Tijdschrift voor Boek- en Bibliotheekwezen. Jaargang 2

[p. 118]

Mengelingen

Een Tentoonstelling van het Moderne Boek te Antwerpen. -

Wij ontvangen de volgende mededeeling:

Antwerpen, 1 Maart 1904.

Eene Commissie is tot stand gekomen met het doel eene Tentoonstelling in te richten van het Moderne Boek. Door het Moderne Boek verstaat zij het boek in den eigenaardigsten, volmaaksten en sierlijksten vorm, dien het heeft verkregen in onze dagen, dat is na 1875. Niet een overzicht wil zij leveren van al wat de drukkunst voortbrengt, maar van het beste dat zij levert; niet het werk van den drukker alleen, maar ook van den binder, den versierder, den teekenaar, den graveur, den clicheur, den lettersnijder, den papierfabrikant. De kunst en de kunstnijverheid in hunne toepassing op het verfraaien van het boek zullen noodzakelijk eene aanzienlijke plaats in deze tentoonstelling innemen, zooals zij voor het grootste deel hebben bijgedragen tot het veredelen en verheffen van de werken, die wij wenschen onder het oog van het publiek te brengen.

Het komt ons voor dat dit publiek over het algemeen te weinig kennis heeft genomen van de gelukkige uitslagen, die op dit gebied zijn verkregen door de kunstenaars, en van de nieuwe stelsels die zijn gevonden en gevolgd door de nijveraars, en dat veel te leeren en overvloedig te genieten valt bij eene nadere kennismaking met den nieuwen geest, die het oude vak bezielt.

Wij hebben bij dezen de eer, allen die medewerken tot het maken en het volmaken van het Boek, alle boekenliefhebbers, alle boekdrukkers, alle boekhandelaars, alle boekbinders, die kunnen bijdragen tot het volledigen onzer verzameling, uit te noodigen ons toe te vertrouwen wat zij hiertoe dienstig achten.

De tentoonstelling zal eene geschikte plaats vinden in de vier nieuwe zalen van het Museum Plantin-Moretus, die in 1904 nog ongebruikt zullen blijven. Zij zal bevatten de voortbrengsels van ons land en van den vreemde. Zij zal geopend worden in de maand Juni en zal gesloten worden in de maand September op nader te bepalen dagen. Zij zal openstaan voor alle bezoekers van het Museum Plantin-Moretus. De toegang tot het Museum is kosteloos op Zondag en Donderdag van elke week. De andere dagen betaalt men één frank inkomgeld. Persoonlijke kaarten geldig voor heel den duur der Tentoonstelling zijn verkrijgbaar tegen 5 frs., familiekaarten tegen 20 frs. De tentoongestelde voorwerpen zullen verzekerd worden door de zorgen en op de kosten van de Commissie.

Volgen de namen der Commissieleden.

Deze tentoonstelling, waarvan het initiatief uitgaat van den heer Max Rooses, den bekenden Conservateur van het Museum Plantin - een waarborg dat zij in alle opzichten gelukken zal - wordt door ons gaarne begroet als een eerste en ernstige poging om ons publiek met het moderne boekwezen vertrouwd te maken. Ook Noordnederlandsche belangstellenden, die zich den merkwaardigen Boekwezendag van 1890 nog herinneren, zullen zich zonder twijfel niet onbetuigd laten.

Bij de behandeling van de begrooting der Algemeene Landsdrukkerij te 's-Gravenhage in de Eerste Kamer, sprak de Minister van Binnenlandsche Zaken over het papier van de Bijlagen der Handelingen. Beter papier te nemen, zoo was de gedachtegang, zou op grootere kosten komen. Het verschil zou alleen liggen in de houtvezel. Het nu in gebruik zijnde papier heeft er veel, maar daarom is het zoo laag in prijs (ƒ 6,87⁵ per riem van 500 vel).

Implicite werd daarmede officieel erkend de weinige duurzaamheid van dit papier voor volgende geslachten. Voor regeeringsstukken, die een meer dan tijdelijk belang hebben is zulks zeker niet goed te keuren.

E.

Aan den Gesamtkatalog der preussischen Bibliotheken wordt druk gearbeid. Daarvoor wordt als uitgangspunt de catalogus der Berlijnsche Koninkl. Bibliotheek genomen, die eerst afgeschreven, daarna door de bezittingen der andere Pruisische

[p. 119]

bibliotheken aangevuld wordt. Den 9ⁿ Februari l.l. was men gevorderd tot het artikel Augustinus. Tot dan toe werden 28.338 kaarten klaar gemaakt; daar werden van de verschillende universiteitsbibliotheken 17.157 n^rs, d.i. 60 %, aan toegevoegd. Wanneer dit werk voltooid is - in zooverre van voltooiing bij een catalogus ooit spraak kan zijn - zal de Pruisische bibliotheekwereld een prachtig werkstuk machtig geworden zijn.

In de Königliche Hof- und Staatsbibliothek te München zijn in boekbanden gevonden vijf losse bladen van den 36 regeligen Gutenbergbijbel (Börsenblatt, 2 Feb. 1904).

Internationaal Congres der Bibliothecarissen. -

In de maand October a.s. zal door de American Library te St. Louis een internationaal congres der bibliothecarissen gehouden worden. Verdere bijzonderheden zullen naderhand bekend gemaakt worden.

In Londen zijn de eerste stappen gedaan tot oprichting van een ‘National Art Collections Fund’, om te voorkomen dat zeldzame kunstwerken, boeken, enz., verder uitsluitend naar Amerika gaan. Het doel is een voldoend kapitaal bijeen te brengen en zoodoende openbare verzamelingen gelegenheid te geven, deze stukken aan te koopen, ook als het gewone budget daartoe niet voldoende is. De beweging gaat uit van een aantal op kunstgebied wel bekende mannen, als Alma Tadema, William Agnew, William Armstrong en Lord Avebury.

(N.R.C. 27-9-03).

Het Getijdenboek van Turijn, de kostbare schat die onlangs in den brand der Universiteitsbibliotheek van Turijn verloren ging, is een met prachtige miniaturen versierde codex, welke de hertog Jean de Berry vervaardigen liet. Over de geschiedenis van het hs. schrijft de Antiquitäten-Rundschau: Lang heeft men getwijfeld aan welken kunstenaar de heerlijke miniaturen toe te schrijven waren. In 1903 gaf, na langdurige studie, Paul Durrieu een werkje uit: Les débuts de Van Eyck, waarin hij bewijzen aanbracht dat niemand anders dan de gebroeders Jan en Hubert Van Eyck de miniaturen hebben gemaaid. Inderdaad vertoonde de beeldversiering van den Codex die kracht van uitdrukking in de teekening, die kracht van kleur en die rechtstreeksche natuuraanschouwing welke de beide broeders eigen was.

De codex was aldus een monument van hooge waarde voor de Vlaamsche school der 15^e eeuw, die de beide Van Eycken tot een plotselingen hoogen bloei brachten en die kort daarna met Van der Weyden, Dirk Bouts en Memling een tijdvak van verval inging.

De hertog van Berry schonk den codex aan zijnen minister Robinet d'Estampes. Uit dezes handen kwam hij in het bezit van Willem IV, graaf van Holland en Henegouw, een aanverwant van den hertog van Berry. Een blad vertoont inderdaad een schip met Willem's banier, op een woelige zee.

Johan van Leyden verhaalt in zijne Rerum belgicarum annales, dat Willem, die na den slagA van zincourt in 1416, naar Engeland getogen was, op de terugreis door een storm overvallen werd en een belofte deed voor zijn behouden terugkeer in Zeeland. Ook het tafereel der landing is een der fraaiste bladzijden van den Codex.

Een kleine troost bij het groote verlies is dat dan toch het geheele werk niet te loor ging. Het tweede deel, van geringere waarde wel is waar, wordt in de bibliotheek van prins Trivulzio te Milaan, bewaard; verder bevinden zich enkele bla den te Parijs, in den Louvre en in de verzameling van baron Rothschild.

In 1902 lieten de Société de l'Histoire de France en de Ecole des Chartes, te Parijs, eene photographische opname maken van het meerendeel der bladen van den Codex. Tot nog toe waren echter die afbeeldingen in den handel niet te bekomen.