Tijdschrift voor Boek- en Bibliotheekwezen. Jaargang 2

[p. 113]

Tijdschriften

Dietsche Warande en Belfort 1904, n^r 3.

Prof. L. Scharpé te Leuven onderzoekt in een eerste opstel het aandeel dat Guido Gezelle van 1860 tot '65 nam in de redactie van het pittige Antwerpsche hekelblad van Lodewijk Vleeschouwer Reinaert de Vos ‘zondagblad voor verstandige lieden, aaneengeknoopt door zeven philosofen’. Gezelle onderteekende zijn gelegenheidsrijmen en spotdeuntjes daarin met den schuilnaam Spoker. Daar ons vanwege den Westvlaamschen zanger niets meer zonder belangstelling laat, zal van deze bijdrage, als toelichting van een weinig bekende zijde van Gezelle's eigenaardigheid, door zijn talrijke bewonderaars ongetwijfeld met genoegen kennis genomen worden.

Onder de aangehaalde stukjes komt o.a. voor, het koen geimproviseerde Geheel! waarvan de volgende verzen in Vlaanderen mondgemeen zijn geworden:

Wees Vlaming, dien God Vlaming schiep,

Wees Vlaming zeg ik u;

Die gisteren nog Vlaming sliep,

Ontwake Vlaming nu.

Die Vlaming is, moet Vlaming zyn,

Dat moet hy! Niet een deel

Van Vlaming en al 't ander schyn

Maar Vlaming zyn - geheel!

Een nieuwe Opwekking van Lazarus! Onder de humoristische verzen zijn er heel geestige, als Kort te maken! ‘een treureindig blijspel, spelende in eene barbierschole’, welke men in Scharpé's opstel gaarne zal nalezen.

De volledige verzameling van den Reinaert, die Prof. Scharpé raadpleegde, berust in de Antwerpsche Stadsbibliotheek.

Nederlandsch Archievenblad. XII, 2. (Februari) 1904.

Koninklijk besluit van 30^sten October 1903, n^o 29, regelende het gebruik en de toegankelijkheid van 's Rijks Archieven.

Mr. S. Muller Fz. De nieuwe grondwet van het Nederlandsche archiefwezen.

De ambtelijke positie van de gemeentearchivarissen.

Mr. R. Fruin. Het zegelrecht, verschul digd van autentieke afschriften, afgegeven door archivarissen.

Kleinere bijdragen. (De brand in het Vatikaan, een uittreksel van het verslag van Pater Ehrle in de Köln. Ztg.). - Het Provenienzprinzip.

De archieven der Nederlandsche Hervormde Kerk in 1903. II-VI.

Mr. J.G. Ch. Joosting. De gemeentearchieven in 1902 (toestand der verschillende gemeentearchieven naar officieele verslagen).

Stellingen, in de vergaderingen der Vereeniging van archivarissen aangenomen.

Boekbespreking. (O. a. een belangrijke recensie van Dr. J. Th. Oudemans over C. Houlbert, Les insectes ennemis des livres).

Dr. E. Wiersum. Literatuur-kroniek.

Onder de berichten wordt vermeld, dat de heer Mr. C.P.L. Rutgers om redenen van gezondheid ontslag genomen heeft als lid der commissie, belast met het samenstellen van een handboek der Nederlandsche palaeographie. Zijne plaats is door den heer Dr. M. Schoengen te Leeuwarden ingenomen.

Nieuwsblad voor den Boekhandel. Jgg. LXXI. 1-21. (2 Jan. 11 Maart 1904).

Uit de berichten en mededeelingen in deze reeks nummers halen wij de volgende aan:

Vrouwelijke bibliothecarissen (te Berlijn).

Goedkoope literatuur in Rusland (naar prinses Kropotkin's opstel Lending libraries and cheap books in de Januari-afl. van The Nineteenth Century and after).

Bibliotheken in Nederlandsche gevangenissen.

Peter van Os van Breda.

Colijn en Colom. J.W. Enschedé's ‘Aanteekeningen over de boekverkoopers Colijn en Colom’ in het ‘Amsterdamsch jaarboekje voor 1904’ besproken.

Tentoonstelling van boektitels te Stuttgart.

Waarvoor boeken worden verkocht?

De brand in de nationale bibliotheek te Turijn. - De ‘Trés belles Heures’.

[p. 114]

Bibliotheek van Constantijn Huygens.

Laurens Janszoon Coster.

Boeken-statistiek (overzicht van hetgeen in Nederland gedurende 1903 is uitgegeven).

Analecta Bollandiana. XXIII, 1.

H. Delehaye. Catalogus codicum hagiographicorum graecorum monasterii Sancti Salvatoris, nunc bibliothecae Messaniensis.

A. Poncelet. La bibliothèque de l'abbaye de Micy au 9^e et 10^e siècle.

Annales de la Société d'Emulation pour l'étude de l'histoire et des antiquités de la Flandre. LIII, 1. 1903.

H. Hosdey. Trois lettres autographes inédites de Sidronius Hosschius.

L'Art pour tous. XLII, n^o 1042. Nov. 1903.

Reproductie naar een boekband, Duitsche School, Romaansch tijdvak, berustende in het Museum te Utrecht.

Bibliothèque de l'Ecole des Chartes. LXIV, 3-4 (mai-août 1903).

H. Omont. Nouvelles acquisitions du département des manuscrits de la Bibliothèque nationale pendant les années 1900-1902 (suite et fin).

L. Delisle. Les Heures de Jacqueline de Bavière.

P. Durrieu. Les très riches Heures du duc de Berry et le Bréviaire Grimani.

Idem. LXIV, 5-6. sept.-déc. 1903.

Prof. Ludwig Traube et Léopold Delisle. Un feuillet retrouvé du recueil écrit sur papyrus de lettres et de sermons de Saint-Augustin.

H. Omont. Manuscrits de Sir Thomas Phillipps acquis pour la Bibliothèque nationale.

M. Prou. Deux fragments de bulles sur papyrus au Musée du Puy.

Bibliographie. (Bespreekt o.a.: Jellinek's Bibliographie des littératures comparées; Olschki's Monumenta typograficae (door L. Delisle), en Hagbert Wright's The London library of S. James' square).

Chronique et mélanges. (Bevat zeer belangrijke mededeelingen, o.a.: een uitvoerig levensbericht van den Franschen algemeenen inspecteur der bibliotheken en archieven, Ulysse Robert, wiens hoofdwerk, de uitgave van den Catalogue général des manuscrits des bibliothèques des départements, waarvan meer dan 40 deelen onder zijn leiding sinds 1886 het licht zagen, zijn naam voor altijd in eere zal houden. Verder belangrijke documenten: Arrêts du Conseil d'Etat relatifs aux droits des archivistes-paléographes, waaruit blijkt dat in Frankrijk wetenschappelijke ambtenaars, die zich door eenige benoeming buiten het kader in hun belang gekrenkt achten, een verhaal hebben bij de hoogere overheid dat in een gemotiveerd arrest haar beslissing te kennen geeft. Voor een bij uitstek centraliseerende regeering als de Fransche een merkwaardig verschijnsel. - Wij stippen nog aan: Een vertaling van een zeer interessant artikel door Pater Franz Ehrle, den bekenden conservator der Vaticana, over den brand die aldaar op 1 November ll. gelukkig maar geringe schade heeft toegebracht. Ten slotte: Note sur les Bibles à images MSS. français 166 et 167 de la Bibliothèque nationale, naar aanleiding van de bijdrage des hn. G. Busken Huet in dit tijdschrift, I, blz. 259-264, met een toelichting betreffende de miniatuur welke Adam en Eva voorstelt in hs. 166: deze zou geinspireerd zijn door een antiek beeld van Pergamos, thans berustende in het Museum te Aix).

Bulletin du bibliophile et du bibliothécaire. 1904. 1. 15 janvier.

Paul Lacombe. Flâneries bibliographiques (suite). - 111. La religion du Brunet.

Henry Harrisse. Les de Thou et leur célèbre bibliothèque, 1573-1680-1789 (d'après des documents nouveaux). (Suite).

Roger Portalis. Bernard de Requeleyne, baron de Longepierre (1659-1721). (Suite).

F. Meunié. Bibliographie de quelques almanachs illustrés des xviii^e et xix^e siècles. (Suite).

Chronique.

[p. 115]

Revue des publications nouvelles.

Livres nouveaux.

Idem. 1904. 2. 15 février. Buiten andere vervolgen bevat deze aflevering:

E. Labadie. Nouveau supplément à la Bibliographie des Mazarinades (suite).

A. Ungherini. Incendie de la Bibliothèque Nationale de Turin. (Mededeelingen van een ooggetuige).

Comité des travaux historiques et scientifiques. Bulletin historique et philologique. 1902, n^o 34.

Abbé Degert. L'impression des liturgies gasconnes. Tableau d'ensemble et documents inédits.

Inventaire archéologique de Gand. Fasc. XXXI.

Paul Bergmans Reliure de Grolier.

Id. Reliures de Marc Laurin.

Idem. Fasc. XXXII. Déc. 1903.

Paul Bergmans. Reliures de Jean Tys.

Revue des bibliothèques et archives de Belgique. II, 1. Janvier-février 1904.

Oscar Grojean. La bibliothèque du chevalier X. de Theux de Montjardin. (De door Belgische openbare bibliotheken aangekochte nummers worden medegedeeld, alsook eenige der hoogste prijzen die op de veiling bereikt werden).

G. Des Marez. Notice sur les documents relatifs à Michel-Florent Van Langren, cosmographe et mathématicien du Roi, conservés aux Archives de la Ville de Bruxelles. (Fin).

J. Van den Gheyn, S.J. Jean du Fay et Jean de Masnuy. Notes bibliographiques.

Bibliographie. I. Comptes-rendus. II. Revue des revues.

Chronique des bibliothèques et archives.

Notes et documents.

Avis officiels.

L. Stainier. Bibliographie des bibliographies. V.

Revue des deux mondes. 15 mars 1904.

Henri Bouchot. L'exposition des primitifs français. (Een article-réclame door den inrichter der tentoonstelling. Eenigszins opgewonden bepleit schr. het goede recht der Fransche ‘primitieven’, die geenszins voor de Vlaamsche noch Italiaansche kunstenaars uit de 14^e en 15^e eeuw, verluchters en schilders, hoeven te wijken. De Fransche primitieve is in waarheid de eerste van Europa: primitief mogen heeten alleen zij die aan geen byzantijnsche tradities noch oud-grieksche modellen gehoorzaamden. Jean Fouquet, le Maître de Moulins (Jean Perréal?), Froment d'Uzès, Charonton, Bourdichon, Jean Malouel en andere namen zullen nader bekend worden door deze tentoonstelling, waarover wij eerlang van een onzer medewerkers in dit tijdschrift een verslag hopen mede te deelen).

Zentralblatt für Bibliothekswesen. -

Begründet von Otto Hartwig. Herausgegeben unter Mitwirkung zahlreicher Fachgenossen des In- und Auslandes von Dr. Paul Schwenke, Abteilungsdirektor der Königlichen Bibliothek in Berlin. XXI, 1-2 Jan. 1904.

Den 22 December, juist op den dag dat de nieuwe redacteur dit nummer afsloot, ontsliep de voormalige stichter-redacteur Dr. O. Hartwig. De afgestorvene heeft vóór zijn verscheiden van de blijken van algemeene hoogachting bij zijne collega's in binnen- en buitenland, die zijn jarenlang streven wisten te waardeeren, nog kennis gehad: moge het hem, na zijn welvervulde levenstaak, een troost geweest zijn. De nieuwe redacteur Dr. P. Schwenke leidt den nieuwen jaargang in met eenige welgepaste woorden.

Verein Deutscher Bibliothekare. 4. Jahresversammlung zu Halle am 5. und 6. Oktober 1903.

(Een uitvoerig verslag over deze conferentie, waar de volgende punten ter sprake kwamen):

Die Vorbildung zum bibliothekarischen Beruf. Ref. K. Gerhard und H. Schnorr von Carolsfeld

Zur äusseren und inneren Organisation der Bücherhallen. Ref. G. Fritz.

Bericht der Rabattkommission. Ref. R. Helssig.

Die gedruckten Katalogzettel der Kongressbibliothek. Ref. P. Trommsdorf.

[p. 116]

Die Bibliographie der in Deutschland neu erscheinenden Litteratur und die Bibliotheken. Ref. K. Schulz.

Ueber den Plan eines Typenrepertoriums der Wiegendrucke. Ref. K. Haebler.

Op deze belangrijke verhandelingen komen wij eerlang terug.

Rezensionen und Anzeigen.

Umschau und neue Nachrichten. (Belangrijke berichten over Engelsche en Italiaansche conferenties van bibliothecarissen en over Amerikaansche boekerijen).

Neue Bücher und Aufsätze zum Bibliotheks- und Buchwesen. Zusammengestellt von Paul Otto. (Een eerste systematische lijst der jongste vakliteratuur, welke, schoon onvolledig, zeer nuttig blijkt en voortreffelijk bewerkt).

Idem. XXI, 3. Marz.

A. Graesel. Otto Hartwig †. (Het werkzame leven van den afgestorvene wordt hier naar waarde herdacht door den bekenden bibliothecaris der Göttinger universiteits - bibliotheek. Hartwig heeft de bibliotheek te Halle geheel heringericht. Zijn Schema van den Zettelcatalog dier boekerij werd als 3^e Beiheft van het Centralblatt uitgegeven. Buiten talrijke historische geschriften, waaronder de Quellen und Forschungen zur ältesten Geschichte von Florenz (1875-1880) bekend zijn, gaf hij in 1900 een autobiographie uit getiteld: Lehr- und Wanderjahre eines alten deutschen Bibliothekars (Halle 1900). Zijn breede en gewetensvolle opvatting van zijn beroep maakten hem tot een personaliteit wien de Duitsche bibliotheekwereld de grootste verplichtingen heeft en die aan zijn collega's ook buiten de grenzen, ten voorbeeld gesteld kan worden.

R. Ehwald. Tycho Brahe und Friedrich Wilhelm von Sachsen.

H. Wallau. Anhang: Zu den sogen. Silbertypen der torganischen Druckerei des Herzogs Friedrich Wilhelm von Sachsen.

Th. Diestel. Biographische Miszellen. Rezensionen und Anzeigen.

Umschau und neue Nachrichten.

Neue Bücher und Aufsätze zum Bibliotheks- und Buchwesen.

Antiquarische Kataloge.

Personalnachrichten.

Mitteillungen des Oesterr. Vereins für Bibliothekswesen. VIII, 1. 29 Febr. 1904.

F. Reininger. Die Wiegendrücke des Priesterseminars in St-Pölten.

V. Bibl. Der Evangelische Lanhaus-Buchhandel.

H. Putnam und J.C.M. Hansen. Der Realkatalog. II. (Antwoord van twee Amerikaansche bibliothecarissen op een rondvraag der redactie: welke vorm van classificeeren is de beste (catalogi of bibliographieën) én, zoo catalogi, welke soort?

2^o Hoe wordt het aangenomen stelsel het snelst en doelmatigst toegepast?

Het antwoord, kort samengevat, luidt dat bibliographieën nooit eene goede catalogus kunnen vervangen, dat de catalogus natuurlijk in de eerste plaats alphabetisch zijn moet; dat die echter door een wetenschappelijken of systematischen en een slagwoorden-catalogus dient aangevuld te worden. De beschouwingen dezer ervaringrijke Amerikaansche bibliothecarissen verdienen de aandacht van alle vakgenooten. In het vorig nummer van dit kleine doch zeer degelijke tijdschrift, kwam een opstel over 't zelfde onderwerp voor van bibliothecaris Ferdinand Eicheler te Graz, die met groote ingenomenheid het Leidsche fiches-systeem aanbeveelt.

R. Arnold. Zur Geschichte des Buchtitels. (Nachträgliches).

M. Grolig. Erfahrungen eines Bücherfreundes. I. Bücherpreise. II. Bücherschicksale.

H. Bohatta und M. Holzmann. IV. Nachtrag zum Adressbuch der Bibliotheken der österreichisch-ungarischen Monarchie.

Litterarische Besprechung (gewoonlijk zeer grondig, meestal door den redacteur Dr. G.A. Crüwell).

Aus österreichischen Bibliotheken.

Vereins-Nachrichten.

Personal-Nachrichten (F. Graz over Hartwig † enz.).

Vermischte Nachrichte.

[p. 117]

The Library. Jan. 1902.

A.W. Pollard. Robert Proctor (levensbericht met portret).

G.R. Redgrave. The Water-Marks in Paper. (Interessante mededeeling over een hoogst eenvoudige wijze om watermerken in papier af te beelden, langs photographischen weg. De Heer Goedelee te Leiden, door wien bijna alle photographieën voor de Univ. Bibliotheek gemaakt worden, heeft op mijn verzoek de proef herhaald, met uitstekend resultaat. Het papier met watermerk vervult de rol van negatief; het wordt, met den voorkant boven, op een stuk gevoelig papier gelegd en 15 à 30 minuten, naar gelang der sterkte van het licht en de dikte van het papier, blootgesteld. De opname wordt op de gewone wijze ontwikkeld en gefixeerd).

P.C.M.

The Library Association Record. VI, I. 15th January 1904.

Thomas W. Hand. The Leeds Public Free Libraries.

Butler Wood. Relative functions of the reference and lending libraries.

Basil Anderton, B.A. Best books of 1902. I. - A selection of science books in English.

Professional periodical literature.

Library assistants' Association.

Notes and news: Adoptions. - Benefactions. - New buildings and extensions. - Miscellaneous.

Appointments

Obituary.

New library publications: catalogues.

Library Association: proceedings and official notices.

Notesand queries on public Library law.

Society of public librarians.

Correspondence.

Idem. VI, 2. 15th February, 1904.

Charles W. Sutton, M.A. Branch libraries - their number and cost.

Frank J. Burgoyne. The planning of branch libraries.

Franklin F. Barret. Branch libraries: administration and relations with central library.

Basil Anderton, B.A. The selection of science books.

E. Wyndham Hulme. Best books of 1902. II. - Annotated list of books in useful arts.

Professional periodical literature.

Book review.

Notes and news. enz.

The Library Journal. XXVIII. 12 Dec. 1903.

A.L.P. Dennis. Special collections in American libraries: the Oriental collection of count Paul Riant, now in the library of Havard University.

J.H. Canfield. The Specialization of libraries.

A.B. Kroeger. Recent reference books: Supplementing the A.L.A. ‘Guide’ (met veel titels van encyclopaedien en lexica, die echter in onze Nederlandsche bibliotheken wel weinig bekend zullen blijven).

The Nineteenth Century and after. N^o 323, January 1904.

Princess Kropotkin. Lending libraries and cheap books.

Rivista delle bibliotheche e degli archivi. XIV, 10-11 (Oct.-Nov. 1903.

E. Rostagno. La mostra degli autografi di Vittoria Alfieri nella R. biblioteca Mediceo-Laurenziana. (Ter gelegenheid van de herdenking van Alfieri's dood (1803) werd tijdens het congres van bibliothecarissen te Florence, October 1903, eene tentoonstelling van autografen van Alfieri gehouden, waarvan Rostagno hier den catalogus geeft).

A. Mori. Cronaca della VI riunione della società bibliografica Italiana, Firenze 20-24 Ottobre 1903.

C. Papini. Stille moderne applicazioni elettromeccaniche in sussidio dei servizi di trasmissione e di destribuzione dei libri e manoscritti nelle bibliotheche publicite. (Belangrijke beschouwingen over de electrische installatie in de openbare bibliotheek te Boston, ten behoeve van eene spoedige aflevering der gevraagde boeken).