Tiecelijn. Jaarboek 5 (jaargang 25)

[p. 371]

In memoriam

In memoriam Antoon Vermeylen (1932-2012)
Frank Ivo van Damme

Op 20 februari 2012 is Antoon Vermeylen, mijn boezemvriend, in Hongarije overleden.

Voor ons was Antoon al gestorven op 19 juni 2007, toen hij na een hersenbloeding twee weken in coma lag met daarna een jarenlang hulpbehoevend leven. Na die kortsluiting was onze lieve vriend als in een loodzwaar ruimtepak opgesloten met beperkte bewegingsmogelijkheid. De kosmonautenhelm stond

[p. 372]

enkel een zeer gebrekkige communicatie toe. Na elk bezoek in het ziekenhuis, het revalidatiecentrum of bij hem thuis wisten we dat hij onbereikbaar was. Voor hem was elke poging tot herstel mentaal en fysiek een echte marteling.

Waarom waren die vijf jaren afhankelijkheid nodig?

Waarom is hij niet in volle schittering gestorven?

Want geschitterd heeft hij. Van jongsaf nam hij deel - en steeds in de vuurlinie - aan de vele culturele activiteiten die Vlaanderen rijk is. Aan de Koninklijke Academie en het Hoger Instituut voor Schone Kunsten onder andere in de klas van professor Mark F. Severin was hij lid van de ‘Bloedschuit’, het grafisch bloedverbond waarvan ook onze betreurde vriend en Vossenstaartridder Gerard Gaudaen lid was. Aan het Antwerpse Conservatorium leerde hij verdienstelijk componeren en pianospelen. Als medewerker aan het jongerentijdschrift Pijpkruid maakte hij talrijke linosneden in kleur en zwart-wit. De schetsclub van de Heemkundige kring Merksem (dertig leerlingen) evolueerde naar de Vrije gesubsidieerde Kempische Tekenschool (met circa tachtig leerlingen), die jarenlang geleid werd door de ‘drievuldigheid’: Joke van den Brandt, Antoon Vermeylen en ikzelf. In de Vesperkring van de Tongerlose pater kunstschilder Kallist Fimmers waren Toon en ikzelf de jongste leden en zijn dat ook gebleven. Er werden gedenkwaardige studiereizen en tentoonstellingen georganiseerd. Van bij de oprichting was Antoon ook aangesloten bij de ex-librisvereniging Graphia. En zeker legendarisch waren de vergaderingen, weekends en publicaties van de toen zeer werkzame Kunstenaars voor de Jeugd.

Ondertussen was onze tekenschool uitgebreid en geëvolueerd tot de Gemeentelijke Academie voor Plastische Kunst Merksem met meer dan 600 leerlingen, verdeeld over de disciplines tekenen, boetseren, schilderen, animatiefilm en grafiek. Toon bracht de Grafiekateliers tot volle wasdom. Gelijktijdig was hij ook grafiekleraar in de Gemeentelijke Academie van Hove. Overdag werkte hij als assistent in het atelier van brandglasschilder Jan Wouters, zijn professor. Ook als glazenier had Antoon een grote reputatie en in vele Vlaamse privéwoningen kan men zijn glasramen en panelen nog steeds bewonderen.

Toon Vermeylen was jarenlang bestuurslid van Kalligrafia, de Europees bekende kalligrafievereniging die ook de tweejaarlijkse Internationale Grote Prijs van Westerlo organiseert onder de onvermoeibare impuls van Joke van den Brandt. Gedurende bijna 25 jaar was hij een trouwe aanwezige op de maandelijkse kunstenaarssamenkomsten van de ‘Bel-Libriskring’ in Antwerpen.

[p. 373]

In 1997 werd hij ook ridder in de Orde van de Vossenstaart, waar hij de deelnemers vaak verraste met gelegenheidsgrafiek en ‘keldertoespraken’.

Alsof dit alles nog niet volstaat, werd hij met zijn in hout gegraveerde ex libris een wereldbekendheid. Samen bezochten we de landelijke bijeenkomsten en internationale congressen voor ex libris en kleingrafiek.

In de jaren zeventig woonden en werkten we in de zomer in het Masereelcentrum in Kasterlee als lithograaf en ook daar werden collega's goede vrienden. Als lid van de Kempische Schrijvers tekende hij in opdracht enkele schrijversportretten.

Antoon Vermeylen was voor ons gezin de goede en trouwe vriend, de fijne nonkel, de peter van onze jongste dochter Kaatje. Toen hij vlak bij haar school woonde, ging ze vaak bij hem op bezoek. Hij kookte dan voor haar en op de tafel verschenen unieke geïllustreerde menuutjes. Als Toon op dreef was kon hij een gezelschap fascineren en amuseren met zijn verhalen, waarbij hij zijn anekdotes en wedervaren kruidde met een sympathieke zelfrelativering.

Met Antoon verdwijnt een belangrijk stuk uit mijn leven. Zonder Toon was mijn leven een beetje armer en kouder geweest! Ik ben fier en dankbaar dat wij meer dan een halve eeuw collega's, vrienden en bloedbroeders zijn geweest!

Dit zeer persoonlijke ‘In memoriam’ werd uitgesproken door graficus Frank Ivo van Damme in kasteel Wissekerke op pinkstermaandag 28 mei 2012 ter gelegenheid van de laatste bijeenkomst van de Orde van de Vossenstaart.
In Tiecelijn verscheen eerder reeds een uitgebreide kennismaking met Toon Vermeylen (geboren op 27 juli 1931), met name: Willy Feliers, ‘Antoon Vermeylen, glazenier en graficus’, in: Tiecelijn, 15 (2002), p. 22-34. In 2004 ontvingen de steunende leden een prachtige prent van Toon Vermeylen.