Tiecelijn. Jaargang 5

[p. 23]

Portret: Lies Lobatto

Lies Lobatto

Het was in maart 1990 op een avond in de Stadsschouwburg te Utrecht dat in de pauze van de voorstelling, mijn blik onweerstaanbaar naar een bepaalde hoek van de benedenfoyer getrokken werd. Daar waren achttien circa veertig centimeter hoge bronzen beeldjes van dieren in mensengedaante tentoongesteld, of liever, zoals bij nadere inspectie bleek, beeldjes van mensen in diergedaante. Hierbij waren ondermeer een basspelende beer en een kalkoen als bankier, maar ook, en toen begon de bloeddruk toch wel wat op te lopen, een viertal vossebeelden. Twee van deze vossen deden mij direct denken, naar later bleek terecht, aan gravures van Wilhelm von Kaulbach, uit de beroemde Reineke Fuchs-uitgave van Wolfgang von Goethe (1846).

Mijn vrouw werd onmiddellijk deelgenoot gemaakt van mijn enthousiasme, en een lijst met de geëxposeerde beelden alsmede adres en telefoonnummer van de beeldhouwster werd in de binnenzak gestoken. Ondanks de voortreffelijke uitvoering van de Beggar's Opera die avond was mijn aandacht er in het deel na de pauze niet meer voor de volle honderd procent bij. De volgende dag, mede op aansporen van mijn vrouw, die mijn onrust aanvoelde, heb ik de kunstenares gebeld om een van de vossen, namelijk ‘De Vos die de Passie preekt’, te bestellen.

‘Of een aanbetaling voor zekerheidsstelling nodig is?’ ‘Nee, het zal wel goed zitten. En of ik het niet erg vind dat de levering zo'n zes weken zal gaan duren in verband met het afgieten.’

Dat was mijn kennismaking met een bijzondere en sympathieke vrouw: Lies Lobatto.

Een summier curriculum vitae:

Lies Lobatto is geboren te Amsterdam onder het sterrebeeld vissen. Haar geboortejaar wil zij niet prijsgeven, maar om en nabij 1926 lijkt na enige deductie een redelijke schatting.

[p. 24]

Haar middelbare schoolopleiding genoot ze op de HBS. Ze is tot op heden altijd in Amsterdam blijven wonen, met een onderbreking van een aantal jaren tijdens de Tweede Wereldoorlog, toen zij moest vluchten naar Zwitserland. In Zwitserland is zij ook getrouwd, en zij kreeg er een zoon. Toen deze opgegroeid was begon zij aan de volksuniversiteit een kunstzinnige opleiding, met als hoofdactiviteit boetseren. Deze periode beschouwt zijzelf echter als artistiek van weinig waarde. De doorbraak kwam er toen zij in 1972 beeldhouwlessen bij Karel Gomes ging volgen, iets wat zij overigens nog steeds doet. Hij was het ook die op de proppen kwam met het boek Beelden uit het Persoonlijke en Openbare Leven der Dieren (1842), geillustreerd door de grote illustrator Grandville. De diertekeningen in dit boek vormen tot op heden een bron van inspiratie voor Lobatto.

Grandville, pseudoniem van Jean Ignace Isidore Gérard, was een tijdgenoot van Honoré Daumier, bekend om zijn politieke spotprenten. De moeilijkheden met de autoriteiten die Daumier ondervond door zijn werk, ging Grandville uit de weg door de mensen als dieren af te beelden. Dit staat duidelijk in de traditie van Aesopus, La Fontaine en onze eigen Willem. Er zijn overigens nog steeds heruitgaven van dit boek, dat ook voor Reynaerdofielen met een ruime belangstelling voor de dierfabelliteratuur interessant is. Nu zijn de tekeningen van Grandville al alleszins de moeite van het bekijken waard, maar de driedimensionale verbeeldingen daarvan door Lies Lobatto zijn werkelijk juweeltjes.

Ongeveer zes jaar geleden, in 1985, kwam de echtgenoot van de bekende Nederlandse toneelspeelster Ingeborg uyt den Bogaard bij Lies Lobatto met het verzoek om een beeld te maken naar een tekening van Von Kaulbach uit de al eerder genoemde Goethe-uitgave. Dit was dan het moment waarop Lies Lobatto ‘door de vos werd gebeten’, om de woorden van Rik van Daele te gebruiken. Deze eerste vos, genaamd ‘De Vos Reinaerde’ stelt Reynaert voor als hij door koning Nobel in ere wordt hersteld na het winnen van het tweegevecht met Isegrim. Nadien zijn nog gecreëerd: ‘De Vos die de Passie preekt’, ook naar Von Kaulbach, voorstellende Reynaert als hij het nieuws van de koningsvrede aan Cantecleer brengt; ‘De Slimme Vos’ naar Grandville en twee fantasievossen: ‘De arrogante Vos’ en ‘De Macho Vos’. Er zijn overigens plannen om meer scènes uit de Reineke Fuchs in brons uit te beelden.

[p. 25]

Behalve fabeldieren heeft Lies Lobatto ook ander werk gemaakt: naast een borstbeeld van Grandville, dat haar huiskamer siert, heeft zij ook een aantal Nepalezen zeer treffend uitgebeeld, zoals ‘De Takkendraagster’. Dit naar aanleiding van haar reis naar Nepal. Het valt dan te verwachten dat ook haar recente reis naar China en haar nog recentere reis naar Tibet (waar zij zelfs gearresteerd werd!) nog het een en ander zullen opleveren. Het enige wat haar overigens nog steeds niet gelukt is, is het maken van beelden van haar eigen katten Pinter en Panter!

Van tijd tot tijd is er een expositie van het werk van Lobatto. De expressieve vaardigheid en het gevoel voor detail die uit haar beelden spreken, maken het voor eenieder, en in het bijzonder voor Reynaertliefhebbers, de moeite waard om eens zo'n tentoonstelling te bezoeken. De eerstvolgende is gepland voor augustus 1992, we houden u op de hoogte! Uiteraard is het mogelijk voor de erg nieuwsgierigen om bij de kunstenares zelf informatie over haar werk in te winnen (haar telefoonnummer is 020/6711538).

Tot zover het portret van een ondernemende -getuige haar buitenlandse reizen- en uiterst kunstzinnige vrouw, die met haar werk een wezenlijke bijdrage heeft geleverd aan de Reynaerticonografie.

Peter VAN GEMERT