Het volksboek Vanden, X, esels

(1946)–Anoniem Tien esels, Vanden– rechtenstatus

Regelnummers proza verbergen

[pagina 17]


Vanden vierden esel Ghy coppelers die donnoosele brengt tot schanden Ergher dan Esels, wacht v van Lucifers banden. [1] Vanden Esels met lange ooren aent hooft mach hi [2] wel gherekent zijn / ende hy en is niet soo goet als dye [3] simpele onredelijcke Esel / hy dye zijn lustighe ionckheyt [4] ende bloeyende iuecht ouerbrengt met swaren ende [5] vreemden sonden / sonder eenich bedwanck / bewarende [6] die huysen vanden bordeelen met dye openbare ghilden [7] ende hoeren / ende is daer af dopperste meester ende [8] Roffiaen. Dat welcke ey lacen nv veel ¹) geuseert wortGa naar eind8 [9] in vele ²) herbergen van sommige steden / in veel wijnhuysen [10] / ende ooc bierhuysen / daermen dicwils laet [11] ongelijcke persoonen secretelijcken sitten drinken / kallenGa naar eind11 [12] ende clappen / daer dan ooc dicwils gebuert ouerspel [13] / ende oock ander oncuyssche wercken / want daer en [14] coemt ³) niemant by hunlieden ⁴) voer datmen clopt oft [15] roept / om soo te beter aen goet te gheraken / ende [16] goede ghemackelijcke daghen te hebben. Aldus wil dese [17] roffiaen eenen tijt lanck bordeel houden / ende setten [18] die sielen ⁵) een iaer oft vier inden torfhoeck. Ende dyeGa naar eind18 [19] hooftvrouwe vanden bordeele tracteert hem so vriendelijckenGa naar eind19 [20] / soo liberalijc / ende si verbint hem soo dat hy [21] haer ten lesten trout tot eenen wijue Ende dan verlaet [22] hi dat bordeel / ende wil dan wat eerlijcker leuen / ende [23] gaet woonen in een ander huys niet verre van daer / by [24] zijn eerste huys / om te behouden zijn oude calanten / [25] ende gheselschap / ende vercoopt daer eten ende drincken. [26] Ende dan coemt ⁶) daer elck drincken / ende goet [27] chier maken / mannen ende vrouwen / die daer dicwils [28] comenschap ⁷) maken / ende dinghen daer dicwils vandenGa naar eind28 [29] lijue / nochtans en wort daer niemant totter doot [30] verwesen. Siet doch wat berouwe heeft dese Esel van [31] zijn eerste quaet leuen ende regiment / om eenen goedenGa naar eind31 [32] name te vercrijghen / ende om zijn leuen te beteren:
[pagina 18]
Ga naar tekstkritische notentekstkritische noten [33] want watter coempt / tsy hoere oft dief / ende bringhen ¹) [34] wat te coope / tsy hoe dattet ghecregen is / het is al [35] willecomme / ende hy coopet al / dat thien penninghen [36] weert is daer gheeft hy eenen voer / niet vraghende van [37] waer dattet coempt. Siet doch waer af hy leeft, wat [38] neringe hy doet, dese aelmachtige bedroefde Esel /Ga naar eind38 [39] dwelcke leuen (sterft hy also) hem brenghen sal int [40] gheselschap der duuelen ²) / daermen den eers met [41] branden veecht / rechts midden inden ketel / so en verbrant [42] brant hy hem aen die canten niet. Maer tis best dat ghy [43] af doet die leelijcke Esels ooren / ende keeret om v [44] sondighe siele noch inder tijt van gracien / ende denckt [45] op den stoc van mijn Refereyn / Want Christus heeft [46] ons so diere ghecocht. RefereynGa naar eind* Verwaende houerdie ³) dede afgrijselijck Lucifer vallen wt deeuwighe weelde Metten ⁴) sinen, ende om auijselijckGa naar eind3 Dijdel plaetse te vullen ⁵), schiep Godt wijselijck 5[regelnummer] Den mensche die hy seer hoochlijck eelde,Ga naar eind5 VVant hy formeerden na zijn eyghen beelde Ende stelden int paradijs der wellusten soet, Daer hy tghebodt brack, twelck hy bequeelde, Ende bracht ⁶) hem en ⁷) ons allen in grooten onspoet,Ga naar eind9 10[regelnummer] Om ghenesen dees quetse, moest ⁸) deewighe goetGa naar eind10 Oock mensche worden inden eertschen ⁹) slijcke, Ende coopen ons weder met zijn heylighe bloet, Souden wy besitten zijn glorie en rijcke: Door twelck Christus worden is ons ghelijcke, 15[regelnummer] Drijendertich iaren heeft hy hier ghesocht Tuerloren schaepken, ouerdenct dit met versijcke,Ga naar eind16 VVant Christus heeft ons so dier ghecocht. Soo die cooper om een goet dat hy bemint, Gheeft meer dan de weerde, twelck dick geschiet,
[pagina 19]
20[regelnummer] Soo heeft Christus ons Heere, diet wel versint, Dierder dan de weerde ¹) ghecocht ons menschen blint, VVant die menschelijcke weerde ²) is min dan niet In haer seluen, maer door Christo, vatet tbediet ³), Ga naar eind23 Is die mensche groot en ⁴) weerdich ghetelt, 25[regelnummer] Vanden Enghelen ghedient. Aldus aensiet In wat hoocheden heeft v Christus ghestelt. Regiert v dan soo in dit ⁵) eertsche ⁶) velt Dat ghy ghebruyct daer ghy toe zijt geschepen, Dats deewich leuen, dat Christus met ⁷) ghewelt 30[regelnummer] V weder ⁸) ghecocht heeft, en ⁹) den vijant ontnepen. Eertsche ¹⁰) vruecht en mach een haer niet drepenGa naar eind31 Tegen shemels ¹¹), teertsch is haest te niete gebrocht ¹²). Pijnt dan den vijant v siele te ontslepen ¹³), VVant Christus heeft ons soo diere ¹⁴) ghecocht. 35[regelnummer] Laet eertsche ¹⁵) sorghe, v loopen, v drauen, Ende denct hoe cort dat hier dlijf vergaet:Ga naar eind36 VVat wildy om deertsche ¹⁶) goet veel slauen, Vergaderende lant, erue, iuweelen ende hauen? Tis heden ¹⁷) ghesont, morghen doot, eylacen iaet. 40[regelnummer] VVant als die doot sonder confoort oft raet Tlichaem crinct, ende die siel ¹⁸) ter hellen vaert, Dan soumen ¹⁹) wel willen sonder verlaet Duecht ghedaen hebben, maer ²⁰) tis te laet bewaert, Men sal niet moghen: Aldus nu onghespaert 45[regelnummer] Doet duecht, ende en roept niet Cras CrasGa naar eind45 Soo die ²¹) rauen doen, maer tegenwoordich gaert ²²) Voetsel der sielen, want men op gheen pas En weet, oftmen ²³) Morghen sal crijghen, tcoemt ²⁴) ras, Morghen suldy bequaem zijn ende wel bedocht, 50[regelnummer] Maer heden ²⁵) wel leuen, vlyende sweerelts ghebras,Ga naar eind50
[pagina 20]
VVant Christus heeft ons soo diere ¹) ghecocht. VVie mach meer liefden ter weerelt draghen Dan die zijn siele voer zijn vrienden set. Och niemant: dus mach ick by reden ghewagen 55[regelnummer] Dat Christus dopperste liefdrager sonder vertragenGa naar eind55 Aldermeest liefden ghetoont heeft onghespletGa naar eind56 Aen ²) ons Adams kinderen met sonden besmet, Om ons van svijants handen te vrijen. Dus volcht die duecht, houdt Christus wet, 60[regelnummer] Inder eeuwicheyt suldy met hem verblijen. Alle eertsche ³) sorghe wilt stellen besijen. Als die ⁴) Sonne declineert soo vergatet licht ⁵):Ga naar eind62 Sghelijcs als tleuen, en wort ⁶) sonder vermijen Elcx werck voor den oppersten iuge beslicht. 65[regelnummer] Die dan int leuen hebben goet ghesticht, Sullen met den bant der liefden worden gheknocht By Christo: ouerpeyst dan sreghels ghewicht, VVant Christus heeft ons soo dier ghecocht. Prince Prince alsmen anders niet en weet te biene 70[regelnummer] Dan die ⁴) siele naect, wat machmen dan peysen? Eylaes Gods oordeel is seer tonsiene ⁸), Twaer goet datmen in tijts pijnde te vliene Die ⁴) sonden, denckende ⁹) op tlanghe henen ¹⁰) reysen. Voordachten wy dat, wy mochten wel eysen. 75[regelnummer] VVant sonde en brengt ¹¹) niet dan druck en pijne ¹²), Ende iaecht die siele ten helschen forneysen, Daer niet dan druck en is te ¹³) gheenen termijne, Och eeuwich is al te lanck. maer ¹⁴) daer te zijne Daermen alle solaes en blijschap hantiert ¹⁵), 80[regelnummer] In glorien schouwende met ¹⁶) blijden schijne Dminlijck aenschijn Christi met ¹⁶) glorien door viert,Ga naar eind81
[pagina 21]
Daer sullen wy met ¹) vruechden worden verciert ²), Met gracie en glorie, hebben wy goet ghewrocht. Siet elck dan dat ghy v daer nae regiert, 85[regelnummer] VVant Christus heeft ons so dier ghecocht. Die met Christo hier naemaels wilt verblijen ³) Die schouwe [dees] esels wercken tot allen tijen.	[tekstkritische noot]¹) JvG: veel (ontbreekt). ²) JvG: veel. ³) JvG: coempt. ⁴) JvG: hen lieden. ⁵) JvG: siele. ⁶) coempt. ⁷) JvG: comanschap. eind8 Roffiaen: koppelaar, hij die verboden omgang tusschen jongelieden bevordert, hoerenwaard. eind11 ongelijcke persoonen: personen van een ander geslacht. eind18 die siele in den torfhoeck setten: deze uitdrukking hebben we nergens elders aangetroffen, de beteekenis is duidelijk. eind19 tracteren: behandelen. eind28 comenschap: koopmanschap. dinghen vanden lijue: één van de talrijke omschrijvingen van het ‘spel van minne’. eind31 regiment: levenswijze, gedrag, handelwijze. [tekstkritische noot]¹) JvG: brenghen. ²) JvG: duyuelen. ³) JvD: houeerde. ⁴) JvD: mitten. ⁵) JvD: vollen. ⁶) JvD: brocht. ⁷) JvD: ende. ⁸) JvD: most. ⁹) JvD: aertschen. eind38 aelmachtige: nevenvorm van amachtigh, amechtich: afgemat, machteloos. eind* Ook in den Refreinenbundel van Jan van Doesborch, n^r 103. eind3 auijselijck: met beraad, met overleg, welberaden; niet in M.W. eind5 eelde: verhief. eind9 onspoet; tegenspoed. eind10 quetse: verwonding. eind16 versijcke: zuchten. [tekstkritische noot]¹) JvD: Duerder dan die werde. ²) JvD: werde. ³) JvD: In hoer seluen, mer door christo vaet bediet. ⁴) JvD: ende. ⁵) JvG: dat. ⁶) JvD: aertsche. ⁷) JvD: mit. ⁸) JvD: weer. ⁹) JvD: ende. ¹⁰) JvD: Aertsche. ¹¹) JvD: hemels. ¹²) JvD: te niet brocht. ¹³) JvD: tontslepen. ¹⁴) JvD: dier. ¹⁵) JvD: aertsche, ¹⁶) JvD: daertsche. ¹⁷) JvD: Tis huden. ¹⁸) JvD: en die siele. ¹⁹) JvD: soudmen. ²⁰) JvD: mer. ²¹) JvD: de. ²²) mer iegenwoordich gaert. ²³) JvD: oftmen. ²⁴) JvD: tcomt. ²⁵) JvD: mer huden. eind23 bediet: verklaring, uitlegging, les, voorschrift. eind31 drepen: van waarde zijn. eind36 dlijf: het leven. eind45 Cras: Latijn: morgen (woordspeling). eind50 ghebras: rommel, boel, ontuig. [tekstkritische noot]¹) JvD: dier. ²) JvD: Christus, dopperste lieftdrager... An. ³) JvD: aertsche. ⁴) JvD: de. ⁵) JvD: tlicht. ⁶) JvD: twort. ⁷) JvD: die. ⁸) JvG en JvD: tontsiene. ⁹) JvD: dinckende. ¹⁰) JvD: hene. ¹¹) JvD: bringt. ¹²) JvG: piin. ¹³) JvG: ten. ¹⁴) JvD: mer. ¹⁵) WvL: hadtiert (drukfout). JvG: hantiert. ¹⁶) JvD: mit. eind55 liefdrager: niet in M.W. eind56 onghesplet: geheel (stoplap). eind62 declineren: ondergaan; niet in M.W. eind81 door viert: gloeiend, stralend. [tekstkritische noot]¹) JvD: mit. ²) JvG: verchiert. ³) JvG: verbliiden.

Vorige Volgende

Vanden vierden esel