De Tijdspiegel. Jaargang 6

[p. 283]

Jaarboekje van wetenschappen en kunsten, door S. Bleekrode,

Hoogleeraar in de Natuur- en Wiskundige Wetenschappen aan de Koninklijke Akademie te Delft, enz., Tweede Jaargang, 1847-1848, met houtsneêfiguren.

Het gebied der wetenschappen wordt dagelijks door nieuwe ontdekkingen vergroot, en het is van belang voor wie dezelve als geleerden beoefenen, of op een practisch terrein de resultaten daarvan in eene dadelijke toepassing brengen, dat men het verslag dier ontdekkingen en uitvindingen in een beknopt bestek te zamen gevat ziet, om eenigzins op de hoogte der verschillende nuttige wetenschappen te blijven.

Vroeger bestond hiervoor in onze taal niets dan verspreide berigten, die meestal uit buitenlandsche journalen overgenomen waren, en alle volledigheid en zamenhang misten. Het was een gelukkig denkbeeld van den hoogleeraar Bleekrode, om in den vorm van een jaarboekje een beknopt verslag te geven van de meest belangrijke ontdekkingen en verbeteringen in het gebied der werktuigkunde, technologische en andere op nijverheid en landbouw toegepaste wetenschappen; natuurkunde, scheikunde, dierkunde, kruidkunde, delfstofkunde, aardkunde, weerkunde, sterrekunde en statistiek, waarvan wij thans den tweeden jaargang voor ons hebben.

De ijverige verzamelaar zag zijne eerste poging reeds met eenen goeden uitslag, met bijval en goedkeuring bekroond, hij deed zijn voordeel met de aanmerkingen, die men op zijn moeijelijken arbeid maakte, gaf aan dit tweede stuk meerdere uitbreiding, en verbeterde de behandeling van verscheidene rubrieken, waardoor het gebruik van het jaarboekje voor velen van meer dadelijke nuttigheid worden kan.

Men heeft op de loffelijke poging van den hoogleeraar wel eens de tegenwerping gemaakt dat zijne berigten meestal te kort zijn en die volledigheid missen, die deze voor speciale onderzoekingen en toepassing zouden moeten bezitten. Indien ieder artikel met die uitvoerigheid moest behandeld worden, zoude de vorm, dien men moest aannemen, om het overzigt voor iedereen verkrijgbaar te stellen, zóó moeten worden overschreden, dat een wetenschappelijk werk van verscheidene deelen, een Encyclopedisch supplement jaarlijks onder medewerking van meerdere geleerden, zoude in het licht moeten verschijnen. - Dit was geenszins het doel van den zamensteller, hij geeft ook de bronnen op, waar men het nadere en volledige over het behandelde onderwerp kan nazien, indien men zulks noodig heeft; het is een handboek dat tot leiddraad verstrekt voor allen die in den voortgrng der natuur- wis- scheien technologische wetenschappen belang stellen of er belang bij hebben.

Eene andere vraag is het: of de titel van jaarboekje van wetenschappen en kunsten, zonder de nadere omschrijving, wel niet wat te algemeen is, en of zij, die daarop, zonder de laatste bepaling in acht te nemen, zich dit aanschaften om met alles wat nieuw in het ruime veld van wetenschap en kunst ontdekt of uit-

[p. 284]

gevonden is bekend te worden, zich niet zouden te leur gesteld zien? Het jaarboekje heeft voornamelijk eene practische en technologische strekking, de zuivere wetenschappen en de eigenlijk schoone kunsten vinden daar minder hare plaats. Te wenschen ware het echter, dat het door den tijd eene zoodanige uitbreiding zoude kunnen verkrijgen, dat die hoogere vakken er ook in konden worden opgenomen, en het dus een compendium worden, waarin alles wat in wisaardrijks- geschied- en oudheidkunde, geschiedenis en theorie van schoone kunsten, aesthetica en nieuwe kunstprodukten in den hoogeren zin, met en benevens alles wat betrekking op de toegepaste wetenschappen en nuttige kunsten heeft, zich zoude bevinden, om een geheel uit te maken dat jaarlijks ons het tafereel zoude aanbieden van de vorderingen van den menschelijken geest, in alle vakken waarin hij werkzaam is, en de grootheid zijner vermogens ten toon spreidt, en als zoodanig een Tijdspiegel van de wetenschap en kunst worden.

Wij geven het den hoogleeraar Bleekrode in bedenking, of hij, door zich met eenige bekwame medewerkers in verband te stellen, deze uitbreiding in het vervolg aan zijn jaarboekje niet zoude kunnen geven, en daardoor zijne aanvankelijk reeds zoo loffelijke pogingen, waarvoor hij den dank van alle vrienden en belanghebbenden der nuttige wetenschappen en kunsten verdient, tot het nut en genoegen van alle beoefenaars en hoogschatters van kunst en wetenschap in het algemeen, eene meer alles omvattende strekking mededeelde; wij gelooven dat dan het jaarboekje nog meer lezers zoude verkrijgen, en aan zijn doel, het verspreiden van kennis, vollediger zoude beantwoorden.