Tiecelijn. Jaargang 9

[p. 130]

Het Intergemeentelijk Project Het Land van Reynaert

Op 7 november 1996 werd in het Hulsterse stadhuis de plechtige stichtingsvergadering van het Intergemeentelijk Project Het Land van Reynaert gehouden, in aanwezigheid van ruim honderd aanwezigen, waaronder tal van burgemeesters, schepenen en andere notabelen. Burgemeester Antoine Denert van Kruibeke, voorzitter van de voorbereidende werkgroep (samen met Lieven Dehandschutter, schepen van Cultuur van Sint-Niklaas, Ron de Meyer, ambtenaar van Hulst en Rik van Daele, cultuurfunctionaris van Lokeren) nam na het inleidende welkom van de Hulsterse burgemeester Kessen het woord. Hij schetste kort de totstandkoming en de voorbereidingsactiviteiten - stijlvolle ontbijtvergaderingen in het kasteel Wissekerke te Bazel. Na een korte toespraak van initiatiefnemer Paul Weemaes, wethouder van Cultuur van Hulst, hield Rik van Daele de gelegenheidstoespraak. Hierna tekenden de aanwezige vertegenwoordigers van de toetredende gemeenten de stichtingsoorkonden. In wat volgt willen wij ter informatie van de geïnteresseerden enkele grote lijnen plukken uit de conceptnota (die geschreven werd door Ron de Meyer) en het project voorstellen om te besluiten met enkele bedenkingen over de mogelijkheden van dit initiatief.

Concept

Uit de conceptnota van 29 maart 1996 distilleerden wij de volgende, soms reeds aan de nieuwe situatie aangepaste gegevens. Deze gegevens kunnen natuurlijk heraangepast worden van zodra het Intergemeentelijk Project (IGP) daadwerkelijk van wal is gestoken:

De eigenlijke projectorganisatie ziet er als volgt uit: de gemeenten in het Land van Reynaert vormen het bestuurlijk platform: Axel (NL); Beveren (B); Destelbergen (B), Hulst (NL), Kruibeke (B); Lochristi (B); Lokeren (B); Sint-Gillis-Waas (B); Sint-Niklaas (B); Stekene (B); Temse (B) en Waasmunster (B).

De gemeenten wijzen uit de respectieve colleges één vertegenwoordiger aan voor het bestuurlijk platform, alsmede een plaatsvervangend vertegenwoordiger. Aan het bestuurlijk platform wordt een wetenschappelijk adviseur toegevoegd vanuit de vzw Tiecelijn-Reynaert.

Het bestuurlijk platform heeft ten behoeve van voorbereidingen en coördinatie een werkgroep ingesteld.

[p. 131]

De correspondentie-adressen zijn: voor Vlaanderen, Toerisme Waasland, Grote Markt 45, 9100 Sint-Niklaas, tel. [phone], fax. [phone]; voor

Nederland, Gemeente Hulst, Grote Markt 21, 4561 EA Hulst, tel. [phone], fax. [phone].

De doelstellingen van de leden van het IGP Het Land van Reynaert zijn:

-	het streven naar een gezamenlijke promotie van de streek;
-	het streven naar een gezamenlijke promotie van het verhaal Van den vos Reynaerde;
-	het streven naar het afstemmen van de grote variëteit aan initiatieven met betrekking tot de Reynaert. De gemeenten onderhouden hiertoe contacten met de respectieve lokale initiatiefnemers. Er wordt gedacht aan manifestaties, museale projecten, toeristische routes, podiumproducties, een documentatiecentrum, enzovoort;
-	het streven naar een organisatie van intergemeentelijke grensoverschrijdende activiteiten.

De uitgangspunten zijn dat er in het Land van Reynaert:

-	nu reeds een aantal organisaties met betrekking tot de Reynaert actief zijn;
-	vele uitingsvormen in de streek zichtbaar zijn die relateren aan Reynaert;
-	een aantal routes bewegwijzerd is met een link naar de Reynaert, evenwel enkel vanwege de naamgeving van de routes.
-	Het boek Het Land van Reynaert (Davidsfonds, 1991, tweede druk 1993) is uitgangspunt voor de gezamenlijke promotie voor wat het landschap, de wegen en een aantal routes betreft.
-	De gemeenten verplichten zich tot het betrekken van Reynaertdeskundigen bij het opstarten van initiatieven.
-	Het jaar 1998 is een eerste speerpunt in verband met vele verjaardagen en reeds geplande activiteiten met betrekking tot Reynaert. Het volgende speerpunt zou het jaar 2002 kunnen zijn vanwege de mogelijke koppeling met ‘Vlaanderen 2002’.
-	De internationale ex-libriswedstrijd Reynaert de Vos is een ideale manier om het Land van Reynaert te promoten.
-	De gezamenlijke gemeenten onderzoeken als eerste samenwerkingsactiviteit de mogelijkheden tot uitgave van een stripboekversie van het Reynaertverhaal. Verder worden de mogelijkheden onderzocht tot het vervaardigen van een toeristische en een educatieve brochure.

De maatregelen die uit de doelstellingen voortvloeien zijn of kunnen zijn:

-	een grondige inventarisatie van het geheel aan Reynaerdiana binnen het Land van Reynaert (van wetenschappelijke verenigingen tot straatnamen bijvoorbeeld);

[p. 132]

-	het kiezen van een eigen beeldmerk ten behoeve van de herkenbaarheid en dat tevens kan worden toegekend als waarderingskeurmerk voor particuliere initiatieven in de streek.

Verder wordt de exlibristentoonstelling aan alle gemeenten gratis aangeboden. Er zal een werkgroep komen om de uitwerking van een aanbod van cultuurhistorische dagtrips onder leiding van bevoegde gidsen te onderzoeken, ondersteund met verantwoord foldermateriaal. Deze werkgroep zal ook de mogelijkheid van een educatieve brochure toetsen. Een striptekenaar en een schrijversgroep zullen worden benaderd om een proefproduct af te leveren voor een stripboekversie van het Reynaertverhaal. Voor grote activiteiten zullen maatschappelijk belangwekkende personen worden aangezocht zitting te nemen in een Comité van aanbeveling.

Het bestuurlijk platform evalueert jaarlijks in hoeverre de doelstellingen van het project zijn verwezenlijkt en rapporteert dit aan de participerende gemeentebesturen.

Wat de financies betreft, wordt gerekend op een minimale bijdrage van de gemeentebesturen (5.000 frank/300 gulden voor gemeenten tot 20.000 inwoners, 10.000 voor gemeenten tot 40.000 inwoners en 15.000 frank voor gemeenten met meer dan 40.000 inwoners). Gehoopt wordt dat op termijn onder andere ook Europese subsidiemogelijkheden en provinciale gelden naast de gemeentelijke bijdragen kunnen worden gebruikt. Voor bijzondere activiteiten met grotere kosten wordt van geval tot geval bekeken welke gemeenten welke meerbijdrage kunnen leveren, zonder dat er voor iedere gemeente een verplichting is tot een bijdrage.

Dit conceptplan werd samen met het huishoudelijk reglement goedgekeurd in een algemene vergadering, die samenkwam net vóór de stichtingssessie van 7 november. Tijdens deze vergadering werd ook het wisselend voorzitterschap goedgekeurd. Hulst is voorzitter in 1997, Lokeren in 1998, Kruibeke in 1999 en Sint-Niklaas in 2000. Na 2000 volgen de andere gemeenten in alfabetische volgorde (Axel in 2001, Beveren in 2002 enzovoort). Tijdens de vergadering werd de Hulsterse wethouder van Cultuur Paul Weemaes verkozen als de eerste voorzitter. Burgemeester Antoine Denert van Kruibeke en schepen Patrick van Rijsselberghe uit Lokeren zijn de ondervoorzitters; schepen Karel Verelst uit Sint-Gillis wordt penningmeester. Voor de vzw Tiecelijn zetelt Marcel Ryssen (Sint-Niklaas) als effectief lid in de Algemene vergadering en is Willy Feliers (De Klinge) plaatsvervanger.

Melden we tot slot dat het voorstel werd gedaan om een nieuwsbrief over het grensoverschrijdende intergemeentelijke project te laten verschijnen. Of deze er komt

[p. 133]

(maar dit lijkt een conditio sine qua non voor het welslagen van het project te zijn) en in welke vorm, is nog niet geweten. Misschien kan deze nieuwsbrief met Tiecelijn meegezonden worden? Hoog op de agenda staan verder beslissingen over een aantal gemeenschappelijke initiatieven om het project ook zichtbaar te maken (bijvoorbeeld een vlag of wimpel, een voorzitterssymbool...). Als logo werd gekozen voor een fragment uit het ex-libris van P. Prokopiv uit de Oekraïne, dat werd ingezonden voor de Internationale exlibriswedstrijd Reynaert de Vos 1996 (zie hierboven).

Mogelijkheden

Het intergemeentelijk Reynaertproject is bescheiden begonnen, getuige de bescheiden bijdrage die van iedere deelnemer gevraagd wordt. Maar de grote interesse - minstens 12 (op 15) aangeschreven partners reageerden positief - wijst op de potentialiteit die aanwezig is. Alleen het in Reynaertopzicht marginale Zeeuwse Hontenisse zegde definitief af. Jammer, want indien Hontenisse ware toegetreden, dan zouden alle gemeenten die langs de nieuwe Reynaert-Euregioroute liggen, van het project deel

[p. 134]

uitmaken. Wachtebeke en Moerbeke zegden nog niet toe, maar haakten ook niet definitief af. Mogelijkerwijze brengt overleg binnen Toerisme Waasland hier nog soelaas.

Wat rond het IGP gebeurt is de verwezenlijking van een zoveelste Reynaertdroom. Toen wij in 1988 met drie mensen begonnen met een specifiek Reynaerttijdschrift, verklaarde men ons voor gek en wees men op het spook van kopijtekort, van de periodiciteit, van het uitgeblust geraken. Bijna tien jaar later vullen we een tijdschrift dat jaarlijks 160 pagina's Reynaertnieuws brengt, driemaal meer dan oorspronkelijk voorzien. Toen in 1993 werd voorgesteld een internationale ex-libriswedstrijd te organiseren, dachten mensen binnen bevriende kringen dat het opzet kwantitatief te weinig zou opleveren en kwalitatief dacht men dat het resultaat te klassiek, folkloristisch en realistisch zou zijn. De wedstrijd, waarvan de tentoonstelling in een dozijn Vlaamse gemeenten te bezichtigen is, is een succes.

De conclusie is dan ook: als men zich met passie en werkkracht achter Reynaertinitiatieven zet, dan slaagt men.

Het Intergemeentelijk Project is geen initiatief van de Tiecelijnredactie of van individuele leden rond Tiecelijn. Maar de doelstelling om alle Reynaertgemeenten te binden via een permanent overleg is wel steeds een van de grote betrachtingen van de vzw Tiecelijn-Reynaert geweest. Door in de verschillende gemeenten initiatieven te nemen, lezingen te houden en contacten te stimuleren werd langzaam verdergewerkt aan een grote interesse voor het Reynaertverhaal. Bovendien kent Tiecelijn zijn grenzen: kleine vzw is niet bij machte te doen wat binnen reeds bestaande grotere structuren wel mogelijk is. Dat de redactie van Tiecelijn en de leden van de vzw Tiecelijn-Reynaert nu een rol binnen dit project kunnen spelen, is verheugend. De vzw zal de wetenschappelijke onderbouw van het geheel leveren. Tiecelijn kan als inspirator werken en bovendien een spreekbuis zijn van het IGP.

Dit platform, dat in eerste instantie bedoeld is om overleg tussen besturen te creëren, kan ook als een hefboom werken naar streek- en Reynaertpromotie, en mettertijd misschien ook naar de wetenschappelijke studie van het verhaal. Het overleg lijkt ons in de beginperiode het meest essentiële: het samen plannen, het zich bevragen, het informeren bij de vele specialisten. Dan kunnen ongelukken als de dure, van bovenuit gedirigeerde bewegwijzering van de Euregioroutes - en vooral dan van de autoverbindingsroute die als Reynaertroute door het leven gaat - niet meer plaatsvinden. Dan krijgt de streek tussen Antwerpen en Gent, het Land van Reynaert ook een eigen cultureel gezicht. Naast overleg tussen de gemeenten zijn ook enkele praktijkgerichte initiatieven wenselijk.

[p. 135]

De diverse partners kunnen aparte accenten leggen, elk naar eigen draagkracht en inzicht. Allen samen kunnen ze werken aan literaire en cultuurtoeristische promotie. De vzw Tiecelijn-Reynaert is initiatiefnemer van enkele Reynaertprojecten die reeds gerealiseerd of, indien nog niet, toch erg concreet zijn. Ze worden graag aangeboden aan het overlegplatform: wij denken aan de streekgids Het land van Reynaert, de tentoonstelling Reinaert de vos in prent en exlibris, in samenwerking met het Internationaal Exlibriscentrum in Sint-Niklaas. Binnenkort volgt de voorstelling van het nu reeds bewegwijzerd Reynaertlangeafstandspad in samenwerking met de vzw Grote Routepaden. In 1997 wordt een opleiding van Reynaertgidsen gepland in samenwerking met Toerisme Waasland en is er eveneens de start van een drie- of vierdaags Reynaertdagarrangement voor fietsers in samenwerking met Toerisme Oost-Vlaanderen. Bovendien kunnen wandel- en fietspaden, cursussen vormingswerk, verteldagen, lezingen, voorleessessies, toneel- en filmvoorstellingen, publicaties worden opgezet en ontwikkeld, op maat van de diverse partners. Zo kunnen initiatieven voor een breed en geïnteresseerd publiek worden genomen, zonder afbreuk te doen aan reeds bestaande manifestaties voor andere, meer specifieke doelgroepen.

Bijna even belangrijk is het dat met dit project een oude droom wordt gerealiseerd om grens- en regio-overschrijdend te werken. Met dit intergemeentelijk platform, dat binnenkort hopelijk de steun krijgt van de nationale en provinciale politieke, culturele en toeristische overheden, kan ook een interessant overleg ontstaan tussen beleidsverantwoordelijken, niet in het minst door de informele contacten. Dikwijls zijn het precies de contacten en de afspraken in de marge die het meest revelerend en verregaand zijn.

Misschien kan er op termijn ook sprake zijn van faciliteiten voor studie en publicatie. Dit is misschien slechts toekomstmuziek of ijdele hoop? Misschien zijn de valkuilen toch te diep: de oude, zij het gezonde concurrentie, de vrees niet of niet genoeg aan bod te komen, het gebrek aan geloof in het project, een gebrek aan middelen, aan enthousiasme? De kans van wegebbende interesse? Geen nood, we zijn van dit alles niet bang.

Met de start van dit overleg zijn wij bijzonder opgezet. Wij zijn er zeker van dat vele Reynaerdisten, schrijvers en beeldende kunstenaars willen meewerken aan de realisatie van een eigen cultureel imago van de streek. Dit ad hoc intergemeentelijk overleg is een kans die met twee handen dient gegrepen te worden. Het cultuurhistorisch erfgoed wordt zo bewaard en gecultiveerd. Dat het Reynaertverhaal deze belangstelling op het einde van deze eeuw verdient, is een feit. Dat elke tijd zijn eigen vos zoekt in zijn eigen vormgeving, voor eigen publieksgroepen en met eigen accenten, wordt met succes al eeuwenlang bewezen.

Rik VAN DAELE