Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde. Jaargang 61

Dj < dg

In 't mnl. was i voor ie niet ongewoon, en die i schijnt in Leiden gebruiklik te zijn geweest in de vrouwenn. Didiaert, die men in Oude Vaderl. Rechtsbr. I 6 herhaaldelik leest op blz. 4 en 5. Die naam toch zal wel de jongere vorm zijn van Thiodgard, al vindt men in a.w. ie in andere namen met Thiod-. Men beschouwe Didiaert in verband met de gen. Oudziers, die tweemaal staat op blz. 21, terwijl nog 'n Oudziersz. wordt genoemd op blz. 167. Wegens Aldgêr (waarbij in Fri. Wb. verouderd Oudger en levend Oud(t)sger) zal dzi als dzj zijn op te vatten. Naast de nu welbekende overgang van tk tot tj, tsf zou dan, in enkele gevallen, die van dg tot dj, dzj komen te staan. Wanneer we in genoemde Rechtsbr. op blz. 276 herhaaldelik Luytgairt lezen, dan schijnt de vraag natuurlik, of de overgang misschien gebonden was aan de positie vóór of na palatale voc., die de groep dg palatalizeerde: iedg > iedj; dgêr (dger) > djêr (djer) resp. d'j. In 't algemeen hebben persoonsnamen meermalen 'n ‘gemakvorm’, ontstaan in vertrouwlike omgeving. Bovengen. fri. Oudsger wekt de indruk dat in Frsl. wel Oudzjer naast Oudger in zwang gekomen was, maar dat -jer zich niet kon handhaven doordat -ger in andere namen de enige vorm was.

[p. 134]

Later vond ik 'n dgl. naam in De oudste mnl. oorkk., alle orr. (Versl. en Meded. Kon. Vl. Acad., April 1934). No. 9 begint: min here roetjar van ghistelle. Gistel ligt t.Z.v. Oostende. Blz. 370 zegt: ‘Opgesteld te Brugge, bevat deze oorkonde eigenaardige persoonsnamen, die dialectischen invloed verraden. Zoo is in Roedjar...het eerste lid Roed- (*hrôþ, “roem”) zuiver Nederlandsch... Het tweede lid -jar = geer, “speer” vertoont overgang van g>j (als anlaut in OGN. (Oud-Gentsche Naamkunde) niet nagewezen [zơ], blz. 270), die Frieschen invloed verraadt... Over -ar, veeleer uit -er, dan met Friesche â uit Oudwestgerm. ai, zie gloss. i.v. -ar + cons.; a>e; -a.’ Bij ar worden verder alleen vrbb. genoemd met oude e, en ook a>e en a brengen geen licht. Ten Z. van 'tSincfal verwachten we eigenlijk geen Fries, en we weten dat verder zuidwaarts vroeger Engels is gesproken. Schönfeld zegt dan ook voorzichtig in De N. Tlg. 26, dat men liever Ingwaeoons moet bezigen. En gâra is wel ofri., maar vóór â blijft g. De j is slechts verklaarbaar uit de verbinding dg. De overgang is dus vrij oud; het stuk is van 1263. En ook hier volgde pal. voc., nl. e; z. bov.

W. de Vries