Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde. Jaargang 3

Een brief van Hooft aan Barlaeus.

Van een groot man wekt alles onze belangstelling. Van een groot schrijver verlangen wij de werken zoo volledig mogelijk te bezitten, zelfs die welke oorspronkelijk niet voor de pers bestemd waren, en daaronder in de eerste plaats de brieven, aan goede vrienden geschreven: want deze kunnen gewichtige bouwstoffen leveren zoowel voor onze kennis van de levensomstandigheden des schrijvers, als voor die van den tijd, waarin hij leefde. Het uitgeven van brieven is dan ook tegenwoordig te recht aan de orde van den dag. Nog onlangs verblijdden Prof. Jonckbloet en Land ons met de uitgave van Huygens' muzikale briefwisseling. De brieven van Hooft zijn

[p. 174]

reeds lang in druk verschenen en veelvuldig als bron voor de geschiedenis onzer letterkunde in de 17^de eeuw gebruikt. Reeds in Brandt's uitgave van Hooft's werken komen er vele voor; meer dan tweehonderd vindt men er in die van Hooft's Mengelwerken door David van Hoogstraten (1704). In de uitgave van Huydecoper (1750) is dat getal reeds tot 770 gestegen, terwijl eindelijk Dr. Van Vloten in 1857 de bekende uitgaaf voltooide, die 975 brieven van en aan Hooft bevat.

In die verzamelingen nu vinden wij, bij Hoogstraten als N^o. 215, bij Huydecoper als N^o. 761, bij Van Vloten als N^o. 948, eenen brief, den 13^den Sept. 1646 door Hooft te Muiden aan Barlaeus geschreven. Die brief is daar echter slechts onvolledig afgedrukt; maar daar hij op het oogenblik in handen is van den heer Zuidema te Noordbroek, en ik door vriendelijke tusschenkomst in de gelegenheid was er kennis van te nemen, ben ik in staat het ontbrekende aan te vullen. Men leest in de uitgaven: ‘Maar wy gaan morgen naa Uitrecht’, en op die woorden volgt hetgeen in de uitgaven is weggelaten, namelijk:

‘Om de kinderen daar te brengen, en te leeveren aan haaren vaader van der Mejde, die ze op maandagh denkt van daar te koomen haalen. Joffrouw van Ejk, oft liever (schreef mijn zoon laast ujt den Haaghe) Joffrouw Ymans wort daar ook verwacht, en ik leg haar niet zonder Ymans, de reize te zullen aanneemen. Wij zijn alle ter brujlofte genoodight; doch mijn' dochter Christina heeft alleen bewillight in 't koomen, zoo haare zuster van der Perre meede tot zulx verstaat.’

Daarop volgt dan, zooals in de uitgaven, die op eigen gezag het voorafgaande en volgende door en verbonden hebben:

‘Wij maaken gissing op Dinxdagh oft Woensdagh weeder hier te weezen’, enz.

Tot toelichting van dit stukje een paar woorden.

Hooft begaf zich den 14^den Sept. naar Utrecht met zijne echtgenoote, blijkens eenen brief van 18 Sept. (N^o. 949 bij v. Vl.),

[p. 175]

geschreven door Christina Hooft ‘aan Mevrouw, Mevrouw Leonora Hellemans, ten hujze van den Heer Johan van der Perre, woonende op 't Preekers Kerkhof tot Ujtrecht.’ Hooft logeerde dus bij zijnen schoonzoon Van der Perre, die in April 1642 gehuwd was met Susanne Bartelotti, dochter zijner vrouw uit haar eerste huwelijk. Het doel van de reis was, daar de kinderen te brengen van zijne andere stiefdochter, Constancia, den 31^sten Mei 1644 gehuwd met Johan van der Meide, toen ‘Oudtscheepen en Raadsman der stadt Rotterdam’, en kort daarop burgemeester aldaar en gecommitteerden Raad der Staten van Holland. Uit een paar andere brieven (N^o. 936 en 941 bij v. Vl.) blijkt, dat hij den 8^sten Juli 1646 te Spa was aangekomen, en naar gissing van Barlaeus den 9^den Aug. vandaar teruggekeerd kan zijn; maar daar Barlaeus slechts eene gissing uitspreekt, hebben wij het recht om desniettegenstaande te vermoeden, dat Van der Meide eerst in 't midden van September Spa zal verlaten hebben. In dat geval zou deze brief ons leeren, als een nieuw bewijs voor den goeden voet, waarop Hooft met zijne stiefdochters stond, dat Van der Meide's kinderen (en wel vermoedelijk zijne vrouw ook) gedurende eenigen tijd bij hunne grootouders gelogeerd hebbende, door deze tot Utrecht gebracht werden om daar ten huize van Van der Perre, hunnen oom, afgeleverd te worden aan den juist van buitenslands teruggekeerden vader.

Nemen wij in aanmerking, dat Constancia Van der Meide den 2^den Febr. 1645 beviel van haar eerste kind (zie brief N^o. 902), Heleonora genaamd en later, als echtgenoote van Nicolaas van Vlooswijk, drostin van Muiden, dan kan Van der Meide's gezin in Sept, 1646 wel niet talrijk en moet het zeer jeugdig geweest zijn.

Wie Juffrouw Van Eik is, weet ik niet. Er valt te denken aan de familie Van Eyk, waarmeê Huygens verwant was, en waarover de heer Unger in Oud-Holland bl. 97 vlgg. belangrijke mededeelingen deed. Ook bedenke men, dat er een brief bestaat van Dirk Simonsz. van Eik, ‘bedienende de schout-

[p. 176]

ampten van Weesp en Weesperkerspel’, den 6^den Nov. 1640 aan Hooft geschreven (N^o. 773 bij v. Vl.), en dat Hooft hem zeer genegen was, blijkens eenen brief van 25 Mei 1645 (N^o. 920), waarin hij hem tot majoor of wachtmeester van Weesp aanbeveelt.

Onze brief zou ons doen vermoeden, dat Juffr. Van Eik kort te voren met zekeren heer Ymans, die mij geheel onbekend is, maar die tot eene aanzienlijke familie Ymans in Zeeland zou kunnen behooren, getrouwd was, indien de bruiloft, waarvan gesproken wordt, niet de hare scheen te wezen. In dat geval is het bericht van Aernout Hooft niet zonder eenige dubbelzinnigheid.

Dat Christina de bruiloft niet zal hebben bijgewoond, is waarschijnlijk, daar zij den 18^den Sept. aan hare moeder schrijft: ‘Ik ben, Godt zy gelooft, de koorts quydt, hoop de Heere mijn vorder sterkte zal geeven.’

De lezer neme het weinige, dat ik had mede te deelen, voor lief.

Groningen, 26 April 1883.

jan te winkel.