|
| |
Boekbesprekingen
Marnix Gysen: Odusseus achterna. N.V. De Standaardboekhandel, Brussel, 1930.
Dit zijn reisnotas uit Griekenland. Een warm pleidooi voor de Griekse kultuur gaat vooraf.
M.G. ging op reis met de noodzakelike bagage: een klassieke onderlegdheid en een maandenlange voorbereidende lektuur. Dit laat hij overal doorschemeren. Hij doorreisde het hedendaagse Griekenland, het nuchter en scherp bekijkende, maar het tevens bevolkende met de helden en kunstenaars uit Hellas' verleden.
Wie niets van de Griekse literatuur heeft gelezen zal Gysen overal niet even gemakkelik volgen. Het is ontspanningsliteratuur voor ontwikkelden.
De stijl is van Gysen's pen: klaar, sober en dikwijls amusant door vleugjes geestigheid en scherts.
Mooie fotos, een en dertig in getal, illustreren het boekje, dat de Standaard netjes uitgaf.
RENE VERBEECK.
| |
Pol Roza. Volksopvoeding. In en om de volksschool vóor den oorlog. Uitgave ‘Excelsior’ Brugge. Prijs: frs. 15.-
Beelden uit de vóoroorlogse volksschool, aaneengeregen door de lotgevallen van Pol en Roza, twee volkskinderen (en die klaarblijkelik de schrijvers van het boek zijn.) Er werd hier niet bedoeld een roman te schrijven, maar wel, zoals vooropgesteld wordt, de volksschool van vóor de oorlog te beschrijven, haar tradisjonele
| |
| |
werking in het dorp, haar stelsel in de stad. Het kinderleven met zijn genoegens en verzuchtingen, zijn luim en ernst, zijn glans en schaduw, onopgemerkt en onbegrepen door de school. Alom het kind voor de school, met hier en daar een lichtstraal en een onderdrukte poging. De volksschool tegenover het huis, haar opvoeding tegenover het leven, haar lot tegenover onwetendheid en politiek. De volksschool, werktuig van politiek met haar vervolging, van arrivisme met zijn intriges.
De lektuur werkt vermoeiend door menigvuldige en nutteloze uitrafelingen als deze: ‘Een scherp geschuifel doorsneed de lucht daarbuiten. De deur der wachtzaal vloog open. De reizigers grepen hun pakken en spoedden zich naar buiten. De trein stormde aan, hield plotseling schokkend stil.’ Maar met hetzelfde procédé worden hier toch ook schone rezultaten bereikt: waar het geldt subtiele stemmingen weer te geven.
Voor al wie van dichtbij of maar van ver met de school in betrekking staat, biedt dit boek, alhoewel het niets niews brengt, toch nuttige lektuur.
R.V.
| |
Gerard Lemmens. - De dode gast. - Een tiental Vlaamse sageverhalen. Uitgave ‘Excelsior’ Brugge. Prijs: frs. 12.-
Tien sageverhalen, waarin de schrijver meestal akelig wil doen maar ons zelden een rilling door het lijf jaagt. Nooit is hij fijn, overal ligt de bedoeling er vingerdik op. Ook de taal kan er onmogelik door. Slordigheden als deze: ‘En te wedden is het nog te wagen, dat er nog zijn zijn die nog 'n morso van het rijmelvers kennen’ zijn er bij de vleet. G.L. meent misschien ook dat hij om volks te zijn, een poespas moet schrijven van Nederlands en dialekt. Waarschijnlijk antwoordt gij mij met twee grote namen: Gezelle en Streuvels. Maar als gij geen groot kunstenaar zijt, schept gij met hun procédés enkel een mengelmoes, dat niet beter is en dikwijls minder kleurig en pittig dan de marollentaal. Bij Pol de Mont en A. De Cock, A. Vermast, Juul Grietens e.a. kan G.L. leren hoe men een volksvertelsel kan herscheppen in beschaafd Nederlands, zonder dat het zijn volkskarakter verliest en welke fijnheid het vereist in een tekst vast te leggen wat de tradiesie van geslacht tot geslacht overgeleverd en met haar fijn alaam uitgepuurd en gesmeed heeft. In een troebele en stroeve inleiding wil de schrijver blijkbaar een verantwoording van zijn werk geven. Hij konstateert: ‘Eilasie... deze bloei (van de sage) is in zijn schone beweging verstild; en - verijlt zij in de stroming der nieuwe dagen? Want land en lucht wordt bezoeldeld, tallekant, door grauwe ijzer-konstrukties en vettige rook, en het vuige materialisme dringt lijk gif in het leven.’
Of G.L. daaraan zal kunnen verhelpen met zijn sagen?
R.V.
| |
De strooptocht van kapelaan Hermans door Jozef Simons. Uitg. Excelsior, Brugge. Fr. 6:
Een bundel verhalen waarvan het eerste zijn naam aan het boek schenkt. Simons wordt gegeerd als een onzer beste vertellers, en dat is hij inderdaad. Edoch, in deze bundel, lijkt het nogal vlug afgewerkt en zo maar een beetje verstrooid bijeengebracht. Hoe knap en los alles ook is verteld, en of kinderen van 14-15 jaar en ook ouderen er heel wat pret kunnen aan beleven, staat het toch vast dat deze verhalen zonder veel inspanning zijn geschreven en ons de indruk geven dat wij van onze Simons iets meer dan een ruiker verhalen moeten vragen. De novelle van ‘De Strooptocht’, het dramaties voelen van de ‘De Ziekte’ en de leuke ‘Zeven Hoofdzonden’ zijn toch op zichzelf kostelijk.
LODE LAGASSE.
| |
| |
| |
Van knop tot bloesem, de hygiene van de zwangerschap en de geestelijke en lichamelijke opvoeding van het kind, van de geboorte tot aan den puberteitsleeftijd door Dr. C. Meuleman, direkteur der R.K. vereeniging ‘Moederzorg’ en Jacqueline Lamers-Hoogveld, uitg. J.J. Romen, Roermond, ing. 40 fr.
Een prachtwerk, één werk geschreven vol liefde en vol zorg voor het kind. - Het eerste deel, dat van Dr. C. Meuleman, handelt in hoofdzaak over het huwelik, de bevruchting, de zwangerschap, de verlossing en de lichamelike opvoeding van het kind. Het is een zeer interessante uiteenzetting die naast Dr. Daels' Moeder en Zuigeling een beste plaats vindt, voral om wille van het weërleggen van zoveel valse teorieë van gewetenlooze artsen en het uitdiepen van zoveel maatschappelike misstanden van nu ter tijd. Het woord van Dr. Meuleman klinkt ons toe uit 'n inkristelik hart, leidt het moederschap (ook bij ons, Katolieken, woekert menig vooroordeel) in betere banen, en, gebaseerd op mediese gronden, wekt hij niet alleen het verantwoordelikheidsgevoel bij de vaders op, maar brengt moeder en kind nauwer bijeen. Het twede deel is van de hand van Mevrouw Lamers. Schrijfster heeft bedoeld de gedachten van moeders en vaders wakker te maken en hun geest een bepaalde richting te geven in zake kinderopvoeding, namelik wat de geestelike vorming betreft. Zij heeft betracht hun algemeen opvoedkundig inzicht te verbeteren, dank zij haar veeljarig overdenken. Die enige hoofdstukken, welke ons in het intieme van de kinderziel laten treden, zijn naar waarheid zo echtmoederlik tot één onscheidbaar geheel bewerkt en getuigen van zoveel diepzinnige taktvolle karakterkennis, dat ik op ieder bladzijde het rood potlood zou kunnen gebruiken om te noteeren, nog en nog. Dat deel op zichzelf komt te gepasten tijde, het was er nog niet, en voor wie enigszins met kinderen omgaat of in kinderharten kijkt, zal juichen om de komst van dit werk. Passages over ‘kibbelen, spelen, straf en dreigement, moeder waarom enz.’ moesten vele ouders bestudeeren gaan. Of nee, dat zij het werk doorlezen, herlezen en er iedere dag iets uitputten om de zielen van hun kinders schooner en reiner te vormen en de familiegeest een beter aanschijn te geven.
LODE LAGASSE.
| |
P.G. Buckinx: Staf Bruggen: (60 blz. + 3 buitentekst-fotos) Uitgave Steenlandt Kortrijk. - 25 fr.
Dit is de mooie en entoeziaste hulde van een jong dichter aan de stoere werker en de prachtige kunstenaar, die voor een heel bizonder deel, de gerechtigde roem draagt van het Vlaamse Volkstoneel.
Misschien zijn er die Buckinx in dit boek te veel dichter vinden. Maar ik geloof niet, dat het zijn bedoeling was een diep-psychologiese studie te schrijven over onze beste akteur. Daarvoor is het trouwens nog veel te vroeg. Want Staf Bruggen is lang niet verloren voor Vlaanderen. Pieter Buckinx is een dichter, en als zodanig heeft hij heel zijn ziel gelegd in dit werk, dat een hulde is, en ook zo dient opgevat.
Ik kan er maar niet toe besluiten te piekeren over misschien een taalfout of een beeld dat niet opgaat. Die zijn er, maar de waarde van een werk ligt dieper. En dat is een taak, die ik liever overlaat aan hen, die zich een spesiale soort roem willen bouwen op andermans werk.
Het is spijtig, dat we de beloofde opnamen van Staf Bruggen's werk moeten missen.
Dat het Vlaamse Volkstoneel, als zoveel moois in Vlaanderen, in stukken viel, legt een waas van heimwee rond dit album-boek. U moet het vast in uw boekenrek hebben. Of neen, leg het liever er- | |
| |
gens te kijk, want het is te schattig uitgegeven, al kan getwist over de schikking van het tietelblad.
J.V.
| |
Antoon Thiry: De President van het vliegende Wiel. - Uitgave N.V. Standaard-Boekhandel. Prijs: frs. 9.-
Antoon Thiry, die nu laatst ook nog ‘Kiroeme! Kiroeme! Menschkes keert eens oem’ liet verschijnen, krijgt niet de waardering, die hij verdient.
Die bewering komt misschien wat laat, nu men straks de ‘Lierse School’ zonder wat gemakkelike en onrechtvaardig-veralgemeende humor of spot wil gaan begraven. Zeker, zeker, we roepen even hartsgrondig als iemand: weg met de epigoontjes! we willen het zelfs houden bij Timmermans en... Thiry, als u niet méér namen wilt. Er zijn er misschien in Vlaanderen heel weinig, die maar ten halve het aardige lijstje van Thiry's werken kennen. Hoewel het er zeker veel aan toedoet, dat alléén onderhavig werkje van hem in Vlaanderen verscheen. We geloven aan de theorie van de invloed van ekonomiese faktoren op de kunst.
Maar om op het thema te blijven: het is mijn innige overtuiging dat er niemand in Vlaanderen novellen schrijft als Ger. Walschap, maar dat wil nu heelemaal niet beduiden, dat we heel het Vlaamse proza onder de diktatuur van Walschap wensen, zelfs niet de novelle. Want dat zou gevaarlijk worden. En er is ook, geloven we, dat de Vlaamse literatuur nog wat anders op haar dagorde heeft staan, dan het uitbeelden van volkstypen. We verkiezen dan ook Walschaps ‘Adelaïde’ boven vijftig novellen van hem.
Maar hier krijgen we novellen. En inderdaad goede. Er zijn er drie. De eerste gaf haar naam aan het hele boekje. Ze vertelt hoe meneer Juul, de president der veloclub ‘Het vliegende wiel’ en lid van alle andere verenigingen, zich door de leden der club laat overhalen om bij de gemeenteverkiezingen met een speciale lijst op te komen. De uitslag is buiten verwachting goed. Maar dan begint meneer Juul te treuren en, stillekensaan gaat ie dood aan wroeging, omdat ze ‘tegen hem gepreekt hadden in de kerken.’
Het gaat er bij ons niet in, dat iemand, die ‘de grootste kolenzaak der streek bezit met zeven schepen, die voor hem naar de Walen varen’ aan zo iets kan doodgaan. Die diagnostiek is niet heel bemoedigend voor de Vlaamse politiekers!
De tweede novelle verhaalt de grap van Mietje, de reuzin die langs haar doortocht enige menschen flink op hun punt zet.
En de derde vertelt van een oud moedertje en een verlopen zoon, die tenslotte tot inkeer komt, op zee gaat, in Buenos-Aires schoenmaker wordt, en... daar weer in 't gevang geraakt. Maar het moedertje, dat zelf niet lezen kan en haar de brieven van haar jongen laat voorlezen, gelooft de voorlezer, als deze haar zegt, dat de grote letters bovenaan de omslag de naam maken van ginder een grote hoeve, waar haar zoon werkt. Ze sterft gerust en tevreden over die goede keer der zaken. En alle brieven moeten mee met haar in de kist.
We vinden deze laatste novelle de mooiste, omdat we d'r innerlik wat aan hebben.
Het boekje heeft twee grote kwaliteiten; de eerste, de meesterlike typeering der personen; de tweede, de rustig volgehouden en aangename verteltoon, die hier en daar de lezer bizonder treft.
JAN VERCAMMEN.
| |
Het kermiskraampje, hagelandse dorpsverhalen, Jef Claes, uitg. Excelsior frs. 6.-
Ik vind het werkelik jammer dat uit dit boekje niet 't beste werd samengebundeld en een meer luxueuse uitgave hiervan werd bezorgd. Want velen zullen bij 't
| |
| |
lezen van de eerste bladzijden het boekje krulneuzend ter zijde leggen met onvoldaan grommen: ‘Nee, hoor, geen verhalen, wel schetsen voor wie 't geert!’ - Een dieper inkijken van dit werkje pleit er echter wel voor, dat Jef Claes een knappe verteller is en een aardige ziener, dat zijn eenvoudige bedoeling om het goede te onderwijzen anders niet dan vruchten dragen kan door de warme, gulle toon en door de diepe emotie van zijn woord, en dat zijn ‘Pannegat,’ zijn ‘goedheid’ en zijn ‘Verzoening’ heus de biezondere uitgave waard zijn welke ik hoger bedoel. Deze drie verhalen, - en 't voeg er graag het koddige ‘burgemeesterschap van heer Ydelber’ erbij - zijn meer dan de prijs van het hele boekje waard. Biblioteken zouden het stellig moeten catalogiseren.
LODE LAGASSE.
| |
De vlasbereiding door Constant Vansteenkiste. Uitgave Excelsior, Brugge. - Prijs: 18 fr.
Al de bewerkingen van het oogsten van het stroovlas af tot na het zwingelen van het vlaslint en den afval.
In de huidige vlascrise juichen wij het verschijnen van dat werkje toe, en onze vreugd zal nog vollediger zijn als het aangekondigde twede deel van de pers zal komen. Totnogtoe werd veel over vlasoogst enz. geschreven. In de meeste gevallen ging het echter alleen over het beschrijven van de gereedschappen, de werkzaamheden van de vlasnijverheid, heel oppervlakkig bekeken door den bril van wetenswaardigheid. Hier nu is iemand aan het woord met een scherpe vizie, iemand die het voor en het tegen van de zaak kent, iemand die uit jarenlange ondervinding in eigen streek en in de vreemde tot in het diepste van het vak is gegaan en spreekt als een apostel, werkelik, een apostel voor de vlasbewerkers en hun degelike opleiding, iemand die een allernuttigst en allernoodzakelikst vakboek biedt, niet alleen om het onderwijs van de jeugdige vlasbewerker te verbeteren, maar om de eenvoudige vlasveteraan die het iedere dag zou hoeven na te slaan en van buiten te leren. Het werk is zo degelik en zo nuttig, dat onderwijzers voor de vierde graad en collegestudenten er heel wat zullen bijleren. Voor de economiese kant van de vlaszaak is dat boek van hoogste waarde. De Provincie West-Vlaanderen welke het bekroonde, verdient alle lof.
LODE LAGASSE.
| |
Ingekomen boeken:
| ‘DE DRIE TAMBOERS -’ door Rik Delport, Uitgave Vermaut. - Kortrijk. |
| KOLONIAAL TOONEEL door Frans Demers, Uitgave Janssens, Antwerpen. |
| VERZEN door Manny Mans, Uitgave Janssens, Antwerpen |
| JASMIJNEN, verzen van André Demedts, Uitgave Steenlandt, Kortrijk, prijs 20 fr. |
| WINTERBLOEMEN, verzen van Fr. Rozenbosch, Uitgave J. Lanno, Thielt, prijs 15 fr. |
| JEHOVA, door Gregorius Thys, Uitgave Excelsior, Brugge prijs 20 fr.- |
| OUDE KOBUS EN FRIKKELSTRAATJE door Paul Kiroul nr 10 der Sprookjesbibliotheek prijs 5 fr. |
| ALBRECHT RODENBACH. - door Jos Vermeulen, Blauwvoetuitgaven, Tienschestr. 29 Leuven, prijs 6 fr. |
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd