Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde. Jaargang 1

Naschrift op bidden.
(Uit een schrijven van Prof. M. de Vries).

Zooals hierboven in de Noot op blz. 32 vermeld is, heeft mijn vriend De Vries mij eene menigte plaatsen, waar 't Mnl. cniegebede voorkomt, medegedeeld. Daar niemand het woord opzettelijk behandeld, noch de plaatsen aangewezen heeft, laat ik het schrijven van De Vries hieronder grootendeels volgen.

Deer Walewein, die jonghelinc,
Hi viel in cnieghebede terre waerf.

Wal. 291.

Mettien beetti van den paerde,
Vore Waleweine uptie aerde
Viel hi neder in cnieghebede.

4303.

Bij de geboorte van 't kind Jezus in de krib:

Die esel liet daer sijn eten staen,
Ende viel in knieghebede saen.

Leven O.H. 383.

[p. 40]

 

Als onse here kerstijn was gedaen,

 

Hi viel in kniegebede saen.

 

Daer hi lach, hi weende tranen.

 

 

 

Ald. 961.

Ouse here viel in kniegebede dan.

1974.

weder gevolgd door al daer hi lach, en daer hi lach op derde. Evenzoo:

Onse here viel in kniegebede saen.
Daer hi jeghen derde lach,
Hi suchte dicke al dat hi mach.

2978.

In Carel ende Eleg. vs. 1258 (bij Jonckbl. 1287) heet het cnien-:

Hi bete neder in dat gras,
Ende viel in cnienghebede.

Merkwaardig vooral is de uitdrukking zonder in: een cniegebede vallen, waaruit blijkt, dat het eene bepaalde godsdienstige verrichting was, die men zich bij boetedoening als taak oplegde. Zoo bij Maerlant, Sp. IV², 84, 91:

Naect gine hi elagen ende eaermen,
Ende viel menech zwaer kniegebede
Uptie steenen daer ter stede.

waar Vincentius heeft: ‘frequentibus genuflexionibus’.

h. kern.