De Tijdstroom. Jaargang 4

[p. 41]

Kleine Sportkroniek
Tweeërlei Bekrompenheid   J. Decroos

Menigeen onder onze tijdgenooten blijkt het bewonderen of het genieten van het schoone enkel en alleen òmdat het schoon is voor decadentie of perversiteit te houden. ‘Het schoone dat niet nuttig blijkt is geen cultuur’ las ik onlangs in een critisch opstel. De criticus die zulks beweert schudt waarschijnlijk bedenkelijk zijn wijs hoofd als hij in plantsoenen en parken, tuinen en waranden de velerhande mooie, nuttelooze bloemen ziet en is dan innerlijk verontwaardigd dewijl daar niet in steê van tulpen en begonias, in steê van rozen en fuchsias andere gewassen als vlas en koolzaad staan te groeien die, al bloeien ze niet zoo mooi als die ijdele pronksters, van veel grooter nut zijn voor de samenleving. En wat moet hij geringschattend denken over zekere bekende woorden uit het Nieuwe Testament waaruit een heelemaal belanglooze, louter aesthetische bewondering spreekt voor de leliën des velds hoewel ze niet weven en niet spinnen?

* * *

Andere critici zijn op de tegengestelde wijze enggeestig en verwijten een dichter zijn veelzijdigheid.

Wanneer Goethe een gedicht schrijft als het volgende:

Um Mitternacht, wenn die Menschen erst schlafen,
dann scheinet uns der Mond,
dann leuchtet uns der Stern:
Wir wandeln und singen
und tanzen erst gern.

Um Mitternacht, wenn die Menschen erst schlafen,
auf Wiesen an den Erlen
wir suchen unsern Raum
und wandeln und singen
und tanzen einen Traum.

geeft hij ons m.i. niets anders dan een schoonheidsaandoening. Ik ben althans niet in staat ethische, sociale of om 't even welke, andere

[p. 42]

waarden in zoo'n gedicht te ontdekken. Evenmin als ik iets dergelijks onderkennen kan b.v. in de prachtige verzen van Shakespeare's ‘Venus and Adonis’ of in een aantal van zijn sonnetten. De aanhaling van één sonnet moge volstaan. (Ik citeer in mijn vertaling dewijl Shakespeare's Engelsch vers voor de meeste lezers wellicht moeilijkheden oplevert.)

Melodische, hoe vaak, als ge op 't klavier
Muziek laat dartlen en de toetsen springen
Beneên uw hand, die met een zoeten zwier
Veel snaren oorbedwelmend saam doet zingen,
Benijd ik 't hout dat huppelt om, bekoord,
Het malsche binnenst van uw hand te koozen,
Terwijl mijn lippen, wie die oogst behoort,
Om de onbeschaamdheid van die blokjes blozen.
Voor zulke lieve keetling name ik aan
Die dansers zelf te zijn die luchtig wippen
Als zoetjes over hen uw handen gaan,
Dood hout bezaalgend meer dan warme lippen.

Daar gij zoo'n weelde aan houten stouterds jont,

Laat hen uw vingers zoenen, mij uw mond!

Doch benevens zulke verzen vinden we in het werk van Shakespeare en Goethe ook nog een schat aan menschenkennis, levenservaring en levenswijsheid, allerlei overwegens- en behartigenswaardigheden. Hun werk bevredigt niet alleen onzen schoonheidszin doch het voedt ook onzen geest, verheft ons hart en veredelt ons gemoed. Is het nu niet aartsdwaas enggeestig en enghartig die dichters te verwijten dat ze nog iets anders bieden dan louter aesthetisch genot? (Dat verwijt is overigens aan Goethe door een Nederlandschen criticus bij de viering van zijn eeuwfeest niet onthouden, zooals er trouwens geen dwaasheid zoo dolzinnig is dat men ze bij een of anderen criticus niet aantreft.) Men kan even goed een perzikboom verwijten dat hij niet alleen heerlijke bloesems te aanschouwen biedt doch ook nog voortreffelijke, sappige vruchten te genieten geeft! Laten we het goede en het schoone waardeeren waar we ze aantreffen en geen nukkige kleuters wezen die steeds wat anders willen dan men hun schenkt.