De Tijdstroom. Jaargang 1

[p. 301]

Open brief aan de heer Hendrik Karin

Waarde Heer,

In het Mei-nummer van ‘De Tijdstroom’ (1931) publiceert U een repliek op mijn bijdrage in ‘Opbouwen’, destijds verschenen onder titel ‘Wie roept daar Penalty?’.

Ik wil U graag bekennen dat ik U slechts met tegenzin te woord sta, omdat het voor mij een harde karwei is mij te verdedigen tegenover een aanhanger van de litteraire praktijk ‘in de ruimte dazen’. Anderzijds hoop ik van harte dat mijn repliek voor U een tegengif zijn zal, dat U uit uw zonderlinge hypnose zal verlossen. Dit was dan mijn enige bedoeling bij het opstellen van onderstaand proza.

De zwakke zijde van uw betoog is uw totaal gebrek aan zakelike argumenten.

Ik herhaal dus: in de ruimte dazen.

Mijn betoog is alleen dit: U parodieert mij bij ontstentenis van zakelike argumentatie; U liegt, U gebruikt uitdrukkingen waarvan U noch de draagkracht, noch de betekenis kent, en in laatste instantie koestert U nog de geprostitueerde illuzie dat het adjectief ‘jeugdig’ de wet der maten en gewichten ontduiken kan, of desnoods een gangbare tegenwaarde biedt voor dwaasheden en, eventueel, voor storende kletspraat.

Vrees niet, ik parodieer niet. Het ware te gemakkelik. Ik bewijs.

U parodieert mij als volgt:

‘Daar verschijnt nu in de onbloedige arena der critiek zoo onverwacht als onbekend (sic), de op avontuur beluste Don Quichotte Willem Rombauts, gewapend met een logge hooivork, om wat hij zelf noemt een “speelsch steekspel” te wagen’.

U parodieert ook mijn gedicht ‘O wit en zwart gevleugeld dier’ als volgt:

‘Als dat potsierlijk (sic) dier, met de duidelijke zebra-aspecten, van Willem Rombauts, straks kon uitgezongen zijn, zou daar misschien kans bestaan voor hemzelf dat hij de diepere hartslag van het leven zou vermogen te vernemen, en zonder plagiaatpleging kunnen uiting geven en vorm aan een bijblijvend schoonheidsverlangen en warmmenschelijke levensvisie’.

Meent U nu zelf niet, mijn waarde heer Hendrik Karin, dat een gedicht parodieeren zó kinderlik-gemakkelik is en men dit makkelik doen kan met alle gedichten van grote dichters, dit laatste dan zonder terugwerkende kracht op mijn gedicht. Maar ik wil het wel met U op een akkoordje gooien: zegt U mij eens en voor goed wat U bedoelt, wanneer U bazelt over de ‘diepere hartslag van het leven’, en ‘uiting en vorm geven aan een bijblijvend schoonheidsverlangen en warmmenschelijke levensvisie’. Ontwijk deze vraag niet met ironie of een luchthartig toontje, want aan de hand van uw antwoord op deze vraag kunnen wij in de toekomst in ‘De Tijdstroom’ dit passe-partout even situeren. Is men rechter wanneer men zegt: dat is niet warmmenschelik, er is geen diepere hartslag van het leven in dit gedicht? ‘C'est à la portée de tout le monde’, heer Hendrik Karin.

U parodieert ook mijn gedicht ‘Dooltocht’ dat aanvangt:

‘Er zongen bronzen orgelpijpen onder de sneeuw vannacht

Witte boten schoven in de blauwe dalen

Wijl schuwe meisjes floten in een pijnboom

pijnlik’.

Uw laaghartige parodie van ‘fluitende meisjes in dien boom’ is alleen een manoeuver, waardoor U dit gedicht in de erotiek tracht te situeren. Indien U het wenst, wil ik graag voor de lezers van ‘De Tijdstroom’ dit laag manoeuver toelichten en voor U dit gedicht ontleden van het begin tot het einde, hoe professoraal en nutteloos dit ook moge zijn. Ik zou mij dan echter niet verschuilen achter gemeenplaatsen als ‘warmmenselik’ en ‘blijvend schoonheidsverlangen’.

U liegt wanneer U schrijft ‘plagiaatpleging’, zooals U liegt wanneer U schrijft:

[p. 302]

‘Doch zijn gelaat (dat van Rombauts) krijgt plots een veel ernstiger uitdruk, en de strakke wijsvinger toont de vele kankerende, niet te heelen wonden: te veel verdriet, plagiaatpleging, geen tucht in de verstechniek, misbruik van den naam Gods, niets van probleemstelling’.

Vooreerst vraag ik U uitdrukkelik in ‘De Tijdstroom’ te willen bewijzen dat ik met mijn gedicht ‘O wit en zwart gevleugeld dier’ en ‘Dooltocht’ een dichter plagieerde. Wees nu ook eens zó warmmenschelik ons dat te bewijzen, maar zakelik dan en niet zwakheidshalve badineren.

Twede leugen (hoe brutaal die Rombauts!): ik schreef nooit in ‘Opbouwen’ dat U plagieert, maar wel ‘vandaar dat sommige dichters van “De Tijdstroom” hoogmoedig genoeg bleven om zich te beperken tot enkele romantiese steriotypes, en wat de formele bekommernis betreft, een onhandige pantomime van Wies Moens, Van den Oever en Achillus Mussche te monteren; binnen hun arbeidskring stelt zich niet eens de vraag der oprechtheid’.

Wanneer ik schreef dat U de draagkracht en de betekenis van uw uitdrukkingen niet kent, bewijs ik dat met uwe interpretatie van plagiaatpleging. Een romanties steriotype is geen plagiaat, heer Hendrik Karin, en een pantomime evenmin. Dat ik destijds onder invloed van Van Ostayen stond bewijst niet dat ik Van Ostayen plagieerde. Ik verwijs U dus beleefd naar een Nederlans woordenboek, of is U ook te jeugdig om dat even in te studeren?

U tracht mij te discrediteren door beroep te doen op een uitlating van de heer Eddie Du Perron. Dit is een gratis-bewering van de heer du Perron, mijn waarde, waarom bewijst U dat zelf niet. Of is de heer du Perron, in geval van nood, een redboei waaraan U zich vastklampt. ‘Le petit coffre-fort littéraire en délire’?

Wanneer Rombauts in zijn gedicht schrijft:

‘Wanneer wit en zwart gevlamde bloemen
in de wilde watervallen

vlammend ondergaan’.

dan vindt U het voldoende uw krities inzicht samen te ballen in volgende parodie: ‘En dan stellen we ons onbevangen en doodernstige problemen, over stroomversnellingen; houille blanche, lamplichtverbruik en H.P.’. Moest ik werkelik zó zachtzinnig zijn als U, mijn waarde heer Karin, dan zou ik kortaf zeggen: mijn tegenstander is een ‘lugubere drekschedel’, op gevaar af door mijn lezers geloofd te worden.

U schrijft ‘Rombauts verwijt den jongeren’, en U denkt reeds dat uw jonge lezeresjes lispelen: wat een brutale rekel die Rombauts... hij gelooft niet eens in de jeugd... en ze belooft ons nochtans zóveel. En toch, waarde Karin, U mag mij niet dwingen rekening te houden met uw leeftijd, zo jà verzoek ik U vriendelik in de toekomst uw leeftijd onder uw gedichten te plaatsen, en zó mogelik er ook een alibi bij te voegen. Want inderdaad: wij mogen de letterkundige verzuchtingen van de jeugd niet ondermijnen, niet waar? Ik ben echter geen beroepsletterkundige. Excuse. A propos, Wies Moens schreef ook dat het maar best was de redaktie van ‘De Tijdstroom’ te hangen. U beweert ook dat Moens ‘met meer gezag over de dingen die men verzen noemt’ kan schrijven dan Rombauts. Is dat dan ook weer een argument? Heeft een kritiek op zichzelf slechts belang wanneer ze geschreven wordr door iemand die als dichter een faam heeft verworven? Indien morgen een sjinees een kritiek schrijft over uw verzen, eist U dan ook dat die goeie man enkele dichtbundels op zijn actief heeft en dat hij gezag heeft in China? Was ik niet zó toegevend, ik zou mij genoodzaakt zien uwe bewering dom te heten. Ik houd U waarachtig voor een optimist.

Met verleidelike ‘charme’ schrijft U ook nog:... ‘dat daar ergens nog een paar verspreide bloemen in knop stonden, die hetzij de belofte van een heerlijke openbloei in zich droegen, hetzij misschien onwaardig voor de eeretafel...’, en ofschoon U beweert ‘dat Rombauts geen verdriet, ja, bijwijlen geen l-i-e-f-d-e-v-e-r-d-r-i-e-t verdraagt’, toch

[p. 303]

concentreer ik al mijne hoop op U, bloempje in knop dat weldra zal openbloeien, en uw krities inzicht indachtig, herlees ik uw warmmenschelike, treurige versjes:

a) ‘Maar wij die leden en geruisloos stonden’
b) ‘Mijn dromen die mijn leven doelloos dwalen

liet en dolen (sic) als een stille kind, spelend met

wat bloemen onder zon’.

c) ‘Nu moedeloos van 't nooit vervuld verwachten’.
b) ‘Nog eenmaal gaan we open in een laatst ver-

langen’.

U ziet, ik parodieer niet, ik citeer alleen. En zó is het reeds goed.

Waarom dan vertelt U aan de lezers van ‘De Tijdstroom’ dat Rombauts ‘brutaal’ is? Hij heeft U toch nooit ‘lieve stalvlieg’ genoemd? U noemt mij ook nog wel vleiend een moderne Don Juan. Maar ook dat is niets. In Uwe handen beveel ik mijnen geest.

Wanneer U gebeurlik een dag vogelvrij zijt, komt U dan even Don Quichotte opzoeken te Brussel... en breng ook gerust Uw vrouwtje of Uw welbeminde mee. Vrees niet: ‘Don Juan résiste à toutes les tentations’.

Inmiddels, groet ik U

Hoogachtend.

WILLEM ROMBAUTS.

Naschrift van de redaksie.

Wij plaatsen graag dH. Rombauts' brief. Wij hebben dH. Ric Karin verzocht indien hij zulks wenst, zijn antwoord voor het volgende nummer te sturen. Moest dH. Rombauts verlangen daar nog iets bij aan te tekenen, ons blad staat graag voor hem open. Wij verzoeken hem echter, niet te vergeten, dat hij de aanval begonnen heeft, - en beide Heren vragen wij deze polemiek hoffelik en waardig te voeren. Wij van onze kant zullen in dit en andere gevallen steeds ons best doen om de atmosfeer in de vlaamse kunstwereld zuiverder te maken.

Cethsemane (Madrid)
El. GRECO
Uit C. Verschaeve's Christus in de Passie en zijn voorstelling in de Kunst.
‘Uitgave EXCELSIOR, Brugge’