Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde. Jaargang 12

[p. 176]

Nfri. Boesdoer.

In den vorigen jaargang (XI, 277, noot 3) verklaart Dr. Buitenrust Hettema, op het voetspoor van Mr. W.B.S. Boeles, nfri. boesdoer, in eene koopakte van 1466 voorkomende, als eene samenstelling van boe ‘open veeschuur, waarin het ver van huis grazend vee toevlucht vond’. Hij voegt er nog aan toe: ‘Ons nfri. “boet”-hús; vgl. noordholl. boet (Cam. Obsc.)’. Bedrieg ik mij, of zijn hier twee woorden met elkander verward, t.w. *boede, dat in allerlei gewestelijke vormen hier te lande nog voortleeft, en boes, dat ook in Zuid-Holland nog heden bekend is? Gemakshalve zij hier verwezen naar Ned. Wdb. III, 51, 83, 193 en 191, waar de belangstellende lezer over beide woorden een en ander kan vinden. Boesdoer nu schijnt mij toe kwalijk met boe(de), maar veeleer met boes samengesteld te zijn. Immers - nog afgezien van de s, die zoodoende veel beter te verklaren is - deze laatste samenstelling is in de noordoostelijke tongvallen welbekend; zie Halbertsma, Lex. Fris. 565 (busdar), Doornk.-Koolm. I, 259b en 261 (bûsdör, bussdör, burserdör), Berghaus I, 259b en 262a (buusdör en burserdör) enz. Niet de deur van de open veeschuur in het veld, maar die van den veestal aan het huis is dus blijkbaar bedoeld; zie verder de t.a.p. gegeven nadere beschrijvingen¹⁾.

Leiden, Dec. 1892.

j.w. muller.

1) Ook het door Mr. Boeles in Navorscher 1891, blz. 338 vermelde boesakker zal wel met boes zijn samengesteld: die akker, welke aan de boes grenst.
Ook Dr. Buitenrust Hettema acht, blijkens eene na het schrijven van het bovenstaande ontvangen mededeeling, de hier gegeven verklaring waarschijnlijker, ofschoon eene samenstelling met boe(de), in den vorm van den 2den nv., z.i. op zich zelf niet onmogelijk zou zijn. Nfri. boet-hus of boete is trouwens niet de ‘open veeschuur in het veld’, maar de veestal bij de schuur (de afzonderlijke veestal heet lyts-hus): het verschil in beteekenis tusschen boes-doer en boe-s-doer (waarin -doer natuurlijk eene zeer onvolkomen afbeelding der nfri. uitspraak dôar is) blijkt dus minder groot dan ik meende. - De heer Johan Winkler deelt mij nog mede ‘dat de breede en hooge schuurdeuren, waardoor de boer den hoog-opgetasten wagen met hooi of met koorn in de schuur rijdt, in sommige streken van Friesland boasdoaren (gesproken ongeveer als boòsdwarren) heeten, en in andere banserdoaren en bânderdoaren’ (het laatste eene tautologie uit barn-doar (bânder) + doar, in den trant der bekende porte-briséedeur).