Thet Oera Linda Bok

[p. 178]

Thit skrift is mij ower Nortland jeftha Skênland jêven.

Vndera tida tha^et vs land del sêg, wêre ik to Skênland. Thêr gvng et alsa to. Thêr wêron grâte mâra, thêr fon tha bodeme lik en blêse vt setta, then spliton hja vt-ên. Uta rêta kêm stof as-t gliande yser wêre. Thêr wêron berga thêr tha krunna of swikte. Thesse truldon nêther a^end brochton walda a^end thorpa wêi. Ik self sâ tha^et en berch fon tha ôra of torent wrde. Linrjucht sêg er del. As ik afternêi sjan gvng, was thêr en mâre kvmen. Tha irtha bêterad was, kêm er en hêrtoga fon Lindasburch wêi, mit sin folk a^end en fâm, thju fâm kêthe allomme: Thene Mâgy is skeldich an al-eth lêt tha^et wi lêden ha^eve. Hja tâgon immer forth en thet hêr wa^erth al grâter. Thene Mâgy fluchte hinne, ma^en fand sin lik, hi hêde sin self vrdên. Tha wrdon tha Finna vrdrêven nêi ênre stêd, thêr machton hja lêva. Thêr wêron fon basterde blode. Thissa machton biliwa, thach fêlo gvngon mith tha Finna mêi .Thi hêrtoga warth to kêning kêren. Tha ka^erka thêr êl bilêven wêron wrde vrdên. Sont komath tha gode Northljud vâken to Texland vmb there Moder-is rêd. Thâ wi ne mügath hjam for nêne rjuchta Fryas mar ne halde. Inna Dênamarka ist sêkur as bi vs gvngon. Tha stjurar, tham hjara self thêr stoltelika sêka^empar hêton, send vppira skêpa gvngon, a^end a^efternêi sind hja to bek gvngon.

Dit geschrift is mij over Noordland of Schoonland gegeven.

Ten tijde dat ons land neder zonk, was ik in Schoonland. Daar ging het zoo toe. Er waren groote meeren, die van den bodem als een blaas uitzetten, dan spleten zij vaneen, uit de scheuren kwam eene stof, alsof het gloeijend ijzer was. Er waren bergen, wier kruinen aftuimelden, deze stortten neder en vernielden wouden en dorpen. Ik zelf zag, dat een berg van een ander werd afgerukt. Lijnrecht zeeg hij neder. Toen ik naderhand ging zien, was er een meer ontstaan. Toen de aarde hersteld was, kwam er een hertog van Lindasburgt met zijn volk en eene maagd, die alom uitriep: de Magy is schuldig aan al het leed, dat wij geleden hebben. Zij trokken steeds voort en het heer werd al grooter. De Magy vluchtte weg, men vond zijn lijk, hij had zich zelf omgebracht. Toen werden de Finnen verdreven naar ééne plaats, daar mochten zij leven. Er waren ook van gemengd bloed, deze mochten blijven, doch velen gingen met de Finnen mede. De hertog werd tot koning gekozen. De kerken, die heel gebleven waren, werden vernield. Sedert dien tijd komen de goede Noormannen dikwijls op Texland om raad van de Moeder. Doch wij kunnen hen niet voor rechte Friezen meer houden. In de Dennemarken is het zeker gegaan, als bij ons. De zeelieden, die zich zelven stoutelijk zeekampers noemen, zijn op hunne schepen gegaan, en naderhand zijn zij terug getrokken.

Held!

Hwersa thene Kroder en tid forth kroden heth, tha^en skilun tha a^efterkomanda wâna tha^et tha lêka and brêka, thêr tha Brokmanna mith brocht ha^eve, a^ejen were an hjara êthla. Thêr vr wil ik wâka a^end thus sâ fül vr hja^era plêga skriva as ik sjan ha^e. Vr tha

[p. 179]

Heil!

Wanneer de Kroder een tijd heeft voortgekruid, dan zullen de nakomelingen wanen, dat de leken en gebreken, die de Brokmannen medegebracht hebben, eigen waren aan hunne voorvaderen. Daarvoor wil ik waken en dus zoo veel over hunne gewoonten schrijven, als ik gezien heb. Over de

[p. 180]

Gêrtmanna ka^en ik rêd hinne stappa. Ik na^ev navt fül mithra omme gvngen. Tha sâ fêr ik sjan ha^e send hja tha^et mast bi tâl a^end sêd bilêwen. Tha^et ne mêi ik navt segsa fon tha ôthera. Thêr fon.a Krêkalânda wêi kvme, send kwâd ther tâl a^end vppira sêd ne mêi ma^en êl navt boga. Fêlo ha^evath brûna âgon a^end hêr. Hja send nidich a^end drist a^end a^eng thrvch overbilâwichhêd. Hwêrsa hja sprêka, sâ nômath hja the worda fâr vppa thêr lerst kvma mosta. Ajen ald segath hja âd, a^ejen salt sâd, mâ fori ma^en, sel fori skil, sode fori skolde, to fül vmb to nomande. Ak forath hja mêst vrdvaliske a^end bikirte nôma, hwêran ma^en nên sin an hefta ne mêi. Tha Johniar sprêkath bêtre, thach hja swygath thi h a^end hwêri navt nêsa mot, wa^erth er ûtekêth. Hwersa imman en byld mâkath a^efter ênnen vrstvrven a^end thet likt, sâ lâwath hja, tha^et thene gâst thes vrsturvene thêr inne fârath. Thêrvr ha^evath hja alle bylda vrburgen fon Frya, Fa^esta, Mêdêa, Thjanja, Hellênja a^end fêlo ôthera. Hwerth thêr en bern ebern, sâ kvmath tha sibba et sêmne a^end biddath an Frya tha^et hju hjara fâmkes mêi kvma lêta tha^et bern to sêenande. Ha^evon hja bêden sa ne mêi nimman him rora ni hêra lêta. Kvmt et bern to gra^ejande a^end halt thit en stvnde an, alsa is tha^et en kwâd têken a^end man is an formoda, tha^et thju ma^em hordom dên heth. Thêrvr ha^ev ik al a^erge thinga sjan. Kvmt et bern to slêpande, sâ is tha^et en têken, tha^et tha fâmkes vr-et kvmen send. Lakt et inna slêp, sâ ha^evon tha fâ mkes tha^et bern luk to sêit. Olon lâwath hja an bosa gâsta, hexna, kolla, aldermankes a^end elfun, as jef hja fon tha Finna wei kêmen. Hyrmitha wil ik enda a^end nw mên ik tha-k ma^er skrêven ha^e, as ên minra êthla. Frêthorik.

Frêthorik min gâd is 63 jêr wrden. Sont 100 ând 8 jêr is hi thene êroste fon sin folk, thêr frêdsum

[p. 181]

Geertmannen kan ik gereedelijk heenstappen. Ik heb niet veel met hen omgegaan. Doch zoo veel ik gezien heb, zijn zij het meest bij hunne taal en zeden gebleven. Dat kan ik niet zeggen van de anderen. Die van de Krekalanden weg komen, zijn kwaad ter taal, en op hunne zeden valt niet te roemen. Velen hebben bruine oogen en haar. Zij zijn nijdig en vrijpostig en bang door bijgeloovigheid. Wanneer zij spreken, noemen zij de woorden voorop, die het laatst komen moesten. Tegen âld zeggen zij âd, tegen sâlt, sât, ma voor man, sol voor skil, sode voor skolde, te veel om te noemen. Ook voeren zij meest zonderlinge en verkorte namen, waaraan men geene beteekenis hechten kan. De Joniers spreken beter, doch zij verzwijgen de h, en waar die niet wezen moet, wordt zij uitgesproken. Wanneer iemand een beeld maakt naar een afgestorvene en het gelijkt, dan gelooven zij, dat de geest des overledene daarin vaart. Daarom hebben zij alle beelden verborgen van Frya, Fâsta, Medea, Thiania, Hellenia en vele andere. Wordt er een kind geboren, dan komen de nabestaanden te zamen, en bidden tot Frya, dat zij hare dienaressen mag laten komen, om het kind te zegenen. Als zij gebeden hebben, mag niemand zich verroeren noch laten hooren. Begint het kind te schreijen en houdt dat eene poos aan, dan is dat een kwaad teeken, en men is in vermoeden, dat de moeder overspel bedreven heeft. Daarvan heb ik al erge dingen gezien. Begint het kind te slapen, dan is dat een teeken, dat de dienaressen gekomen zijn. Lacht het in den slaap, dan hebben de dienaressen het kind geluk toegezegd. Vervolgens gelooven zij aan booze geesten, heksen, kollen, aardmannetjes en elfen, alsof zij van de Finnen afstammen. Hiermede wil ik eindigen en nu meen ik, dat ik meer geschreven heb, als een mijner voorvaderen. Frethorik.

Frethorik mijn echtgenoot is drieenzestig jaren oud geworden. Sints honderd en acht jaren is hij de eerste van zijn geslacht,

[p. 182]

sturven is, alle ôthera send vndera slêga swikt, thêrvr tha^et alle ka^empade with ajn a^end fêrhêmande vmb rjucht a^end plicht.

Min nôm is Wil-jo, ik bin tha fâm thêr mith him fona Saxanamarka to honk for. Thrvch tâl a^end ommegang kêm et ut, tha^et wi alle bêde fon Adela his folk wêron, thâ kêm ljafde a^end a^efternêi send wi man a^end wif wrden. Hi heth mi fyf bern lêten, 2 suna a^end thrju toghatera. Konerêd alsa hêt min forma, Hâchgâna min ôthera, mine aldeste toghater hêth Adela, thju ôthera Frulik a^end tha jongeste Nocht. Thâ-k nêi tha Saxanamarka for, ha^ev ik thrju boka hret. Thet bok thêra sanga, thêra tellinga, a^end thet Hêlênja bok. Ik skrif thit til thju ma^en navt tha^enka ne mêi tha^et hja fon Apollânja send; ik ha^ev thêr fül lêt vr had ând wil thus âk thju êre ha^e. Ak ha^ev ik mâr dên, tha Gosa-Makonta fallen is, hwames godhêd a^end klârsjanhêd to en sprêkword is wrden, thâ ben ik allêna nêi Texland gvngen vmbe tha skrifta vr to skrivane, thêr hju a^efter lêten heth, a^end thâ tha lerste wille fonden is fon Frâna a^end tha nêilêtne skrifta fon Adela jefta Hellênja, ha^ev ik tha^et jetta rêis dên. Thit send tha skrifta Hellênjas. Ik set hjam fâr vppa vmbe tha^et hja tha aldesta send.

die vreedzaam gestorven is; alle anderen zijn onder de slagen bezweken, daarom dat allen kampten met eigen volk en vreemden om recht en plicht.

Mijn naam is Wiljo, ik ben de maagd, die met hem uit de Saksenmarken naar huis voer. Door taal en omgang kwam het uit, dat wij alle beide van Adelas geslacht waren; toen ontstond liefde en daarna zijn wij man en vrouw geworden. Hij heeft mij vijf kinderen nagelaten, twee zonen en drie dochters. Konereed, zoo heet mijne oudste, Hachgana mijn tweede, mijne oudste dochter heet Adela, de tweede Frulik en de jongste Nocht. Toen ik naar de Saksenmarken voer, heb ik drie boeken gered, het boek der zangen, het boek der verhalen en het Helenia boek. Ik schrijf dit, opdat men niet moge denken, dat zij van Apollonia zijn; ik heb daar veel verdriet over gehad, nu wil dus de eere ook hebben. Ook heb ik meer gedaan; toen Gosa-Makonta gestorven is, wier goedheid en helderziendheid tot een spreekwoord geworden is, toen ben ik alleen naar Texland gegaan, om de schriften over te schrijven, die zij nagelaten had, en toen de laatste wil gevonden is van Frana, en de nagelaten schriften van Adela of Hellenia heb ik dat nog eens gedaan. Dit zijn de schriften van Hellenia. Ik heb ze voorop geplaatst, omdat zij de alleroudsten zijn.