De Tijdstroom. Jaargang 2

[p. 488]

De Bruid   Jan Vercammen

XIII.

Een halve eeuw zal het zijn, dat Amelberga te Temsche verblijft. En wie zal al de wonderen kennen, die de Heer daar door haar wrocht. Want veel is nooit verder bekend geworden, dan van haar eigen hart. Alleen dit ene wil ik nog verhalen, dat ik vond in een zeer oud boek:

Soomen onder de ouderlinghen te Temsche stadelijck seght, onze Heylighe Maeght, die den peys vrede ende eendrachticheidt gelijk hare eyghen siele beminde, siende, dat een fonteyne oft steen-put stondt in de acker van eenen twistigen mensch, daer nochtans in tijde van noot veel andere om water moesten komen, die hierom maeckten groot geschal ende kijvagie; maar om alle questie te schouwen, soo heeft S. Amelbergha Christum, door eene devote aenroepinghe van sijne ghebenedijde Moeder Mariam, ghebeden dat dit water, om den twist ende gramschap van desen man te stremmen, elders soude moghen uytspruyten: ende met een groot betrouwen ende standtvastich geloove heeft een stamijne genomen, daer in heeft sij uyt desen put water ghegoten ende ghedraegen op eene ghemeyne plaetse, daar geen water bekomelijck en was, ende van stonden aen is daar eene fonteyne oft put waters ghesien, die alle menschen, die hem versochten heeft ghedient, ende het ander water is verdwenen.

Heden nog bestaat die put te Temsche. Nooit is een poging gelukt om het water te stremmen. En nochtans, natuurliker wijze kan daar geen water ontspruiten. En daar en in de kerk zijn de wonderen gebeurd, waardoor de Heer voor Amelberga getuigde.

De zoen van Mater vervulde zo geheel haar ziel met de voorsmaak van het paradijs, dat het aardse leven voor haar een beproeving was. Meer dan welke aardse bruid ook, verlangde ze naar de dag van haar bruiloft. Want de dood is de vriend der heiligen. Zijn kus is het afscheid, dat hen niet pijnen kan, omdat hun liefde alleen van overgave leeft en heel hun wezen enkel in hun liefde bloeien kan. Dat is het enige verlangen, dat zonder onrust is. Zijn ongeduld is de boete, die geduldig te wachten leert.

Alleen het nodigste voedsel en de nodigste slaap gunde Amelberga

[p. 489]

haar lichaam. En zo komt het, dat haar ziel het zo helder doorlichtte, dat allen, die haar kenden, haar schoonheid nooit meer vergeten konden. Haar eens gezien te hebben was genoeg om uw hemelse bestemming zo klaar te voelen, dat het onmogelik was nog verloren te gaan.

En zo komt het ook, dat Amelberga was gegroeid tot de beschouwing van wat wij niet kunnen zien. Is het u nog nooit gebeurd, in een moment van eenzaamheid des harten, de ogen wijd te openen, en te luisteren, te luisteren. Want te weten nabij zijn het antwoord op een der honderd vragen, die u 't leven heeft gesteld. Maar ge ziet niets. Ge hoort ook niets. Maar ge weet weer klaarder, dat er iets bestaat, dat ge niet weten moogt. O, die eeuwige geschiedenis van de wachter met het vlammende vuurzwaard aan de poort van het verbeurde paradijs! Hij is geen engel meer, hij is een mens. Hij is de mens. Hij is wijzelf. Lieve heilige Amelberga, heb medelijden met de wachter, want ook slapend kan hij niets dan waken.

Uw slaap was geen wake. Hij was een schouwen, hij was een dieper schouwen, dan uw wakker-zijn. Hij was het ontwaken van de geest tot de werkelikheid, waar onze geest in onze slaap ontwaakt tot beelden, waartoe de zonde ook vrije toegang heeft. Gij zaagt. Wij dromen.

Uw ziel had toegang tot het heilige, tot voor de poort van het heilige der heiligen, waar uw geduld eens sterven zou. En ge zaagt de heilige bisschop Willebrod en de heilige maagd Geertruid. Zo dicht was u de hemel. En Willebrord vertaalde u de liefde van de bruidegom, die verlangend naar uw schoonheid was. En enkel nog een luttel tijds zult ge het aardse teken dragen van zijn uitverkorenen.

Geertruid nam van uw hoofd de kloosterdoek, en gaf hem aan Willebrord. Hij zegende hem, hing hem u weer om, en zei: Dat dit teken van reinheid tevens het teken zij van uw trouw aan de Minnaar en de onsterfelike Bruidegom.

Zo kreegt ge uw aardse levensverlangen volbracht. En ge voeldet uw verlangen zo zeer door uw begeestering aangegrepen: het was bijna een wonder, hoe de band van uw leven nog uw ziel weerhouden kon. En ge droegt als kostbaar goud in het schrijn van uw hart, het laatste woord van Willebrord, vóór hij met Geertruid weer verzonk achter de nevelen der stof: Dit zegt u de Heer: Drie jaren nog,

[p. 490]

en uw aardse leven zal aan de grenzen der eeuwigheid staan. Reeds verbeiden u de armen van de Bruidegom, en zijn mond staat reeds gereikt tot de bruiloftszoen.

En werkelik, nog drie jaren hebt ge verwijld aan de Babyloniese stromen. Maar uw harp hebt ge niet opgehangen aan de wilgen der valleien, en uw lied was dat van de overwinnaar. Want nooit hebt ge Jerusalem vergeten.

Ge hebt gejuicht: Ik was verheugd, als men me zeggen kwam; we zullen ingaan tot het huis des Heren. - En uw menselike stem verstierf in de jubel van het naderen. Uw menselike krachten begaven onder het pogen van uw menselike ziel. Tussen uw neergevallen handen hoordet ge in het luwend kloppen van uw hart het rijzende lied van uw onsterfelijkheid.

En ge badt. Nog eenmaal dan hebt ge het tweede gebod volbracht, dat gelijk is aan het eerste. Want ge zaagt, dat velen om uw sponde kwamen en weenden. En in uw ongeduld en het wonder van uw witte glimlach, begrijpt ge nog de tranen om de nabijheid van het onbegrepen verlaten. Ge troost. En zo zoet was uw troost, dat ze nog beter hoorden, hoe de wereld aan 't verstillen was tot een machtige verlatenis in de ruimte van hun diepe droefenis.

De priester komt. Nog eenmaal straalt door de witte sluiers het Gelaat, dat ge te Mater hebt aanschouwd. En ge zegt: Heer, ik ben niet waardig, dat Gij tot mij komt, maar laat mij tot U komen. En dan geeft de geliefde het teken aan de bruiloftstoet, die uit het oneindige in het eindige is getreden, doorheen de ruimten, die we niet eens vermoeden: Gaat uit, o dochteren van Sion! - Hij, tot Wie ge gaat, is in u. Hij komt en gij gaat. En het ogenblik dat nakend is, is de ontmoeting van uw witte schrijden en zijn bestendige aanwezigheid.

Zeg ons nu, wat ge ziet, nu ge ons niet meer hoort. Wij dwazen. Want hoe zullen woorden opleven aan de zuilen van de wending? Verlaten zijn wij om uw sterven. Door de kamer vaart de duizelige lijn van uw hemelvaart. Zeg ons nog. Als uw woorden breken, laat ons uw glimlach, opdat we misschien eens in de verre schaduw van uw vizioenen beminnen mogen. In het laatste rillen van uw verkillende armen leggen nog de gezondenen het lente-hooglied van de Bruidegom: Sta op, mijn beminde, mijn duive, kom, want zie, de winter is geweken en de lente is ingekomen.

[p. 491]

Amelberga, vóór ge het antwoord zingt, hoor in deze avond nog onze stem. Maar wie zal uw ziel weerhouden? We zullen tot u bidden in uw eeuwige heerlijkheid, op uw troon, die oneindig heerliker is dan die van Austrazië, dan die van alle koninkrijken der wereld. Want reeds hebt ge het antwoord gezongen. Uw liefde is geworden het vlammend vuur, dat is ontstoken aan de voet van de Bruidegom.

Amelberga, lieve heilige van God en van deze onze lente, worden nu de bomen te wit van bloei en de rozen te rood? - Ik weende van onmacht voor uw voeten, tot ik gelukkig werd om uw blik over mijn leven. Zo woont de rust in de avond. Deze, mijn rust, ligt op het altaar, opdat uw vlam er doorheen zou slaan. De paarse poorten staan open voor de rode voetstappen van Gods pijn. Dat dan naast mij de poort van licht worde geschapen, waardoor de engel der verblijding ingaat tot de ziel, die mijn gelaat naar uw witte voorbijgang keerde. - Dat aan mijzelf mijn schulden worden uitgewist. Ge ziet de draden, die God spon van mens tot mens voor de wisseling van schuld en boete. Doorbrand die van mij uitgaan en sta de wake aan één die tot mij inkomt uit de liefde van een reine kind.

Maar laat ik nu niet aan mezelve denken. Want zie, reeds staan aan de poort der eeuwen de bestormers der heiligdommen, en ze dragen de fakkels waarmede de brandstapel wordt aangestoken, zodat ons eerlang alles zal ontnomen worden, wat ons van u gelaten is, opdat we tot u bidden. Het is dan tijd, want de wijzers van het uurwerk der eeuwen glijden naar het uur der omarming, waarin de heiligschennis wordt volbracht.

Reeds staat de kribbe van Bethlehem zeven honderd en twee en zeventig jaar in de stal der wereld. Want dit is het eerste jaar dat Adriaan, de heilige paus, bestuurt, het vijfde der regeering van Karel, die de Grote wordt bijgenaamd, en het een en dertigste van zijn leven. En het is nu de tiende dag der hooimaand.

Lente 1931.

EINDE.