Tiecelijn. Jaargang 8

[p. 89]

Reynaerdiefje

Tiecelijn geeft schijnbaar probleemloos zijn 29ste nummer uit. De oorspronkelijke zestien pagina's zijn al lang vervangen door 40 bladzijden die moeiteloos worden gevuld met wetenschappelijke studies, vulgariserende bijdragen, creatief werk, Reynaertweetjes, kritische en humoristische stukjes. Kopijoverschot is een driemaandelijks probleem.

De laatste jaren verschijnen de meeste Reynaertartikels in Tiecelijn en Reinardus, twee specifieke Reynaerttijdschriften. Een blik in de recente uitgave van de BNTL (Bibliografie van de Nederlandse Taal- en Literatuurwetenschap, 1993) bevestigt dit. De Reynaertstudies en creatieve bijdragen komen hiermee bij de vele geïnteresseerden, zowel in het professionele milieu als bij de vele liefhebbers (‘amators’) van de teksten. Zo bereikt Tiecelijn circa 350 geïnteresseerde abonnees en nog veel meer lezers, waarvan er een pak elk nummer van a tot z verslindt. Tiecelijn heeft in de Reynaertstudie enkele accenten gelegd die navolging kregen. Zo werd de jongste jaren heel wat aandacht besteed aan de recente naleving en de ideologische aspecten van de receptie van het Reynaertverhaal. Tiecelijn speelt bovendien kort op de man en geeft verslag van talrijke manifestaties en brengt snel boekbesprekingen van specialisten.

Het is dan ook verheugend te constateren dat de Vlaamse Gemeenschap voor het derde opeenvolgende jaar Tiecelijn subsidieert als literair tijdschrift. Hoewel de subsidie van 25.000 BF beperkt is qua omvang en voor de meeste tijdschriften maar een peulschil, is ze voor dit tijdschrift wezenlijk. Nog belangrijker dan de financiële steun, is de feitelijke erkenning. Wij zijn er de minister en de adviescommissie oprecht dankbaar voor.

Wij hopen dat dit financiële zetje in de toekomst nog mogelijk zal zijn en dat de druk van de grote tijdschriften om de subsidiepot in intieme kring te verdelen, toch ruimte laat voor kwaliteitsvolle kleinere initiatieven. Dat Tiecelijn bestaansrecht heeft, bewijst de lijst in de BNTL. Tiecelijn is wat de Reynaertstudie in Vlaanderen betreft, een witte raaf. In het universitaire milieu is er momenteel niemand nog met de Reynaert bezig. De situatie was nooit droeviger. Terwijl de universitaire belangstelling voor de Reynaert in Vlaanderen onbestaande is, valt er een opleving te constateren in kringen van volkskundigen. Dat feit op zich is toe te juichen. Meer en meer mensen verdiepen zich in een stuk cultureel erfgoed dat tot de bagage van elke geschoolde Vlaming zou moeten behoren. Af en toe loopt het dan wel mis. In een recent nummer van de heemkundige kring van Schellebelle wordt helaas geïllustreerd hoe het niet kan. Elke auteur dient het vakgebied en het wetenschappelijk apparaat te kennen en dient zich te onderwerpen aan de regels van de wetenschappelijke kritiek.

[p. 90]

In Nederland is de Reynaerdistiek ook niet meer wat hij een decennium geleden was. Alleen Paul Wackers en André Bouwman, publiceren nog actief. En dit terwijl er nog zoveel te doen is. Zo bezitten we nog steeds geen tekstuitgave van Reynaerts historie. Met betrekking tot die tweede Reynaert moeten de auteurs- en dateringsvraag opnieuw bekeken worden. Er werd eveneens nog nauwelijks onderzoek verricht naar de Franse epigonen van de Roman de Renart (Renart le nouvel, Le couronnement de Renard) en hun receptie in Vlaanderen. Er is nog werk voor vele generaties, ook al lijkt de Reynaertmaterie voor sommige leken uitgeput.

Dat er nog veel te bestuderen is en dat deze studie interessante resultaten oplevert, wordt opnieuw in dit nummer bewezen. Zo in de tekst van de derde Herman Heyselezing. Het tweejaarlijkse Reynaertluik was weer een succes. De redactie is erg verheugd de tekst van de lezing te kunnen publiceren. Op Pinksterzaterdag hield Paul Wackers een helder betoog over het nog nauwelijks ontgonnen terrein van de Reynaertkinderboeken. Waar dit onderwerp een decennium geleden nog niet door iedereen als ‘vol’ wetenschappelijk werd beschouwd, wordt nu getoond dat een wetenschappelijk apparaat en inzicht in de materie kunnen leiden tot boeiende resultaten.

Naast Wackers' indringende bijdrage over de Reynaertkinderboeken bevat dit nummer een scherp pleidooi van dezelfde auteur voor het herwaarderen voor ons cultureel verleden. ‘Via literatuur kunnen mensen hun situatie verkennen en doorlichten. Ze kunnen hun idealen en hun dromen uitdrukken. En zoals een mens die niet meer droomt het gevaar loopt ziek te worden, of zelfs gek, zo loopt ook een cultuur die de literatuur geen plaats gunt, gevaar; gevaar voor verstarring, bekrompenheid, saaiheid’.

In dit nummer zijn sommige van de traditionele rubrieken aanwezig: de exlibriskroniek, een summiere blik op de recente Reynaertpublikaties, aankondigingen en een portret, een buitenbeentje dit keer. Marcel Ryssen portretteert rozenkweker Wilfried Delforge. Andere traditionele rubrieken zoals de aankondigingen en de krantenrevue werden naar het decembernummer verschoven dat grotendeels in het teken zal staan van het spreekwoord: ‘Als de vos de passie preekt, boer pas op uw ganzen’.

Nu reeds krijgt U verslag van een selectie van talrijke belangwekkende Reynaertmanifestaties, zoals het tweejaarlijkse congres van de Reynard Society in Düsseldorf, de oprichting van een Reynaertschool in Bazel en het vijfde Reynaert-Pinksterweekend, een jubileumeditie met o.a. een tocht naar Hijfte en het Campo Sancto, de begraafplaats van talrijke vooraanstaande figuren uit de Vlaamse Beweging en Reynaerdianen zoals J.F. Willems, J. Goossenaerts en G. van de Woestijne.

Wij beginnen met een ‘In memoriam Bert Peleman’. Deze creatieve Reynaert, Uilenspiegel en Mercator stierf op 6 augustus. Opnieuw verliest Vlaanderen iemand die door zijn talrijke initiatieven de Reynaertnaleving na Wereldoorlog II nieuw leven heeft ingeblazen.

[Rik van Daele]