Tiecelijn. Jaargang 12

[p. 151]

knipsel

Reynaert is een smeerlap

Krantenrubriek januari-augustus 1999

Zo sprak de voorzitter van de wildbeheereenheid Scaldiana in Het Vrije Waasland van 6 mei 1999: ‘Wij beschikken over een jachtgebied van vijfduizend hectare in Hamme, Moerzeke, Kastel, Grembergen en Vlassenbroek’. Er verschijnt een eerste rimpel op het voorhoofd van de vossenminnaar. ‘In deze streek kwam de vos de jongste jaren niet meer voor. Onze biotopen zijn overigens niet geschikt voor vossen. Toch telden we recent ruim twintig vossen in ons gebied.’ Groeiende onrust om wat volgen moet. ‘Zes ervan hebben wij geschoten.’ Pijnlijke steek door het vossenminnend hart. Volgens de jager is het bejaagbaar houden van vossen nodig om het natuurlijk evenwicht te herstellen. Deze Reynaertonvriendelijke uitspraak werd geuit op een infoavond over De vos in Vlaanderen door de gemeentelijke milieuraad te Hamme in samenwerking met de vzw Durme. Een wildbioloog van het Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer weerlegde prompt de jagersbezwaren. De vos is immers een territoriumdier en dit betekent een garantie tegen overbevolking. Gejuich op alle vossenbanken. Die jagers kunnen er misschien prins William en zijn Camillige-vader Charles bijhalen, sneert een vossenfreak. Vader en zoon namen volgens The Mirror in vier weken tweemaal deel aan een vossenjacht, een koninklijke jacht die overigens zorgvuldig - dat was althans de bedoeling - werd geheimgehouden. ‘Pervers’, laakte Paul McCartney.

Intussen stoeit vos Reynaert onverwijld op honderden poten doorheen de Vlaamse en Nederlandse pers, onbedreigd en in alle toonaarden bezongen als promotor van het Land van Reynaert. Ook in deze krantenrubriek - die na enkele jaren in dit tijdschrift terug heropgenomen wordt - dartelt de vos rond op perspaden ‘crom ende menichfoude’. De vossenkillers mogen het gerust weten: de vossenstaarten die jaarlijks in het kasteel Wissekerke worden uitgereikt, komen niet uit hun biotoop. Na Lieven Dehandschutter en Joke van den Brandt in 1998 kregen in 1999 cartoonist Karl Meersman uit Temse, een kritische Reynaerdiaan die in de huidige maatschappij sympathiseert met de vos die de machthebbers lik op stuk geeft, en professor Piet Thomas een staart op de borst gespeld. De lokale kranten berichtten uitvoerig. Ook het vrij en vranke, soms stekelige 't Pallieterke (2 juni 1999) citeerde de moderne vos die met zijn cartoons wekelijks Trends Magazine opsmukt: ‘Ik wil de machthebbers van dit land hun ijdelheid en hun zelfgenoegzaamheid ontnemen’. Politici vinden in zijn ogen probleemloos hun Reynaerdiaanse tegenhanger: loodgieter Dehaene als beer, Verhofstadt als konijn, Anciaux als wolf in schapenvacht ... en Albert als een Nobel, ‘die door de hofdieren totaal in de war wordt gebracht’.

Niet in de war waren de ruim 100 kinderen die ingingen op de vraag van de Reynaertschool van Kruibeke om gedichten te schrijven over de vos ‘Reynaert in al zijn doen en laten’. ‘Jeugdige Wase dichters spreiden kennis Reynaert-verhaal tentoon’ blokletterde Gazet van Antwerpen (editie Dender-Waas, 10 mei 1999). De Reynaertschool haalde dit jaar opnieuw een cultuurprijs binnen van de Kruibeekse cultuurraad. Prijzen waren er ook voor de jeugd in Beveren. Voor het eerst werden daar de Herman Heyse-Cultuurprijzen voor het beste gedicht en de beste pentekening uitgereikt. Herman Heyse, die overleed in 1992, was medestichter van dit

[p. 152]

tijdschrift en de eerste schooldirecteur van de Beverse middenschool. ‘De ganse Sint-Maarten scholencampus is het resultaat van het werk van Herman Heyse, die zijn droom nooit werkelijkheid zag worden.’ (Gazet van Antwerpen, 22 maart 1999).

(Voorlopig) niet met een prijs bedacht, maar bijzonder verdienstelijk is het initiatief van Peter Everaers uit Ter Hole nabij Hulst. Hij zorgde voor de uitgave van een unieke map met drie houtsneden van Wim de Cock, geïnspireerd op teksten van Stijn Streuvels. Eregast Isa Lateur, dochter van de onvergetelijke schrijver, werd in De Stem (8 februari 1999) geciteerd: ‘Dit is heel speciaal en mijn vader zou dit geweldig gevonden hebben. Jammer dat hij dit niet heeft mogen meemaken.’ Hopelijk prijkt deze kunstvolle map binnenkort in het toekomstig ‘Literair archief en studiecentrum’ dat zich zal nestelen in Huis Thuysbaert te Lokeren.

Deze nieuwe Reynaertburcht wordt dan vanzelfsprekend een afstapplaats op de ‘Nieuwe route voor Reynaert’ (Het Volk, 10 februari 1999). En nu we het toch over routes hebben, halen we er ook een knipsel uit GVA bij: ‘Beelden gommen grenzen uit. Kunstwerken langs nieuwe route nodigen Vlamingen uit tot babbel met noorderburen.’ Deze grensbeeldenroute is 55 kilometer lang en kronkelt doorheen het landelijk grensgebied tussen Hulst en Wachtebeke. Eén van de veertien kunstenaars is Chris Ferket. Zijn beeld Als de vos de passie preekt kan gevonden (en meteen ook Reynaerts sermoen beluisterd) worden aan de Hulsterse basiliek - als vandalen het tenminste intact laten. Nabij de Absdaalse Reynaertbank prijkt een Nobelreliëf van Ferket.

Hulst laat zich traditiegetrouw niet onbetuigd als Reynaert te berde komt. De Stem heeft het over ‘Tien opvoeringen op de wallen’ van het grootschalig muziektheater De Republiek der Negatie. Hugo Metsers III kruipt tussen 2 en 12 september in de pels van de vos. De Gentse Vieze Gasten zetten deze Booniaanse republiek op poten. De gemeente Hulst tast mee in de sponsorbeurs. Volgend jaar is het opnieuw bingo te Hulst. De pers meldt dat Muscial Exchange dan Reynaertland 2000 zal openen met een opvoering van Reynaert - de musical.

Intussen danst ook Sint-Niklaas ijverig mee in het Reynaertspel. De stad ‘grijpt vossenstaart’ en het voorzitterschap van het Intergemeentelijk Project Het land van Reynaert uit Lokerse handen. Bij Het Blad wordt dit fraai met kleurenfoto geïllustreerd: ‘Het jaar van de vos’. Voor De Stem is Sint-Niklaas ‘nu dé Reynaertstad’. Herhaaldelijk wordt gewag gemaakt van Reynaerttentoonstellingen, de nieuwe autoroute, het stripverhaal en de cursussen (zodat ‘de vos zonder geheimen blijft voor gidsen’). 44 deelnemers sloten hun cursus af met twee rondritten door het Reynaerdelijke land en ontvingen een getuigschrift van bekwaamheid uit handen van voorzitter Lieven Dehandschutter. Belangstelling ook voor het nieuwe logo van Toerisme Waasland, waar de vos doorheen een grote groene W komt wandelen. Niet minder belangrijk is de tweede, sterk gewijzigde Reynaertcatalogus die bij de voorzitterswissel van het Intergemeentelijk Project Het Land van Reynaert door de Sint-Niklase stadsbibliothecaris Luc de Backer werd voorgesteld. ‘Het boekje van ongeveer 80 bladzijden bevat alle Reynaertuitgaven die de Bibliotheca Wasiana bewaart.’ Tot slot nog even naar Hulst gesneld, waar de vlag van Het Land van Reynaert werd gepresenteerd en werd gehesen bij diverse monumenten, waaronder het Reynaertbeeld aan de Gentsepoort.

Nog enkele snelle Reynaertsprokkels en -krantentitels, Reynaerdelijk randgesluip: ‘Reynaertuitstap’ (met Tiecelijn naar Frans-Vlaanderen); ‘Reynaert viert Meye’ (in Daknam in de meidagen met muziek, dans en vooral trappist), ‘3de Reinaertfietstocht’ (29 mei tussen Axel en Hulst); ‘Vos Reinaert blijft de Poulidor

[p. 153]

van de petanquecup’ (Sint-Niklaas). De correspondent van Het Nieuwsblad volgde een zomeravondwandeling met Reynaert doorheen de Sint-Niklase stadskern en die van Gazet van Antwerpen constateert dat de Reynaertfietsroutes het in de streek prima doen. Verder vernemen we dat een Reynaerttentoonstelling te Vrasene in 1997 de heropstanding betekende voor de lokale Davidsfondsafdeling en dat de Hulsterse Reynaertfeesten (alweer) in een ‘nieuw jasje’ steken met onder andere de Postcodeloterijshow, bingospelen (opnieuw bingo!), recordpogingen en standwerkers die streden voor een Reynaerttroffee. Het leukst pakte men in Sint-Niklaas uit. Gazet van Antwerpen bericht dat een ‘Rokende Reynaert’ nu ‘pronkt in het jarige Pijp- en Tabaksmuseum’. Beeldhouwer Ernest van Huffel stopte de vos ‘de pijp in de rechter- en de pijpenstopper in de linkerhand’.

Ook van het stripfront is er veel nieuws. Vorig jaar stonden de kranten bol over de strip van Suske en Wiske. In de Belgische Artsenkrant was er aandacht voor de strip van Leo Faes: ‘Een Nederlandse leraar Nederlands probeerde meer belangstelling bij zijn leerlingen voor het Reynaert-verhaal te wekken door het te tekenen.’ De lezer van dit dagbladgesnuister heeft in deze kroniek tot nu toe vergeefs gespeurd naar enige weerslag van de Reynaertstrip van tekenaar Kris de Roover op tekst van deze nederige dagbladsprokkelaar. Mogen wij als slot de lezer overstelpen met enige ronkende en andere titels? ‘Marcel Ryssen herschrijft dierenepos. Figuur van Reynaert toegankelijker’ (Het Vrije Waasland, 4 februari 1999); ‘Dieren lopen op vier poten in Reynaertstripverhaal’ (Het Volk); ‘Tekenaar Kris de Roover werkt twee jaar aan boek Reynaert De Vos’ (‘Ik heb er me helemaal in vastgebeten’, Zeeuws-Vlaamse Koerier, 19 januari); en in dezelfde publicatie: ‘Reynaert slaat toe in de strip’; ‘Tweede druk Reynaertstrip nodig’ (De Stem, 11 mei 1999). Volgt nu de ware ontmaskering van Reynaert, de klap op de vuurpijl: ‘Stripheld Reynaert is een schurk’ (De Streekkrant, 1 juli). Het Laatste Nieuws stelt het scherper: ‘Reynaert is geen deugniet: het is een smeerlap!’. Waarvan akte.

Marcel Ryssen