De Tijdspiegel. Jaargang 9

[p. 81]

Godgeleerdheid. - Wijsbegeerte. - Staatkunde. - Opvoeding en onderwijs.

Een nieuw verschijnsel aan den theologischen hemel.

De Morgenster. Weekblad ter bevordering van het levend Christendom. - Hoofdredactie J.P. de Keijser. - Eerste Jaargang. Te Arnhem bij van der Wiel.

Leverrier, de sterrekundige, heeft voor eenige jaren eerst de onbekende X-ster op het papier gevonden, toen aan den hemel, hoewel men hem later die astronomie bij anticipatie strijdig maakte; - hier is het niet anders: men had reden, om, vroeg of laat, eene dergelijke morgenster te verwachten, want de theologische constellatiën in ons vaderland verlevendigden die hoop. - Van alle zijden kwamen ook sterren aan den meer en meer duisteren hemel te voorschijn, die niet zeer veel licht gaven, en meerendeels tot de sterrenbeelden van 1618 en 1619 behoorden. - Avondsterren genoeg, - nu werd het dan ook tijd, dat er een eigenlijke Lucifer, een morgenster, oprees, en zonder te kunnen bepalen hoe lang die reeds in de maak was, verschijnt het gestarnte eerst nu boven Arnhem op den 7^den Julij, wij hopen, bij goed en helder weêr: - eene Geldersche morgenster, die Christus aan het hoofd stelt en ons een levend Christendom belooft, - eene schoone en heerlijke belofte - eene ster uit het Oosten, die ook velen den weg aantoont naar den Heer, ondanks de pogingen van alle huichelende en ongeloovige Herodessen van onzen tijd. - Eene morgenster, die over Nederland zal heenstralen met vriendelijken glans, en zoo als ons voorspeld is, ‘niet om haar zelfs wille schijnt, maar de rijzende zon spelt’ - (voorspelt). - Een Tijdschrift en weekblad dus te meer (om tot de doodnuchteren proza terug te keeren), een soort van Godgeleerd, praktikaal, maar extra liberaal weekblad, à f 8 per jaar, behoorlijk gezegeld, en waar een tamelijk groote kolom voor de advertentien (die materiëele levensbeginselen van sommige Tijdschriften) reeds openstaat, à 20 cents de regel, behalve nog 35 cents zegelregt. - Ziedaar de prozazijde van de Morgenster, - zij kan, ondanks allen stralengloed, aan de aardsche vormen en voorwaarden niet ontsnappen, en moet, als een flonkerend hemelligchaam zelfs bukken - onder den beknellenden zegelstempel! - maar dat is nu eens op aarde niet anders. - De Morgenster is een weekblad, en zal dus twee en vijftigmaal 's jaars moeten opgaan zonder fout of vertraging, - totdat ook zij eindelijk met al de papieren sterren, in hope, een zaligen dood sterft, na veel licht te hebben verspreid; - want bij eene ster, van welken rang ook,

[p. 82]

is de lichtgevende kracht de hoofdzaak, en als zij haar licht nu zuiver en oorspronkelijk ontleent van de eenige centraalzon: de Christus, dan bestaat er het verblijdend vooruitzigt, dat zij zeer lang kan blijven schitteren, - en dit verzekert de redactie: de voedsterheeren der Morgenster beloven veel, bijna al te veel op eens. - Het prospectus, of vergezigt, toont ons niets anders aan, dan zeer liefelijke, hoogst begeerlijke zaken, de prediking van den levenden Christus, - ijver voor de regtzinnigheid, - een in liefde werkzaam Christendom, - eenheid des geloofs, - de voortdurende ontwikkeling der kerk, - strijd tegen de letterdienst, - strijd in liefde, - de Christelijke waarheid geopenbaard, zoo als de geloovige wetenschap haar leert, - verklaring van den Bijbel, - met één woord, alles, wat met het levend geloof is verbonden. - Wij willen niet zoo kwaaddenkend zijn, om hier aan eenen zekeren bekenden regel uit Horatius (de arte poëtica vs. 139) te herinneren, - maar gelooven integendeel, dat de Morgenster inderdaad al dat goede, ware en schoone, daar zoo even genoemd, wil en wenscht te geven: - in hoeverre zij dit kan en vermag zal de tijd ons leeren, als de profetie van het prospectus zal zijn vervuld. - De verschijning van dit weekblad is in zekeren zin een merkwaardig, een noodzakelijk teeken des tijds. - Men veroorlove ons om hier rond en onfarizeesch voor de zaak uit te komen. - De Arnhem sche Morgenster wenscht hare lichtstralen te verspreiden over zeker verduisterd, of in schemerachtig donker gehuld gebied, waar de mannen van het theologisch behoud zich bij elkaâr bevinden, - zij wil vrijheid van denken en gelooven bevorderen, - de letterdienst bestrijden, en op den weg van den vooruitgang allen voorlichten, - daardoor verkrijgt dit weekblad uit zijnen oorspronkelijken aard eene opponerende, zelfs eene polemische strekking. - Zeer nadrukkelijk wordt die strekking, in het eerste nommer, 't geen naast ons ligt, gevonden in de rubriek: - Opgevangen - alwaar andere weekbladen - bij name de Nederlander, de Tijd - worden aan- en doorgehaald. Wij verwachten dus, dat er uit de kern der Morgenster nu en dan grootere en kleinere bliksemstralen zullen uitschieten, en daardoor een zeer eigenaardig licht verspreiden. - Zoo iets was met regt en reden vroeg of laat te verwachten: - de meer vrijzinnige partij onder de Hervormde predikanten in Nederland wenscht ook hare organen en handhavers, en zoo treedt de Arnhemsche prediker de Keijser, van meer dan ééne zijde, ook als letterkundige reeds gunstig en krachtig bekend, aan het hoofd eener mannenschaar, als eerste zanger in het mannenkoor, die den levenden Christus zullen prediken en verkondigen. - Wij wenschen opregtelijk, dat zij allen, in alle opzigten, aan hunne groote en gewigtige beloften zullen getrouw blijven, - bovenal hopen wij, dat Christelijke wijsheid en bezadigdheid, grondige beschouwing, krachtige wederlegging, en nadrukkelijke teregtwijzing de wapenen mogen zijn, waarmede de strijd wordt aangevangen, voortgezet, en eens gelukkig voleindigd. - De verschillende stukken, in het eerste nommer medegedeeld, versterken aanvankelijk die verwachting: wij vinden korte beschouwingen over het geloofsleven, - des Christens groote kracht in Christus, - over het geloofslicht - één geloof, - over den geloofstoets, orthodoxophobie, en eindelijk, wat hier en daar is - opgevangen. - Wij behoeven naauwelijks te verzekeren, dat

[p. 83]

deze verschillende stukken allen eenen zeer vrijzinnigen goest ademen, - telkens terugwijzende op en als terugroepende naar den levenden Christus. - De heer Denier van der Gon bestrijdt ernstig de leer der volstrekte onmagt naar de voorstelling van Paulus, - de heer Boon ontwikkelt het begrip der ware eenheid van het geloof, - de redacteur, de heer de Keijser, vat het wachtwoord van Dr. Beets, ‘de orthodoxophobie’ veelzijdig op, en toont aan, dat er werkelijk reden en aanleiding genoeg is, om voor de orthodoxen te vreezen, - zoo als hij die, wel te verstaan, voorstelt: - merkwaardig genoeg, dat juist deze zelfde wijze van opvatting, door een der medewerkers van den Tijdspiegel, bij de aankondiging van Dr. Beets ‘Fantasie en Werkelijkheid’ (zie Tijdspiegel Junij 1852, blz. 429 en 430) kortelijk is ontwikkeld. Moeijelijker welligt dan men vermoedt, zal het voor de bewerkers van dit weekblad zijn, om steeds het juiste gouden midden te bewaren en te vinden. - Als de geesten warm worden, worden de pennen scherp, en het is een kapitaal werk, om alle persoonlijkheid te ontwijken, - de personen toch vertegenwoordigen de verschillende rigtingen in de kerk, en ook in onze Nederlandsche kerk; men kan de stellingen niet losmaken van hen, die ze in persoon voorstellen, - daardoor moet de strijd worden, men moge dit al of niet willen bekennen: - man tegen man - er zullen nu en dan namen genoemd moeten worden, - en personen, als met den vinger, - dat is: de vinger die de pen vasthoudt - aangewezen. - Hoewel wij dit voor geene hoofd- en doodzonde houden, komt ligtelijk verbittering, en misverstand, overdrijving, zoowel van de eene als van de andere zijde - ‘Iliacos intra muros peccatur et extra’. - Mogt het aan de oprijzende Morgenster eindelijk gelukken, om voor kerk en vaderland niets te geven, - dan licht - licht - licht voor hart en hoofd, licht dat in de duisternis schijnt, en niet kan uitgedoofd worden, omdat de stralen eenparig uitgaan van den levenden Christus. - Met die opregte bede begroeten wij de eerste verschijning der Morgenster aan onzen theologischen hemel; later zullen we dikwerf in de gelegenheid gesteld worden, hare stralen op te vangen, en blijven de hoop vasthouden dat deze Lucifer, in den goeden zin des woords, tot heil en verheldering van velen in den lande, week aan week, moge verrijzen!

Spiritus Asper en Lenis.