Thet Oera Linda Bok
(1872)–anoniem (wsl. Cornelis over de Linden, Eelco Verwijs & François HaverSchmidt) Thet Oera Linda Bok– AuteursrechtvrijAn tha jêra 1000 and 5Ga naar voetnoot(†) nêi Aldland svnken is, is thit vpp-ina asterwach it Fryas burch writen.Nêi that wi in twilif jêr tid nên Krêkalandar to Almanlând sjân hêde, kêmon thêr thrju skêpa sa syrlik as wi nên hêdon aend to fara nimmer nêde sjan. Vppet storoste thêra wêre-n kêning thêra Jhonhis êlandum. Sin nôme wêre Ulysus aend tha hrop ovir sin wisdom grât. This kêning was thrvch êne presteresse forsêid, that er kêning wertha skolde ovir alla Krêkalanda sa-r rêd wiste vmbe-n foddik to krêjande, thêr vpstêken was anda foddik it Texland. Vmbe-r to fensane hêder fêle skaeta mith brocht, boppa ella fâmne syrhêdum, alsa thêr in wralda navt skênener mâkad wrde. Hja kêmon fon Troja en stede tham tha Krêkalandar innimth hêdon. Al thissa skaeta bâd hi tha Moder an, men thju Moder nilde nârne fon nêta. As er to lesta sa, that hju navt to winne wêre, gvng er nêi WalhallagaraGa naar voetnoot(§). Thêr was en fâm sêten, hjra nôme wêre Kât, tha | |
[pagina 105]
| |
In het jaar 1005 nadat Atland gezonken is, is dit op de oosterwand van Frijasburgt geschreven.Nadat wij in twaalf jaren tijd geen Krekalander te Almanland gezien hadden, kwamen hier drie schepen zoo sierlijk als wij er geen hadden, en te voren nimmer hadden gezien. Op het grootste van deze was een koning der Jonische eilanden; zijn naam was Ulysus en de roep zijner wijsheid groot. Aan dezen koning was door eene priesteres voorzegd dat hij koning zoude worden over alle Krekalanden, zoo hij raad wist om eene lamp te krijgen, die opgestoken was aan de lamp te Texland. Om die te verkrijgen had hij vele schatten medegebracht, bovenal vrouwen sieraden, gelijk er in de wereld niet schooner gemaakt werden. Zij waren afkomstig van Troje, eene stad, die de Krekalanders hadden ingegenomen. Al deze schatten bood hij de Moeder aan; maar de Moeder wilde nergens van weten. Als hij ten laatsten zag, dat zij niet te winnen was, ging hij naar Walhallagara. Daar was eene burgtmaagd gezeten, wier naam was Kaat; doch | |
[pagina 106]
| |
inna wandel wrde hju KalipGa naar voetnoot(*) hêten ut hawede that hjara vnderlip as en utkikbored farutstaek. Thêrby heth er jêron hwilth to aergenisse fon al tham et wiston. Nêi thêra fâmna hrop heth er to lesta en foddik fon hir krêjen, tha hja heth im navt ne bât, hwand as er in sê kêm is sin skip vrgvngon aend hy nâked aend blât vpnimth thrvch tha ôthera skêpa. Fon thisse kêning is hyr en skryver aefterbilêwen fon rên Fryas blod, baern to thêre nêie have fon Athênia aend hwat hyr folgath het er vs fon ovir Athênia skrêven, thêrut mêi maen bisluta, ho wêr thja Moder Hel-licht sproken heth, thâ hja sêide thaet Fryas sêda to Athênia nên stand holde ne kvste. Fon tha ôthera Krêkalander hetste sêkur fül kwâd ovir Sêkrops hêred, hwand hi wêre in nên gode hrop. Men ik dâr segse, hi wêre-n lichte man, hâchlik romed alsa sêr bi tha inhêmar as wel bi vs, hwand hi wêre navt vmbe tha maenniska to diapana sa tha ôra prestera, men hi wêre dügedsêm aend hi wist tha wisdom thêra fêrhêmanda folkum nêi wêrde to skaetande. Thêrvmbe that er that wiste, hêde-r vs to stonden that wi machte lêva nêi vs ajn êlik Sêgabok. Thêr gvng en telling that er vs nygen were, vmbe that er tjucht wêsa skolde ut en Fryaske mangêrte aend Êgiptiska prester, uthawede that er blâwe âga hêde, aend that er fül mangêrta fon vs skâkt wêron aend in ovir Egiptalande vrsellath. Tha selva heth er nimmerte jecht. Ho-t thêrmêi sy, sêkur is-t that er vs mâra âthskip biwês as alle ôthera prestum to sêmne. Men as er fallen was, gvngon sina nêimanninga alring an vsa êwa torena aend bi grâdum sa fêlo mislikanda kêra to mâkjande, that er to lônge lesta fon êlik sa aend fon frydom ha navt ôwers as tha skin aend tha nôme vrbilêf. Forth nildon hja navt ne dâja that-a setma an skrift brocht wrde, hwerthrvch tha witskip thêra far | |
[pagina 107]
| |
in de wandeling werd zij Kalip genoemd, omdat haar onderlip als een mastkorf vooruitstak. Bij deze heeft hij jaren vertoefd tot ergernis van allen die het wisten. Naar het zeggen der maagden heeft hij van haar ten laatste eene lamp gekregen; doch zij heeft hem niet gebaat, want toen hij in zee kwam, is zijn schip vergaan, en hij naakt en bloot opgenomen door de andere schepen. Van dezen koning is hier een schrijver achtergebleven van zuiver Fryasbloed, geboren in de nieuwe haven van Athene, en hetgene hier volgt heeft hij voor ons over Athene geschreven, waaruit men mag besluiten, hoe waar de Moeder Hellicht gesproken heeft toen zij zeide dat de zeden van Frya te Athene geen stand konden houden. Van de andere Krekalanders hebt gij zeker veel kwaad over Cecrops gehoord, want hij was in geen goede roep. Maar ik durf zeggen, hij was een verlicht man, hoogelijk geroemd, zoowel bij de inwoners als bij ons, want hij was er niet voor om de menschen te onderdrukken, gelijk de andere priesteren, maar hij was deugdzaam en wist de wijsheid der ver afwonende volken naar waarde te schatten. Daarom, omdat hij dat wist heeft hij ons toegestaan, dat wij mochten leven naar ons eigenlijk Asegaboek. Er liep een verhaal, dat hij ons genegen was, omdat hij geboren zoude wezen uit een Friesch meisje en een Egyptisch priester, uithoofde dat hij blauwe oogen had, en dat er vele meisjes bij ons geschaakt waren en verkocht naar Egypte. Doch zelf heeft hij dit nimmer bevestigd. Hoe het daarmede is, zeker is het dat hij ons meer vriendschap bewees, als alle andere priesteren te zamen. Maar toen hij gestorven was, gingen zijne opvolgers al spoedig aan onze wetten tornen, en allengs zoo vele ongeschikte keuren maken, dat er ten langen laatste van gelijkheid en van vrijheid niet anders, als de schijn en de naam overbleef. Verder wilden zij niet gedoogen dat de inzettingen in schrift werden gebracht, waardoor de wetenschap daarvan voor ons verborgen werd. Te voren werden alle zaken bin- | |
[pagina 108]
| |
vs forborgen waerth. To fâra wrdon alle sêkum binna Athênia in vsa tâl bithongon, aefternêi most et in bêda tâla skên aend to lesta allêna in tha landis tal. In tha êrosta jêra nam that manfolk to Athênia enkel wiva fon vs ajn slacht, men that jongkfolk vpwoxen mitha mangêrta thêr landsâton namen thêr âk fon. Tha bâstera bern tham thêrof kemon wêron tha skênsta aend snodsta in wralda, men hja wêron âk tha aergsta. To hinkande vr byde syda, to mâlande her vm sêda ner vm plêga, hit ne sy that et wêre for hjara ajne held. Alsa nâka thêr jeta-n strêl fon Fryas gâst weldande wêre waerth al et bvwspul to mêna werka forwrochten aend nimmaen ne mocht en hus to bvwande, thaet rumer aend riker wêre as thaet sinra nêstum. Tha thâ svme vrbastere stêdjar rik wêron thrvch vs fâra aend thrvch et sulver, thaet tha slâvona uta sulverlôna wnnon, thâ gvngon hja buta vppa hellinga jefta inda dêla hêma. Thêr beftha hâga wallum fon lôf tha fon stên bvwadon hja hova mith kestlik husark, aend vmbe by tha wla prestrum in en goda hrop to wêsande, staeldon hja thêr falska drochten likanda aend vntuchtiga bilda in. By tha wla prestrum aend forstum wrdon tha knâpa al tomet mâra gêrt as tha toghatera, aend fâken thrvch rika jefta thrvch weld fon et pad thêre düged ofhlêid. Nêidam rikdom by thaet vrbrûde aend vrbasterde slachte fêr bvppa düged aend êre jelde, sach maen altomet knâpa tham hjara selva mit rûma rika klâtar syradon, hjara aldrum aend fâmna to skônda aend bjara kvnna to spot. Kêmon vsa ênfalda aldera to Athênia vppe thêre mêna acht aend wildon hja thêrvr bâra, sâ warth ther hropen, hark, hark, thêr skil en sêmomma kêtha. Alsa is Athênia wrdon êlik en brokland anda hête landa, fol blodsûgar, pogga aend feniniga snâka, hwêrin nên maenniske fon herde sêdum sin fot navt wâga ne mêi. | |
[pagina 109]
| |
nen Athene in onze taal bepleit, naderhand moest het in beide talen geschieden, en ten laatste alleen in de landstaal. In de eerste jaren nam het manvolk te Athene enkel vrouwen van ons eigen geslacht, maar het jongvolk opgewassen met de meisjes der landzaten namen daar ook van. De basterd kinderen die daarvan kwamen, waren de schoonste en schranderste van de wereld, maar zij waren ook de slechtste. Hinkende over beide zijden, zich bekreunende noch om wet, noch om gewoonte, tenzij dat het was voor hun eigen belang. Alzoo lang er nog een straal van Fryas geest opwelde, werd al de bouwstof tot gemeene werken verarbeid, en niemand mocht een huis bouwen, dat ruimer en rijker was als dat van zijn buurman. Doch toen sommige verbasterde stedelingen rijk waren door onze zeevaart en door het zilver, dat de slaven uit de zilverlanden wonnen, gingen zij buiten op de hellingen (der bergen) of in de dalen wonen. Aldaar achter hooge wallen van loof of van steen, bouwden zij hoven (paleizen) met kostbaar huisraad, en om bij de vuile priesteren in een goeden dunk te wezen, plaatsten zij daar op valsche goden gelijkende en ontuchtige beelden in. Bij de vuile priesteren en vorsten werden soms de knapen meer begeerd, als de dochteren, en vaak door rijke giften of door geweld van het pad der deugd afgeleid. Naardien rijkdom bij het verwende en verbasterde geslacht ver boven deugd en eere gold, zag men altemet knapen, die zich met wijde prachtige kleederen versierden, hunne ouders en de maagden tot schande en hunne sekse ten spot. Kwamen onze eenvoudige ouders te Athene op de algemeene volksvergadering, en wilden daar zich beklagen, dan werd er geroepen: hoor, hoor, daar zal een zeegedrocht spreken. Zoo is Athene geworden, gelijk een moeras in de heete landen vol bloedzuigers, padden en vergiftige slangen, waarin geen mensch van strenge zeden zijn voet kan wagen. |
|