vertaling past zuiver op de Grieksche woorden ἡ γυνὴ ὅταν τἰϰτ
. Doch vergelijk hiermede Luc. 2, 6: ἐπλήσϑησαν αἱ ἡμέραι τοῦ τεϰεῖν αὐτὴν, waarvoor Ulfila heeft: usfullnodedun dagos du bairan izai; bijna hetzelfde staat Luc. 1, 57. Hier is die duratieve opvatting niet zoo aannemelijk, vooral niet daar het Grieksch heeft τεϰεῖν, en niet τίϰτειν; en zelfs in de vertaling van den heer S., ‘die zeit erschien, wo der geburtsact vor sich gehn sollte’ komt het duratieve begrip weinig uit. De twee vragen die men zich stelt, zijn deze: Is het waar, dat bairan, dat ook van het dragen van een kind kon worden gezegd, geleidelijk overging tot de beteekenis τίϰτειν (altijd duratief opgevat), en is het verder boven allen twijfel verheven, dat Ulfila het alleen in dien zin heeft gebruikt?
Raadpleegt men andere talen, dan komt men tot het besluit dat de handeling van het ter wereld brengen niet licht werd aangeduid door hetzelfde woord als die van het voorafgaande dragen. Het Latijn zegt ferre, gestare (in utero), die met bairan overeenkomen, maar ferre wordt niet gezegd van eene vrouw in arbeid; integendeel, het begrip pario (duratief), τίϰτειν, razdati wordt door geheel andere woorden uitgedrukt. De heer S. stelt het voor, alsof het begrip ‘trächtig sein’ overging in dat van ‘kinder zum lichte der welt tragen’; maar hoe goed deze beide uitdrukkingen ook bij elkander passen, het is toch onwaarschijnlijk, dat het Oudgermaansch zoo gemakkelijk van het eene begrip tot het andere is overgegaan. Dat bairan ook in den zin van pario werd gebruikt, staat vast, het blijkt uit de teksten; maar dat die overgang in het Germaansch kon plaats hebben, daarvoor moet eene bijzondere aanleiding hebben bestaan die elders niet voorkwam. Deze moet gezocht worden in gabairan.
Niemand heeft duidelijker dan de heer S. opgegeven welke elementen in afgeleide perfectieve ww. zijn te onderscheiden. Die elementen zijn vooreerst de beteekenis van het simplex, ten tweede de beteekenis van het voorvoegsel waardoor het algemeene begrip wordt gewijzigd, en ten derde die verande-
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd
, schreef: qino pan bairip. Maar er is nog eene geheel andere reden waarom hier staat bairip en niet gabairip. Evenals in het Slavisch, krijgt het Gotische perfectieve praesens zeer licht de beteekenis van een futurum; de heer S. heeft daarvan eene menigte voorbeelden aangewezen, daaronder evenwel niet gabairan, hoewel ook het praesens daarvan een paar malen op die wijze is gebruikt: Luc. 1, 13 staat ἡ γυνή σου.... γεννήσει υἱόν σοι, waarvoor Ulfila heeft: qens
υἱόν vertaald met gabairis sunu. Wanneer het gebruik eenmaal die beteekenis had gegeven aan het praesens ind. van gabairan, dan was deze vorm in de boven aangehaalde plaats, Joh. 16, 21, onbruikbaar. Een ander voorbeeld van duratieve of althans iteratieve beteekenis vindt men Gal. 4, 24, waar van de oude wet wordt gezegd dat zij is ‘tot dienstbaerheyt barende’, εἰς δουλείαν γεννῶσα, in het Gotisch: in pivadv bairandei. Die vertaling kon men verwachten, vooreerst omdat de perfectieve opvatting hier onmogelijk is, en ten tweede omdat men bairan hier niet bepaald met pario behoeft gelijk te stellen, het begrip ‘kinderen dragen’ is hier even goed van toepassing; op het eigenlijke ter wereld brengen valt hier niet de aandacht. Dit is evenmin het geval 1 Tim. 5, 14 waar τεϰνογονεῖν door barna bairan wordt uitgedrukt. Doch minder goed te begrijpen is de Gotische tekst 2 Tim. 2, 23, waar Paulus zijn leerling aanraadt geene ijdele redetwisten (ζητήσεις) te beginnen, εἰδὼς ὅτι γεννῶσι μάχας, in het Gotisch: vitands patei gabairand sakjons. Ook hier moest worden uitgedrukt, dat oneenigheid het
gevolg pleegt te zijn, en evenals Gal. 4, 24 niet gabairan maar bairan staat, zou men hier ook bairand verwachten. De heer S. betoogt van verschillende plaatsen dat de lezing onjuist moet wezen, dat de vormen met en zonder ga- met elkander verward moeten zijn: zou men hier gabairand durven veroordeelen? Men zou daartoe het recht hebben, indien de Gotische conjugatie even consequent was als de Slavische. Dit is echter zoo niet: het Gotisch bezat niet die zoogenaamd iteratieve vormen, waardoor in het Slavisch eene perfectieve handeling in het tegenwoordige wordt aangeduid; bij herhaling moeten perfectieve praesentia dienst doen als praesens, en dit gebrek aan consequentie in aanmerking genomen, zal een criticus voorzichtig moeten wezen. Men moet berusten in de gedachte dat het Gotisch in dit opzicht niet fijn genoeg is om tot zulk eene tekstcritiek het recht te geven. En wanneer nu Luc. 1, 57 en 2, 6 bairan voorkomt, waar men veel liever gabairan zou lezen,