeggen, waaruit een jong dichter nut kon trekken, die wel gevoelt, dat zijn eerste werk niet tevens zijn laatste zal wezen en er rond vooruitkomt, dat reeds nu ter perse gebragt wordt, wat bestemd is, den kwalijk gesmoorden wanklank des wrevels te doen vergeten.’

Deze regels, voorkomende in het ‘voorwoord’ van den heer Steinmetz, drongen mij zijn werk te lezen, te wegen en te beoordeelen. - De heer Steinmetz noemt zich een dichter; 't is mogelijk, wij zien in dit bundeltje niets dan overdreven en ziekelijk gevoel, op eene onbevallige en niet Nederduitsche wijze uitgedrukt. - Men oordeele: een gedicht aan 's dichters moeder opent de rei. Met de hand op het hart bekennen wij het niet te begrijpen, maar dat uitdrukkingen als de volgende er niet mede dóór kunnen, verklaren wij hier tevens openlijk: NB.

bl. 1 reg. 2.	Iemand hulde dragen.
bl. 1 reg. 3.	Iemand, iets ontstrijden.
bl. 2 reg. 4.	Een wolk, die boven zweeft. (wáár zou een wolk ook anders al zweven?)
bl. 2 reg. 4.	Een suislend eikenbosch.
bl. 4 reg. 14.	Euvelkracht.
bl. 5 reg. 5.	Verknagen.
bl. 7 reg. 23.	Onbenut.
bl. 9 reg. 2.	Geestdoortrilde snaren.
bl. 9 reg. 22.	beschaamrood. enz. enz.

Op diezelfde bl. 9 komen nog deze fraaije regels voor:

‘Ge (het gebloemt') braakt den grond niet uit, wijl de natuur, die milde,
Dáár uw ontstaan beval, alléén omdat zij 't wilde: -^*)

Het bloed der helden is 't beginsel van uw zijn!

In hun vergaan gebeent' hebt gij uw plant geworteld,
Hun stof, weleer door steen en eikenknodsvermorteld,

Ligt nu als donzig waas op uw bedauwd satijn.’

Op bl. 10 wordt van een' ‘waardeloos gewin’ gesproken; op bl. 12 gewente voor gewoonte?

Dit geheele vers is gezwollen en onbegrijpelijk tot het einde toe, dat aldus luidt:

‘Ik weet, dat gij mijn dicht niet wreed versmaden zult,...

't Zij in uw leven, als een bloem in doornenheggen.’

‘Aan den oppergeest der toonen,’ zegt hij onder andere dwaasheden:

‘Gij die de edelste harp door uw adem doet klinken,

Tot de sterre des wereldzooms echoklank biedt; -

Die de zaalgen in 't peilloos geluk doet verzinken,

En zelfs hymnen ontwringt aan 't weêrbarstige Niet.

Bl. 16 onmisduidbaar - bl. 17 beel-

*) Wel volstrekt nie
Aant. eens derden.

[p. 213]

dingskracht - bl. 19 ontveêrkracht - bl. 22 benutbaar.

Het Lied dat daarop volgt is even onverstaanbaar. Intreê groete in Gelderland was, evenmin als de vorige stukken, waardig om gedrukt te worden. - Het lust ons niet in dien verwarden doolhof om te dwalen. In Levensgenot zien wij weder een treffend voorbeeld, van het scheppend en taalverrijkend genie des heeren Steinmetz, in het werkwoord ‘suisselen’ en in den titel van het volgende stukje ‘stroomlandschap’ rara wat is dat? - ‘Uitroep op de hoogste kruin van berg en daal.’ Dit zijn rijmlooze verzen. - Voornamelijk ergerden wij ons aan: ‘hemelomarmd, leven doorzaaid, vormeloos schoone dampen, Duitschland breidt zich’ enz.

Aan den luitenant der genie A. Numans. - Dit vers, waarin wij wederom op euvelkracht stietten, moge le mérite de l'apropos voor den genoemden luitenant hebben; voor het groote publiek is het onbelangrijk. - Maar waartoe alle titels en alle stukken opgesomd? Een algemeen oordeel kan volstaan:

De heer Steinmetz vergeet de spreuk van Bilderdijk: ‘zijt meester van de taal, gij zijt het van 't gemoed!’

Duisterheid en onbestemdheid zijn de kenmerken van al de stukken; daar is geen leven, geen frischheid, geen jeugd in; het zijn holle, ledige klanken. De schrijver, die blijkens de motto's niet onbekend met vreemde talen is, leere Nederduitsch, hij leze en herleze Bilderdijk en Da Costa, hij sla een juisteren blik in eigen hart en in de wereld dáár buiten hem, en niet eer voor dat hij er van doordrongen is, dat het eene gevaarlijke dwaasheid van hem is geweest, deze aandoeningen en gedachten uit te geven, late hij iets drukken, en vooral geene bladvullingen als op de laatste bladzijde voorkomt, waarvan wij de twee laatste regels afschrijven:

Elk is door wat ze aanbrengt vervoerd en verwonderd;
Toch blijven mijn dagen ber.... en bed......!

Foei, mijnheer Steinmetz! gij hadt die twee ongepaste woorden niet in uw boekje moeten opnemen, of nog erger, aanduiden. Het publiek mogt ze eens op uwe verzen toepassen.

Druk, papier en vignet staan verre ten achteren bij hetgeen daarvan tegenwoordig in ons land geleverd wordt^*).

tantum.

*) Onder het afdrukken dezes ontvangen wij den ‘Recensent, algemeen letterlievend Maandschrift,’ waarin wij een ‘daargestelde’ beoordeeling aantreffen, waarin hij die ze schreef de eer wenschte gehad te hebben den dichter te hebben gekend, en uitwijdt over ‘een drama’ in dezen en nog een anderen bundel: Zangen en Liederen getiteld, te vinden, ‘waarvan de dichter koorleider en tevens eerste personaadje is.’ - Wij dachten aan zekeren regel van Boileau, waarin van bewonderen voorkomt. Als men ons maar niet vergt om ons aan die zijde te scharen!