Thet Oera Linda Bok

Thet othera dêl fonre formlêr.

Emong Findas folk send wanwysa, thêr thrvch hjara overfindingrikhêd alsa a^erg send, tha^et hja hjara selva wis mâkja a^end tha inewida bitjuga, tha^et hja thet besta dêl send fon Wr.alda; tha^et hjara gâst thet beste dêl is fon Wr.aldas gâst a^end thet Wr.alda allêna mêi tha^enkja thrvch helpe hjaris bryn^(*).

Tha^et aider skepsle en dêl is fon Wr.aldas vnendlik wêsa, tha^et ha^evon hja fon vs gâbad.

Men hjara falxe rêdne a^end hjara ta^emlâse hâchfarenhêd heth ra vppen dwâlwêi brocht. Wêre hjara gâst Wr.aldas gâst, sâ skolde Wr.alda êl dvm wêsa in stêde fon licht and wis. Hwand hjara gâst slâvth him selva immer of vmbe skêne bylda to mâkjande, thêr y a^efternêi anbid. Men Findas folk is en a^erg folk, hwand afskên tha wanwysa thêra hjara selva wis mâkja tha^et hja drochtne send, sa ha^evon hja to fâra tha vnewida falxa drochtne eskêpen, to kêthande allerwêikes, tha^et thissa drochtne Wr.alda eskêpen ha^eve, mith al hwat thêr inne is; gyriga drochtne fvl nyd a^end torn, tham êrath a^end thjanath willath wêsa thrvch tha ma^enniska, thêr blod a^end offer willa a^end skât askja. Men thi wanwisa falxa manna, tham hjara selva godis skalka jeftha prestera nôma lêta, bürath a^end sâmnath a^end gethath aldam to fâra drochtne thêr er navt ne send, vmbet selva to bihaldande. Aldam bidrywath hja mith en rum emod, thrvchdam hja hjara selva drochtne wâne, thêr an ninman andert skeldich ne send. Send thêr svme tham hjara renka froda a^end bâr mâkja, alsa wrdon hja thrvch hjara rakkera fa^et a^end vmbira laster vrbarnad, ella mith fêlo stâtska plêgum, hjara falxa drochtne to-n êre. Men in trvth,

(*) Cf. Hegel a.h.l.

[p. 139]

Het tweede deel van de oudste leer.

Onder Findas volk zijn wanwijzen, die door hunne over-vindingrijkheid zoo boos zijn geworden, dat zij zich zelven wijs maken en de ingewijden doen gelooven, dat zij het beste deel zijn van Wralda; dat hun geest het beste deel is van Wralda's geest, en dat Wralda alleen kan denken door hulp van hun brein.

Dat ieder schepsel een deel is van Wralda's oneindig wezen, dat hebben zij van ons gestolen.

Maar hunne valsche redeneering en hunne toomelooze hoovaardigheid heeft hen op een dwaalweg gebracht. Ware hun geest Wraldas geest, dan zoude Wralda heel dom wezen, in plaats van verstandig en wijs. Want hun geest slooft zich altijd af om schoone beelden te maken, die zij naderhand aanbidden. Maar Findas volk is een boos volk, want ofschoon de wanwijzen onder hen zich zelven wijsmaken, dat zij goden zijn, zoo hebben zij voor de oningewijden valsche goden geschapen, en verkondigen allerwege dat deze afgoden de wereld geschapen hebben, met alles wat daar in is; gierige afgoden vol nijd en toorn, die gediend en geëerd willen wezen, door de menschen; die bloed en offer willen en schatting eischen. Maar die wanwijze valsche mannen, die zich zelf godsdienaren of priesteren laten noemen, beuren en zamelen en vergaderen dat alles voor afgoden, die niet bestaan, om het zelf te behouden. Dat alles bedrijven zij met een ruim gemoed, naardien zij zich zelven goden wanen, die aan niemand antwoord schuldig zijn. Zijn er sommigen die hunne ranken bevroeden en openbaar maken, zoo worden zij door hunne rakkers gevat en om hunnen laster verbrand, alles met vele statelijke plegtigheden ter eere der valsche goden. Maar in trouwe,

[p. 140]

allêna vmbe tha^et hja ra navt skâda ne skolde. Til thju vsa bern nw wêpned müge wêsa tojenst hjara drochtenlika lêre, alsa hâgon tha fâmna hjam fon buta to lêrande hwat hyr skil folgja.

Wr.alda was êr alle thinga, a^end nêi alle thinga skil er wêsa. Wr.alda is alsa êvg a^end hi is vnendlik, thervmb nis thêr nawet buta him. Thrvch ut Wr.aldas lêva warth tid a^end alle thinga bern, a^end sin lêva nimth tid a^end alle thinga wêi. Thissa sêka moton klâr a^end bâr mâkad wrda by alle wisa, sâ tha^et hja-t an ôthera bithjuta a^end biwisa müge. Is-t sâ fâr wnnen, sa sêith ma^en forther: Hwat thus vsa ommefang treft, alsa send wy en dêl fon Wr.aldas vnendelik wêsa, alsa tha ommefang fon al et eskêpne, thach hwat angâ vsa dânte, vsa ainskipa, vsa gâst a^end al vsa bitha^enkinga, thissa ne hêra navt to thet wêsa. Thit ella send fljuchtiga thinga tham thrvch Wr.aldas lêva forskina, thach thêr thrvch sin wishêd sâdâne a^end navt owers navt ne forskina. Men thrvchdam sin lêva stêdes forthga, alsa ne mêi thêr nawet vppa sin stêd navt bilywa. Thêrvmbe forwixlath alle eskêpne thinga fon stêd, fon dânte a^end âk fon tha^enkwisa. Thervmbe ne mêi irtha selva, ner eng skepsle ni sedsa: ik ben, men wel ik was. Ak ne mêi nên ma^enniska navt ne sedsa ik tha^enk, men blât, ik thochte. Thi knâp is grâter a^end owers as tha-r bern wêre. Hy heth ora gêrtne, tochta a^end tha^enkwisa. Thi man en tât is a^end tha^enkth owers as thâ-r knâp wêre. Êvin tha alda fon dêgum. Thât wêt allera mannelik. Sâhwersa allera mannalik nw wêt a^end jechta mot, tha^et hy alon wixlath, sâ mot hy âk bijechta, that er jahweder âgeblik wixlath, âk thahwila-r sêid: ik ben, a^end tha^et sina tha^enk bylda wixle, tha hwile-r sêid: ik tha^enk.

Instêde tha^et wy tha a^erga Findas althus vnwerthlik afternêi snakka a^end ka^elta, ik ben, jeftha wel, ik ben thet beste dêl Wr.aldas, ja thrvch vs allêna mêi-r tha^enkja,

[p. 141]

alleen opdat zij hun niet schaden zouden. Opdat onze kinderen gewapend mogen wezen tegen hunne afgodische leer, zoo behooren de maagden hen te doen van buiten leeren, wat hier zal volgen.

Wralda was eerder dan alle dingen, en na alle dingen zal hij wezen. Wralda is alzoo eeuwig en hij is oneindig, daarom is er niets buiten hem. Door en uit Wraldas leven ontstond de tijd en werden alle dingen geboren; en zijn leven neemt den tijd en alle dingen weg. Deze zaken moeten klaar en openbaar gemaakt worden op alle wijzen, zoodat zij het aan anderen mogen beduiden en bewijzen. Is het zoo verre gewonnen, dan zegt men verder: Wat dus onzen omvang betreft, zoo zijn wij een deel van Wraldas oneindig wezen als de omvang van al het geschapene. Doch wat onze gedaante aangaat, onze eigenschappen, onzen geest en al onze bedenkingen, deze behooren niet tot het wezen. Dit alles zijn vluchtige dingen, die door Wraldas leven verschijnen; doch door zijne wijsheid zoodanig en niet anders verschijnen. Maar doordien zijn leven steeds voortgaat, zoo kan er ook niets op zijne plaats blijven. Daarom verwisselen alle geschapene dingen van plaats, van gedaante en ook van denkwijze. Daarom mag de aarde zelve, noch eenig schepsel zeggen: ik ben, maar wel: ik was. Ook mag geen mensch zeggen: ik denk, maar bloot: ik dacht. De knaap is grooter en anders als toen hij een kind was. Hij heeft andere begeerten, neigingen en denkwijze. De man en vader is en denkt anders als toen hij knaap was. Even zoo de oude van dagen. Dat weet iedereen. Bijaldien nu iedereen weet, en moet erkennen, dat hij steeds wisselt, zoo moet hij ook bekennen, dat hij ieder oogenblik wisselt; ook terwijl hij zegt: ik ben; en dat zijne denkbeelden veranderen, terwijl hij zegt: ik denk.

In plaats dus, van dat wij de boose Finda's op eene onwaardige wijze napraten en snappen, ik ben, of wel ik ben het beste deel Wraldas, ja door ons alleen mag hij denken,

[p. 142]

sâ willath wy kêtha wral a^end allerwêikes wêr et nêdlik sy: wy Fryas bern send forskinsla thrvch Wr.aldas lêva; by-t anfang min a^end blât, thach immer wa^erthande a^end nâkande to fvlkvmenlikhêd, svnder â sa god to wrda as Wr.alda selva. Vsa gâst nis navt Wr.aldas gâst, hi is thêrfon allêna en afskinsle. Tha Wr.alda vs skop, heth er vs in thrvch sine wishêd-bryn-sintûga, hügia a^end fêlo goda ainskipa lênad. Hyrmêi mugon wy sina êwa bitrachta. Thêrof mügon wy lêra a^end thêrvr mügon wy rêda, ella a^end allêna to vs ain held. Hêde Wr.alda vs nêne sinna jêven, sa ne skolde wy narne of nêta a^end wy skolde jeta reddalasser as en sêkwale wêsa, thêr forthdryven wa^erth thrvch ebbe a^end thrvch flod.

zoo willen wij verkondigen overalen allerwege, waar het noodig is: wij Fryas kinderen zijn verschijnselen door Wraldas leven; bij den aanvang gering en bloot: doch altijd wordende en naderende tot volkomenheid, zonder ooit zoo goed te worden als Wralda zelf. Onze geest is niet Wralda's geest, hij is daarvan slechts een afschijnsel. Toen Wralda ons schiep, heeft hij ons in zijne wijsheid, brein, zintuigen, geheugen en vele goede eigenschappen geleend. Hiermede kunnen wij zijne schepselen en zijne wetten beschouwen. Daarvan kunnen wij leeren en daarover kunnen wij spreken, alles en alleen tot ons eigen heil. Had Wralda ons geene zintuigen gegeven, zoo zouden wij nergens van weten, en wij zouden nog redelozer zijn, dan een zeekwal die voortgedreven wordt door ebbe en door vloed.