Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde. Jaargang 27

Eene vervorming van Drochtijn?

Onder dezen titel, zonder het vraagteeken, meent prof. Verdam op blz. 110 van deel XXVI in een tweemaal voorkomend doctrine de herinnering aan een ‘wegstervend oudgermaansch woord’ teruggevonden te hebben. Hoe mijn leermeester zich echter het ontstaan van zoodanigen vorm psychologisch verklaarbaar acht, is mij uit de toelichting niet genoegzaam duidelijk geworden. Wel zou een term als ‘koningin der (hemelsche) heerscharen’ in dit verband, waar van de H. Maagd gesproken wordt, uiterst goed passen, maar dat voor de uitdrukking hiervan nog in de 16^de eeuw het bestaan van drochtijn levendig genoeg zou zijn geweest om zelfs tot een vergissing te kunnen leiden, geloof ik te moeten ontkennen. Buitendien onderstelt Verdam's hypothese niet slechts de herinnering aan dit eerder weggestorven dan wegstervend znw., maar zelfs een vrouwelijken vorm, die tot nu toe nog nimmer is aangewezen. Wat reden had men verder om het juist met een lat. doctrina te verwisselen, dat een volstrekt ander begrip uitdrukt? Zou men bovendien in een gebedenboek, dat zich steeds zooveel

[p. 15]

mogelijk aanpast aan de taal der eenvoudigen, zulk een poëtisch woord, gesteld dat het al bestond, wel verwachten?

Maar voor een Katholiek klinkt dit ‘woord, dat alleen geleerdheid beteekent’, gezegd van ‘de eenvoudige maagd’ lang zoo vreemd niet, als prof. Verdam wil doen gelooven. Lezen we immers het geciteerde na, dan zien we onmiddellijk, dat deze aanroepingen niets anders grootendeels zijn dan de vertaling der latijnsche titels, waarmede men Maria nog heden vereert. Ave moeder vul ghenaden - Ave Maria, gratia plena; Ave troostelijc beraden - Consolatrix afflictorum; enz. Waar nu een dezer praedikaten der Moedermaagd luidt: Sedes sapientiae, waarmede zij als de grootste wijsheid afgebeeld wordt, geloof ik, dat het de voorkeur verdient doctrine in zijn gewone bet. op te nemen liever dan een zoo duisteren vorm daaruit te konstrueeren.

Nijmegen.

herm. p.j. van alfen.