Portret: Fernand van Durme, toondichter, groot-vos
Na lange maanden pijn én zielsverdriet
om de beminde zoon die je moest derven
- een eerste doodsstrijd voor je eigen sterven
en woorden van vertroosting helpen niet.
Zo dichtte Anton van Wilderode naar aanleiding van het heengaan van toondichter, dirigent en sonorisator Fernand van Durme op 13 oktober jongstleden te Antwerpen. Deze man was ook een enthousiast Reynaerdofiel in woord en daad. Het ‘Soete lant’ heeft hem nooit losgelaten, waar het lot van zijn muzikaal talent hem ook voerde. Van Durmes bekendste compositie is het ‘Waaslied’-lied op tekst van Reynaerdist Jozef de Wilde. Terecht dicht Anton van Wilderode ‘Muziek klonk waar je kwam. Je was de bard melodisch in al wat je componeerde...’.
Fernand van Durme werd geboren te Eksaarde op 18 april 1914, een stille, mooie gemeente, die aan de ‘rechte strate’ grenst langswaar de dagers naar Malpertuus trokken - zo Dr. Gysseling het stelt. Hij studeerde aan het klein seminarie te Sint-Niklaas en daarna aan het Lemmensinstituut en de universiteit van Gent, waar hij een licentie behaalde in de kunstgeschiedenis. Hij volgde zijn vader op als organist van de O.-L.-Vrouwekerk in Sint-Niklaas en leidde er het befaamde Gregoriuskoor. Hij werd vaste medewerker bij de BRT als musicus-componist-sonorisator. Daar ontstond een hechte vriendschap met Mark Liebrecht.
Wanneer in mei 1973 te Sint-Niklaas voor de eerste maal een Reynaertspel wordt opgevoerd, doet Mark Liebrecht, die de algemene leiding heeft en de regie voert, op Van Durme een beroep voor de muziek-collage, een taak die hij tot een schitterend hoogtepunt brengt. Uit dit Reynaertspel werd de Sint-Niklase ‘Orde van de Reynaert’ geboren en Fernand van Durme, Waaslander en gefascineerd door het felle dier, werd de eerste Groot-Vos, een aangepaste titel voor de voorzitter. Toen in 1985 het Reynaertspel van Jos Houben in een regie van Jaak van der Helst (Liebrecht was ondertussen gestorven) werd hernomen, schreef Van Durme in de programmabrochure: ‘Wij kunnen rustig stellen dat de dwingende idee de “Orde van de Reynaert” te stichten, is ontstaan in de geest van onze grote voorganger Mark Liebrecht, en dat elke vorm van aktiviteit nog altijd stoelt op de weergaloze vrienschap die Mark ooit eens onder zovelen in Sint-Niklaas tot leven heeft gebracht. Het Reynaertspel leeft. [...] Eén grote wens: dat Sint-Niklaas zich dit moeizaam herworven erfgoed nooit meer late ontnemen.’ Tot voor enkele jaren bleef Van Durme de trouwe Groot-Vos, die elk jaar opnieuw de raadszitting voorzat tijdens dewelke nieuwe leden tot de Reynaerdelijk ‘adelstand’ werden geheven. Hij deed dat intens maar nooit spectaculair. Hij was een minzaam man, te bescheiden wellicht, die zichzelf niet op het podium verhief. Maar wie hem ontmoette, voelde de kracht die van hem uitging. De redactie van Tiecelijn betreurt dit heengaan van een groot man en Reynaertenthousiast.
Marcel Ryssen
Auteursrechtelijk beschermd