|
| |
Eene bloem uit de volksklas.
Dichtstuk door J. van Beers. (Zie in dit nommer van den Tijdspiegel, bladz. 430.)
I.
Niet waer, een lief tafreeltjen, inderdaed?
Dit bruine houten-geveltje, in de straet
Zoo mank vooroverhellend, met zyn wingert,
Die 't wrakke vensterke zoo malsch omslingert;
Dit sysken in zyn wisschen kooitje, bly
Rondtripplend door de ranken die 't omzwieren;
Dit koppel roode en witte violieren
Vooraen op 't venster en daerachtcr zy.
Zy! - Is 't niet waer dat ge onvrywillig droomend
Blyft stilstaen, wen ge langs dit straetje komend,
Toevallig uwe blikken rusten laet
Op dit zoo frisch, zoo levendig gelaet,
Steeds vlytig over 't naeiwerk heengebogen?
Niet waer, als zy verstrooid soms heur bruin oogen
Die wyde, blyde kykers rond zich slaet,
Dat ge u tot opgeruimdheid voelt bewogen
En in uw hart haer toewenscht: ‘Kind, onz' Heer
Zie altoos welgevallig op u neêr!’
En zy zit daer zoo van als de eerste stralen
Der zomermorgenzon in 't Oosten pralen,
Tot zich in 't West de laetste scheemring dooft.
En, geene vaderhand die op heur hoofd
Zich uitstrekt ter bescherming of ten zegen,
Geen moederborst waerop het neêrgezegen
In liefde moge rusten: - bloem op 't veld,
Staet zy aen ieder onweêr blootgesteld:
zy is alleen en weeze. - Die vier muren
Omsluiten heel haer wereld; en al turen
Hare oogen vaek afgunstig naer de vlugt
Der zwaluwen wegtuimlend door de lucht;
Al zweeft ze met heur ziele vaek in droomen
Langs geurig groen, en stilte, en hooge boomen;
Toch blyft de gansche week heur horizon
Die enkle smalle slip des blauwen hemels,
Toch ziet ze zelden van Gods lieve zon
Dan op de geveltoppen wat geschemels;
En, voor de muffe geuren die zoo zwaer
Gedurig over 't enge steegje hangen,
Heeft zy alleen heur violierenpaer;
Voor 't woest rumoer en 't valsch gekrysch rond haer,
Alleen heur eenig syske met zyn zangen.
En toch, - toch is 't als had de lach zyn woon
| |
| |
Gevestigd in de kuiltjes op heur koon;
Toch zoudt ge zeggen, aen die roozenlippen
Kan nimmer dan de toon der vreugd ontglippen;
En hoor maer, ja, hoe 't heel de buert doorklinkt,
Wanneer ze in wedstryd met heur syske zingt!
Want zy naeit maer, zy naeit maer met vlytigen spoed;
Heur naeld is heur schat en heur zegen;
En 't sysken, al is het zoo klein, kent haer goed;
Heur bloemen, al heeft ze er maer twee, geuren zoet;
Heur hemel, hoe eng ook, is als haer gemoed;
Bly lacht hy van boven haer tegen.
| |
II.
Doch, zie eons, - zyn 't geen kanten, geen satyn,
Waerover hare nyverige vingeren
Den langen zydraed heen en weder slingeren?
Ja waerlijk! - en hoe hagelblank, hoe fyn!
Welligt een bruidskleed? -
Er u het hart al niet, lief kind; wat zoet
En bitter stroomt er niet door uw gemoed,
Terwyl gy 'l naeldje door zoo'n kleed doet vliegen?...
Ja, 't zou u wèl staen, is het niet? het zou
Zoo prachtig ruischen om uw slanke leden
Als ge uit de koetse zoudt naer 't altaer treden
Naest uwen bruigom, trotsch van op zyn schreden
Te hooren: ‘God, wat engel van een vrouw!’
O, ryk zyn! ryk zyn, is het niet! - Zoo allen
Rond u zien passen op uw minsten wensch;
En toch niet grootsch zyn voor een armen mensch,
Maer de aelmoes in zyn handen laten vallen
Met eenen lach zoo medelydend-goed
Dal dit alleen hem deugd aen 't harte doet.
En dan, - gaen wandlen waer 't u lust; gaen ryden,
Langs breede lanen ryden naer uw hof;
Maer snel, o snel! dat al de boomen glyden
Naest u als bange schimmen; dat het stof
Ver, ver van achter boven 't loover wemelt
En als een goudwolk in de zonne schemelt!
En dan het bal, - het bal! o ja, dat moet
Iets zyn toch! - langs die ruime, geurge zalen
Daerheen te golven in den flonkergloed
Van gulden luchters, spiegels en kristalen;
By 't zwirlen van de vuerge dansenry,
Zich als op vleugelen van harmony,
Te voelen wieglen tusschen gaes en zy,
Fluweel, en goud, en diamant, en bloemen;
Dat moet iets zielverrukkend zyn! - En gy
Zoudt u daer ligt de schoonste hooren roemen,
En somwylen hoordet gy nogtans
Van meisjes, die als peerlen uit het duister
Der armoê werden opgeraept, en thans
De wereld overschittren met haer luister.
En zie: - 't gebeurt u toch zoo menig keer
Dat uit de blikken van een ryken heer
U zoo veel liefde tegen schynt te vloeijen:
Zoo gy alsdan... wie weet... misschien...
Wat, kind, zegt gy misschien? - komt in de plooijen
Van 't helderglansend bruidskleed op uw knien
De duivel u dien droomenspiegel biên
En laet hy u dit woord in de oogen gloeijen?...
Welnu, - moet ik ze u dan daer naest doen zien
Zy allen die als gy in de armoê blonken,
Maer die in de armen der Verleiding zonken,
Terwyl zy grepen naer dien valschen schyn?
En - moet ik zeggen waer zy heden zyn?...
Neen, naei maer, o naci maer, met vlytigen spoed!
Uw naeld zy uw schat en uw zegen!
Blyf, kind by uw sysken; het kent u zoo goed;
Blijf by uwe bloemen, zy geuren zoo zoet;
En zie eens uw hemel; - hy lacht uw gemoed
Van eenvoud en schuldloosheid tegen!
| |
III.
Doch neen, geen logengeest houdt die vertoogen
| |
| |
Des hoogmoeds voor uwe onervaren oogen.
De glimlach die uw roozenmond omgloort,
Getuigt veeleer dat gy in stilte luistert
Naer 't zielesterkend en vertroostend woord,
U door een goeden engel toegefluisterd.
Gy mymert aen den zondag, is het niet?
Die haest met vreugde en vryheid weêr gaet komen;
En 't is alsof gy in uw blyde droomen
Reeds aen uw zy den struischen jongling ziet,
Wiens kloeke mannenliefde u nooit verliet,
En in welks hart gy onuitputlyk teeder
De schatten van uw maegdlyk harte giet?
Gy denkt, niet waer? hoe ge arm aen arm dan weder
Zult langs de Werf gaen wandelen; hoe gy
Zult fier op hem zyn, en hoe, dikwils hy
Trotsch neêr zal zien op juffers en op heeren,
Die soms zich in 't voorbygaen ommekeeren
En uw gewaed, uw prettig mutske staen
Benydend of bewondrend gâ te slaen.
Of wel gy beeldt u in hoe gy te samen
Ver van 't geraes der duffe stad gesneld,
Langs al de slingerpaden van het veld
Omdolend, louter bloemengeur gaet âmen.
Hoe gy nu eens op 't zonnig grastapyt
Als kinderen rondhuppelt in de weiden,
En u dan weêr in 't lommer nedervlyt.
Gy ziet reeds in uw geest hoe gy daer beiden
Zyt hand in hand gezeten; hoe gy praet
Van al de zaligheên die u verbeiden
In eene toekomst die haest opengaet.
Gy lispt hem reeds in 't oor wat zindlyk kluiske,
Wat wollig liefdenestje gy van 't huiske
Wilt maken waer gy samen woonen zult.
En hoe gy hem daer koestert en omhult
Met duizend kleine zorgen: hoe uw kussen
Hem 't zweet van 't voorhoofd vagen, als hy moê
Van zynen arbeid huiswaerts keert; en hoe
Gy op uw schoot uw eersteling zult sussen;
Dan, hoe die groot wordt; dan, hoe gy misschien
Weldra een zwerm van bruine kroezelbollen
Rond u in 't rond ziet tuimelen en rollen,
En klautren van uw schoot op vaders knien,
Om aen zyn kus de bolle wang te biên....
En gy naeit maer, gy naeit maer, met vlytigen spoed;
Want elk steekje is een stap naer dien zegen!
En het syske knikt toe of 't wou zeggen: dat 's goed;
De geur uwer bloemen schynt eenmael zoo zoet;
En 't is of uw hemel u toeriep: schep moed!
Haest lach ik dien vreugdetyd tegen?
| |
IV.
Dit droomt gy; - en uw droom is schoon, voorwaer!
Schoon, als 't gelaet waerop hy staet te lezen;
Schoon, als uw achttienjarig harte, waer
Hy als een bloemwolk komt uit opgerezen!
En echter, kind, grypt my een siddring aen,
Wanneer ik nadenk hoe die droom kan enden;
Hoe, ligt éen slag hem plots kon doen vergaen
In droeve werklykheid, in wreede ellenden!
Want, - steek uw hoofdje slechts door 't venster heen
Laet slechts uw blikken door de muren dringen
Der huiskes die u links en regts omringen,
En - ziet ge geen vriendin daer, kort geleên
Als meisje nog de trots van al de buren,
Een die heel 't donker straetje als met een glans
Van blyheid vulde, - en welke de armste thans
Beklaegt om wat ze als vrouwe moet verduren?
Ziet gy geen moeder, die te voren ook
Om 't hoofd van hare kindren hemellichtjes,
Die blos en lachjes droomde op hun gezichtjes,
En die nooit anders dan het bleeke spook
Des hongers grynzen ziet by hare wichtjes?
Doch neen, gy merkt dit niet;
Gy ducht niet dat de rampen van die allen
U treffen kunnen: - slechts doet gy uw lied
Weêr hoog en helder door de lucht weêrschallen!
En gy naeit maer, gy naeit maer, met vlytigen spoed;
Want gy vondt nog op aerd niet dan zegen.
Want zoo blauw is uw hemel, zoo bly uw gemoed,
Uw syske zoo lustig, uw bloemen zoo zoet!
En Hy, die en bloemkes en vogeltjes hoedt,
God - lacht in dit al u toch tegen!
|
|
Auteursrechtvrij