De Tijdstroom. Jaargang 1

Boekbesprekingen

Maurits van de Walle. Een Dialoog over Verschaeve's ‘Maria Magdalena’. Uitgave ‘Excelsior’ Brugge. 1930. 8 fr.

Dit is geen wetenschappelik vorsen naar de dramatiese eigenschappen van dit uiterst merkwaardig tooneelspel; dit is geen zakelik betoog over de speelwaarde van Verschaeve's drama; veeleer is dit een diep bewonderend tasten naar de ziel van Verschaeve zelf, in de zo afzonderlikdiepe, zo in het licht verloren en gevangen ziel van Mirjam.

Waarom voor een kunstwerk staan philosoferen? Het is niet essentieel de oplossing van een probleem, maar het is een phenomeen, als een bloem, als een boom, als het leven der natuur. Niet met princiepen, geleerdheid en theoriën vangt men haar zin, maar met het ontvangend hart. Alle openbaring komt door de ontroering. Doet het hart niet mee dan wordt het onmogelik ook maar iets te begrijpen, zo verklaart de auteur zelf in deze dialoog, die dan ook van een vreugdevol zich neerbuigen en een hartstochtelik zich onderdompelen in het kunstwerk getuigt.

Al erkennen wij zeker, bij ieder oordeel, het verstandelik krities inzicht, toch waarderen wij ten zeerste de liefdevolle bewondering van deze Verschaeve-ken-

[p. 31]

ner, voor wie ‘Maria Magdalena’ een symphonie is waarin hij blind en wild wordt meegerukt.

Maurits Van de Walle, leidt ons, als een zekere gids door heel dit gewrocht heen en doet ons vaak ademloos luisteren naar zijn uiterst knappe interpretasie, waarvan ieder bestanddeel uit Verschaeve's werk werd genomen.

De zeer originele vorm die hij voor dit opstel koos, gaf hem daarbij vaak de gelegenheid te repliseren op de verkeerde meningen die rond dit mysteriespel ontstonden.

Zo gaf Maurits Van de Walle ons een niewe gelegenheid Verschaeve's schepping te herbeleven ‘herrlich wie am ersten Tag’ in al haar frisse waarheid en in al haar niewe schoonheid.

PIETER G. BUCKINX.

Pascha. Mysteriespel in drie tafereelen met voorspel. Voorwoord van C. Callewaert. Uitgave: Liturgisch Bureau. Steenbrugge. Uitg. ‘Excelsior’, Brugge.

Het spel is bedoeld als een aanschouwelijke en levende voorstelling van het groote Paaschgebeuren. Ieder onderdeel behandelt een afzonderlijke phase van het lijdensdrama: ‘'t Lijden voorspeld’ ‘Het Lijden’ ‘Het Kruis’ ‘De Glorie der Verrijzenis’.

Deze phasen worden dan eerst bezongen door een vrouwenkoor, en dan in een levend beeld door de verschillende personen uitgewerkt, dit met behulp van een zeer karige woordentekst.

Het geheel is handig ineengestoken met bijbelcitaten en liturgische zangen. Ik meen echter dat het bij een opvoering wat magertjes moet aandoen.

Met behulp echter van de moderne lichttechniek, en van een stevige muzikale onderlijning, is er een mooie verwezenlijking mee te bereiken.

RIK DELPORT.

Als de ooievaar komt, lief en leed uit de praktijk eener vroedvrouw, door Lisbeth Burger, uitg. Standaard Brussel, ingenaaid 35 fr., in linnen stempelband 50 fr.

Uit de inleiding van heer Dr. Daels knippen wij:

‘Het boek van vroedvrouw Lisbeth Burger is een gezond boek en daardoor in hoogste mate een gezondmakend boek. Er gaat een overweldigende kracht uit van dit boek, zoo eenvoudig en nederig geschreven, zoo zakelijk en openhartig opgesteld.

Haar praktijk van vroedvrouw, van hoogstaande vroedvrouw, die de plichten van het ambt ten volle beseft en vervult, heeft haar gebracht midden in het intieme moderne leven... met al de lijdensgeschiedenissen die zich afspelen vóór en rond het kraambed. In den loop van veertig jaren praktijk heeft zij, begaafd met een klaren geest, een fijnvoelend hart en een bizonder scherpe waarnemingskracht, kunnen ervaren hoe het karakter en de fouten van de ouders, hoe de wantoestanden en de tekortkomingen, hoe de verkeerde opvattingen en gebruiken, hoe de zoogezegde moderne levensbeschouwingen de bron worden van allerhande onheil.’ Ik heb inderdaad geen boek te liever gelezen dan het boek van deze eenvoudige vrouw, die zo diep heeft durven te kijken i de misstanden van onze moderne eew nzake geboorten. ‘Ik zal geen literatu r schrijven’ zegt ze reeds in het begin, én zij heeft het ook niet gedaan, maar negeren kan wel niemand dat uit dit boek bij momenten zo 'n bittere aanklacht tegen zoveel gruwends en zoveel laag-naar-de-gronds gaat dat in meer dan een geval de gapende leemten openscheuren van de kinderopvoeding, - zo'n overweldigende ontroering die doet medeleven en ten slotte met 'n lach laat neerkijken in het mooie dat wij, arme zwervers aan dit leven kunnen hebben.

[p. 32]

Er zijn dinges in dat werk welke voór immer voór onze ogen zullen staan, ik zou zeggen, die ons kunnen zijn een richtlicht en een voorbeeld tegelijk voor ons eigen leven. Het is zeker een diep boek dat in alle biblioteken hoort en in alle handen van mensen die nog weten wat plicht is en moraal, opdat zij het zouden doorgeven en pelgrims worden. Iedereen zal dit boek graag herlezen. Meerdere aanbeveling is wél niet nodig: de twede vlaamse uitgave van dit boek is reeds gebeurd, nadat de eerste in 'n drietal weken was uitverkocht.

LODE LAGASSE.

Critiek en beschouwing. door Urb. Van de Voorde. Uitgave De Sikkel. Antwerpen. 1930.

Ik weet het wel, gij zult niet overal eens zijn met wat deze dichter-kritikus hier betogen komt. Waarom dan zoudt gij dit boek lezen, als gij daaruit niet leren zult, als het u niet in tegenspraak brengen zal met uw eigen, wellicht zo begrensde kunstbegrippen, waarmee gij het steeds zo roerend eens zijt?

Urbain Van de Voorde is vooral dichter. De dichter voor wie het leven hoofdzakelik kamp is, altijd en overal. De dichter die steeds gegrepen heeft naar het algemeen-groot-menselike, de vervoering van het liefdeleven, het smachten van de ziel naar loutering en de angst van de geest voor het groot Mysterie.

Zo werd dan ook deze eerste bundel kritiese opstellen niet vooral een boek over dichters, doch over poëzie.

Urbain Van de Voorde moest hier voortdurend stelling kiezen en zichzelf verdedigen tegen uitlatingen van Wies Moens, J.A. Mussche en Victor J. Brunclair. Hij deed dit echter op een wijze die bewonderenswaardig is en sympathiek. Het gaat hier niet vooral rond personen, het gaat hier rond het naakte, zuivere begrip van poëzie.

En waar vele jongeren - waar zij zichzelf te verdedigen hebben - voortdurend akrobaatje spelen, jongleren met encyclopediese wijsheid en vaak in de grofste hatelikheden vervallen, doen deze opstellen weldadig aan, om de ernstige toon die er uit spreekt.

Hier is een mens aan het woord, met hartstochtelike overtuiging, met een germaanse kultuur, met een klassieke onderlegdheid en met een ruim inzicht in de problemen der moderne poëzie.

Weinigen in Vlaanderen bezitten die hartstochtelike bezetenheid en tevens die kalme beschouwing in de schoonheid, die rustige ernst die met liefde tot het kunstwerk gaat en het naakt en groots voor uw ogen herrijzen doet.

Daarom juichen wij dit boek toe - en zien reeds nu verlangend uit naar de volgende bundels - omdat hier een dichter de moed had de verantwoordelike taak op zich te nemen stelling te kiezen en de schoonheid dichter te brengen bij het volk.

PIETER G. BUCKINX.

Ingekomen Boeken:

DE PRESIDENT VAN HET VLIEGENDE WIEL, door Antoon Thiry. N.V. Standaard Boehandel, Antwerpen.

DE WASSENAAR, gedichten door Aimé De Marest, Boekh. De Standaard, Antwerpen.

ODUSSEUS ACHTERNA, door Marnix Gijsen, Boekh. De Standaard, Antwerpen.

KWATRIJNEN, gedichten door Maurits De Doncker, Goudkever, Gent.