De Tijdstroom. Jaargang 1

[p. 355]

Duimke Passagier   Frans Van Boogaerdt

XV

Het weer keert naar koud en met den dag wordt de rit, naar buiten en terug, lastiger. Als hij ginder toekomt moet Duimke zich lang bij 't vuur warmen, zoo stijf werden zijn handen van de koude. Het huis en de keuken zijn op dat voormiddaguur zeer stil. Fien is op de fabriek en de kinderen zijn naar school. Vervelend stil is het. Alleen het ruischen van zijn borstel over den muur hoort hij en angstwekkend-luid zijn eigen bewegingen tijdens het werk.

Tegen den middag helpt hij de moeder den zieken man in den zetel dragen. Heel den achternoen dan hoort hij klagen en stenen. Hij, met zijn jeugdigheid en zijn volle arbeidzame kracht, durft naar den bleeken man naast de stoof bijna niet opzien, want hoe dat pijnlijke zuchten hem ook verveelt, toch voelt hij een onzeglijk medelijden met dien uitgeleefde. Maar de vader zelf weet altijd iet te zeggen op zijn verfwerk.

- Ik zou dat zoo doen. Ik zou dat anders doen.

Duimke weet wel dat de kranke niet anders zijn tevredenheid en blije belangstelling kan toonen. Maar het ergert hem toch en vermindert de vreugde bij het werk.

Tenslotte blijft voor hem niets meer dan de avond en het verlangen naar Fien met haar glimlach van innerlijke gelukzaligheid.

Hij gaat haar afhalen naar de fabriek.

Wanneer de meisjes schetteren: ‘Allei, Fien, uw vrijer staat daar!’, dan zoeken beiden naar de vertrouwde diepte in elkaars oogen.

Maar vandaag vliedt de ontroering rap uit hem weg. De dag is zoo dor geweest. Hij vindt haar vragen zoo dwaas. Ze spreekt ook te veel van vader en te weinig van hem. Meer dan de helft van het land heeft hij met zijn wagen doorreisd en hij leest de krant. En over veel dingen die zij naief en bekrompen bewondert, stapt hij luchtig heen. Neen, de liefde is zoo simpel niet.

Den volgenden avond is hij wat te laat en hij ontmoet Fien onderweg met een ander meisje. Lange wimpers trillen over troebel-donkere oogen en een geheimzinnige monkel plooit rond haar bloem-roode lippen. Zij loopt nog een eindje mee. Schuchter en bedeesd beloert hij den knappen kop van het meisje.

Op de vierstraat waar ze scheiden, durft hij haar naam vragen:

- Marie-Louise Renson.

Ze lacht het hem toe met haar rooden mond onder de donkere oogen: bevallig en voornaam.

En daar ligt in haar naam een heimwee naar het weelderige vreemde, dat hem achtervolgen blijft heel den langen nacht en den langen dag door.

Tot weer de avond daar is. Nog wat meer verveeld is hij om den zieken vader en het eentonige schilderwerk en de geldnood die komt. Zoodat hij lijk een verloste langs den weg gaat naar de fabriek en naar de meisjes. Naar dat vreemde meisje, moet hij bekennen.

Zij is zeer luidruchtig alsof ze iets verbergen wou.

- Goen avond, Marie-Louise, zegt hij met langzamen nadruk, op de vierstraat.

Zij veert op in een laatsten lach en reikt hem haar kleine hand. Een lange poos drukt hij die, trekt ze verlegen weer weg. En arm in arm met Fien gaat hij naar huis.

Het meisje is stil. Hij voelt er wroeging om. Waarom ook was hij ineens zoo vriendelijk met die andere? Goed voor een keer, dat hij zich zoo laat gaan. Hij zal waken over zijn hart en zijn handen. Zie hoe Fien gebogen loopt na haar werk. Neen, hij mag haar dat niet aandoen.

Maar zijn wroeging dooft uit als zij zegt:

[p. 356]

- Ik weet niet wat moeder heeft den laatsten tijd. Denk eens: - maar niet kwaad worden, Luc! - dat ze 't niet betamelijk vindt dat ge zoo iederen dag blijft komen.

Ze buigt beschaamd het hoofd en drukt zich dan dicht tegen hem aan. Maar haar verklaring heeft hem ontsteld en pijn gedaan. Echter zijn ze beiden zoo alleen in de donkerte, dat hij voelt hoe hij haar nu zoenen moet. Hij doet het wild en hartstochtelijk. Tot hij zich losrukt omdat hij het vreemde meisje in zijn armen voelt.

Dan trapt hij, lijk een benauwd dier, door de duisternis naar de stad.

XVI

Het heeft hem niet veel hoofdbrekens gekost om haar te naderen.

Achter een boom, langs den weg dien hij haar de vorige avonden zag inslaan, stond hij te wachten in de koude. Als hij haar vluggen stap hoort voorbijgaan, wipt hij nevens haar kleine gestalte.

Zij verschiet haast niet, en dat ontgoochelt hem.

Zij praten over haar. Hij met Marie-Louise over Fien. Ach, ja! Hij durft zoo dicht als hij kan tegen haar aanloopen, voelt den regelmatigen slag van haar arm, in 't gaan, tegen zijn zijde.

Wanneer zij voorbij een lichtend venster komen blikt hij in haar gezicht. Die lach in lippen en oogen! Lijk een veraf lied in den avond is dat, aanzwellend en uitstervend. Maar wekkend zoo'n wild verlangen.

Zij spreken dan over de andere dingen, nu ze gezien hebben waarom ze elkaar zoeken langs een eenzamen donkeren weg.

- Die elkaar willen geeren zien moeten één zijn, zegt hij. Zooals hij het meent is het niet waar, hij weet het, maar de druk van haar arm op en neer wrijvend tegen hem aan.

- ...anders blijft er zooveel ongedeeld.

- Ja, ja, antwoordt ze gretig. Maar ze wil eerst met hem spelen... Maar de mensch moet zich aan één liefde houden.

Hij knijpt de oogen dicht om Fiens beeld niet te zien binnen in hem.

- Neen, weert hij tegen, wij moeten het beste kiezen.

En dan:

- Voor mij is het beste nog maar goed genoeg.

Zij lacht er hem mee uit: dat zeggen ze allemaal. Maar omklemt zijn vingeren met haar kleine hand.

- Nu ben ik thuis.

- Tot morgenavond dan, wenscht hij.

Vluchtig, lijk toevallig, grijpt ze zijn arm met een teederen druk en lacht dan:

- Wat zal Fien staan kijken als ik haar dat morgen vertel.

's Anderendaags, al vroeg, gaat hij zijn fiets verkoopen om weer geld te hebben. Bij het terugkeeren, houdt hij de briefjes goed vast. En denkt dan eerst aan wat de andere nu aan 't vertellen is tegen Fien. Terwille van zijn meisje heeft hij voor geld gezorgd, lijk hij het dagen geleden had voorgenomen. Maar het is niet meer noodig nu. Gaan schilderen durft hij niet meer. Eerlijk zijn, niewaar! Maar dan gruwt hij over zijn valschheid. Zoo weinig scheelde het toch of hij had de andere gisteren gezoend. Dat leelijk zwart ding. Waarom laat ze hem niet met rust? Vurig verleidend zit haar beeld daar in zijn hoofd. Hij durft niet verder meer gaan, als ware iedere stap een toegeven aan de prangende bekoring, die hem doet hijgen.

Hij zet zich neer op een bank langs de rei.

De rustige geveltjes zinken daar roerloos in 't water. Grillig bewegend daartusschen het bleeke gelaat van Marie-Louise.

- Als er nu maar iets bestond om zoo geen mensch meer te zijn, kreunt het in hem.

Hij wandelt onder de rustige boomen over den rustigen grond en kan het wentelende verlangen in hem niet doodkrijgen. ‘Marie-Louise!’

Weer gaat hij neerzitten. Aan den overkant van het water een grijze achtergevel

[p. 357]

met opzij, lijk doodgedrukt in den muur, een klein venster.

Hij wil denken aan wat achter dat venster en vooral achter dat effene stuk muur verborgen leeft. Droefheid, vreugde? Is achter dien ouden, kouden muur warmbloedige tweestrijd mogelijk lijk die waarmee hij hier doorpijnd zit?

Vadertje Grijspeerdt! Stil en zwijgzaam doet hij nu zijn dagelijksch werk achter zoo'n muur, in de geheimzinnigheid. Maar rond vadertje is het allemaal open en helder. Elk mag in zijn hart kijken, altijd. Lijk een waterstraal is dat steeds.

CORREGGIO: Ecce Homo (Londen).
Uit C. Verschaeve's Christus in de Passie en zijn voorstelling in de Kunst.
‘Uitgave EXCELSIOR, Brugge’