De Tijdstroom. Jaargang 4

[p. 222]

Plastiek
Het werk van kunstschilder Theo Verschaeren
Albe

We betietelen met geen ‘isme’. Het werk van deze kunstenaar heeft als schoonste waarde 'n gave originaliteit in lijn en tint. Wil men het kunnen van 'n dichter door de karakteristiek en de geest van zijn werk betogen dan geeft men liefst als illustratie 'n paar verzen in hun zuiverste en meest expressieve toon.

Mag zulke illustratie gelden voor het werk van Verschaeren dan noemen we vooreerst: EEN MAN VAN DE WERELD (1927) en: SUCCES? (1924). Met deze juwelen bereiken we de hoogte in het oeuvre van de kunstenaar. Het zijn uitzonderlike ‘gedichten’ van gedacht, beeld en kleur. Deze gestalten, aristokraties-nobel in 'n Rembrandtse tover van schaduw en licht staan er zuiver als de expressie van 'n gedachte. 'n Suggestieve brok menseleven met die voorname karaktertrek van ernst en fijnzinnige waardigheid. Een poze zo oprecht naar het leven en tegelijk zo spontaan en natuurlik. Deze zwijgende tipen houden u staan en eisen van uw schouwende oog 'n rustige aandacht en algehele toenadering. Niet ène kleur of schrille nuanse vertroebelt de aandacht; het rustige evenwicht van helle en zwaardere tinten stemt u welwillend: de eerste stap der toenadering.

Van deze beelden gaat 'n charme uit omwille van de zuivere en zo eenvoudige, stijl hunner gestalten. ‘EEN MAN VAN DE WERELD’ is van 'n geraffineerde distinksie. 'n Poze, korekt-zuiver, met nobel toastgebaar, sierlijk-voornaam over 't zwart en wit van habijt en borsthemd. 'n Postuur, tweevoudig gestileerd naar lijn en vorm in de sobere maar rijke tover van zwart en wit.

In ‘SUCCES’ leeft - in 'n zelfde dekor van eenvoud en rijkdom - de sensibiliteit van de optredende vioolvirtuoos in lichtjes nijgende, haast deemoedige dankhouding voor het ‘minutenlang’ applaus. Het mat-bleke, karakteristieke hoofd, met scherpe intri-

[p. 223]

Th. VERSCHAEREN.
Een man van de wereld.

[p. 224]

gerende blik, domineert het vertikale vlak van lichaam en instrument, uitvloeiend in donkerte. Daar omheen het détail in 'n vlakkenspel van licht en ombers.

Th. VERSCHAEREN.
Succes?

In dit kader en op zelfde hoogte moeten vermeld: ORKESTMEESTER, de WELSPREKENDE e.a. In deze kreasies menen we

[p. 225]

het poëties element van Verschaeren's oeuvre in hoogste mate aanwezig. Hier bereikte hij 'n gaafheid en oorspronkelikheid, die het wezen van zijn werk met zijn kenmerkende eigenschappen het zuiverst weerspiegelen.

Th. VERSCHAEREN.
De laatsten der processie.

Maar Verschaeren heeft de ruime beweging lief. Zijn penseel denkt, speelt en zoekt. Hij spant zijn doek niet voor éne gedachte, niet voor éen geliefd tema. De kunstenaar draagt in zich de sensibiliteit van zijn kreasies.

[p. 226]

Th. VERSCHAEREN.
De man van het Land.

[p. 227]

Met de toverkracht van niewe inzichten en kleurenvarianten durft men 'n hele wereld aan. In Verschaeren's werk treft men 'n meesterlik allerlei aan van konsepsies en kleuren. Zijn talrijke moeder- en kinderstudies omvatten 'n groot deel van zijn werkkracht, getuigend van levenswarmte en intens gevoel. In 'n weelde van kleuren vertolkt hij in deze schilderijen 'n zichtbare moedertrots en 'n intensiteit van gemoedsrijkdom.

In zijn ‘Lachend meisje’ 'n poëem van kleurige schalksheid, hanteert hij het penseel als 'n toverroede en de vervenspatten als zonneschilvers breken lijn en vlak tot 'n getinte levenslach.

De ‘BLINDE’ en ‘DE LAATSTEN DER PROCESSIE’ e.a. behoren tot 'n Breugeliaanse periode. Hier vinden we de folkloristiese simboliek met het pikturale détail. Werken, die de kleurengochelaar verraden en die 'n verbazende perspektief oproepen, als die in ‘Een man van het land’ 'n Boerfiguur, met 'n stoere rug als de grondgolving diep achter hem van het geploegde land. Bij dit alles zouden we nog moeten wijzen op de vele tekeningen en het fantazierijke etswerk van deze begenadigde kunstenaar. Onder dit laatste treffen we meesterwerkjes aan als: DE DOLK, DE KRITIEK, DE GELAUWERDE DOOD, ELZA, e.a. scherp als hekeldichten. (Voor het geval dat ‘Tijdstroom’ polemiseert, verwijzen we naar deze bron van vlijmscherpe vondsten).

Voegen we hieraan toe, dat Theo Verschaeren ook op toneelgebied z'n man stond en verscheidene werken schreef, w.o. z'n geprimeerde eersteling: ACTA BUREAUCRATIA, zijn: KONING WIL, ZIJN EXCELLENSIE DANSA, en z'n pas verschenen: WIND EN C^o.

Deze werkkrachtige en talentvolle kunstenaar, geboren te Mechelen in 1874, die in zijn ‘Losse gedachten over kunst’ getuigt: ‘Kunst is ewig sterven en ewig worden herboren’ heeft veel van het tijdelike, van het wegstervende met begenadigde hand vastgelegd en vele zijner doeken dragen de rijkdom en de waarde ener hergeboorte. In hem groeten we 'n oerkracht van Vlaamse produktiviteit en eerlik talent. We vonden voor zijn werk geen ‘isme’ Goddank.