De Tijdstroom. Jaargang 4

[p. 39]

Repliek op Marnix Gijsens wederwoord
J. Decroos

Ten einde herhalingen te vermijden verwijs ik eerst den lezer naar het Augustusnr. bl. 424-427 en het Septembernr bl. 467-469 van dit tijdschrift. De hieronder gebruikte nummers stemmen met de door Marnix Gijsen gebruikte overeen.

1. In weerwil van de politieke scheiding, waar Marnix Gijsen een doorslaggevend belang aan toeschrijft, meen ik dat Vlamingen en Hollanders één volk zijn, omdat ze door afstamming en taal samenhooren. Zoo was het Duitsche volk ook één volk eer het een politieke eenheid werd. De Nederlandsche cultuurgemeenschap wordt overigens, trots verschil in geloofsbelijdenis of liever trots verschil in belijdenisvorm, steeds inniger. Het verschil in aard en karakter tusschen Noord- en Zuidnederlanders is overigens geringer dan tusschen Beieren en Oost-Pruisen (daar is overigens hetzelfde confessioneel onderscheid voorhanden) of tusschen bewoners der Provence en bewoners van Normandië. Het verschil tusschen Vlaamsche en Hollandsche dialecten is eveneens veel geringer dan tusschen Provençaalsche en Noordfransche of tusschen Platduitsche en Hoogduitsche dialecten.

2. Marnix Gysen schrijft: ‘Mijn weg leidt naar menschelijkheid, zijn weg naar nationalisme.’ Bestaat er een tegenstelling tusschen menschelijkheid en nationalisme, tusschen menschelijke en nationale eigenschappen? Neen. Nationale eigenschappen zijn de menschelijke eigenschappen welke de menschen die saam een natie vorme gemeen hebben. De ontwikkeling dier eigenschappen is iets natuurlijks en menschelijks tevens. Het wereldburgerschap, zooals Marnix Gijsen het in zijn wederwoord omschrijft, kan zijn nut hebben doch is van oneindig minder belang dan de ontwikkeling van de mogelijkheden van ons volk. Een volk evenals een enkeling, kan slechts dat worden wat het in aanleg reeds is. Het overige is een vernislaagje.

3. Afgezien van de beteekenis van het woord ‘sacrificie’ dat, in het verband waar Marnix Gijsen het in gebruikte, m.i. zelfopoffering beteekende, (maar ik kan me vergissen), is het een feit dat

[p. 40]

het instandhouden van dialecten (van eenzelfde taal) en regionale kenmerken met politieke centralisatie kan gepaard gaan. In Duitschland b.v. wordt ‘de Heimatbewegung’ (regionalisme) door de regeering begunstigd.

4. Ik houd Marnix Gijsens bewering inderdaad voor een sophisme en laat het oordeel daaromtrent aan de scherpzinnigheid van den lezer over.

5. Wat dit punt betreft zijn we het nog niet eens. De sympathiën die Marnix Gijsen ‘naïef’ noemt waren minder bespottelijk dan hij meent. Daaraan lag een gevoel van germaansche stamverwantschap ten grondslag.

6. Marnix Gijsen schrijft: ‘De heer Decroos meent dat het militarisme geen “pest” is. Geluk ermee!’ Marnix Gijsen gelieve te herlezen wat ik heb geschreven. Hij vereenvoudigt mijn meening al te zeer. Wat Gijsens opvattingen desaangaande betreft: in zijn boekje verdedigt hij de Belgische militaire organisatie tegen Vlaamsche dienstweigeraars en schijnt eerst dan antimilitarist te worden als er een, voor 't oogenblik, geloof ik, nog denkbeeldige, Vlaamsche weerbaarheid ter sprake komt.

7. Daar Marnix Gijsen geen discussie wenscht, ga ik daar niet verder op in.

8. De indeeling der Vlaamsche dialecten door Marnix Gijsen gaat ook als men ‘in algemeenheden blijft’ niet op.- Ik verwijs naar wat ik daaromtrent heb uiteengezet.

9. Wat zijn stelling betreft heeft Marnix Gijsen gelijk. Of de toestanden thans zooveel beter zijn dan vroeger, betwijfel ik nochtans.